«سربازفراری» بعد از ۸ سال خدمت

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

هشت سال از تعهدشان به عنوان سربازمعلم گذشته ولی نه‌تنها کارت پایان‌ خدمت برای آنها صادر نشده، بلکه در سیستم‌های دولتی مشخصات برخی از این جوان‌ها به عنوان سربازفراری ثبت شده و برای برخی دیگر هم پیامک اعزام به سربازی فرستاده‌اند. با این حال سازمان نظام‌وظیفه و وزارت آموزش و پرورش پاسخ روشنی درباره این وضعیت نمی‌دهند. این روایت مشابه بسیاری از فارغ‌التحصیلان ورودی سال‌های 91 و 92 کارشناسی دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهیدرجایی است که پس از فارغ‌التحصیلی به جای خدمت سربازی، دو برابر زمان تحصیل خود، طبق قول آموزش و پرورش در این وزارتخانه مشغول به خدمت شدند تا کارت پایان‌خدمت آنها صادر شود. ولی حالا بیش از هشت سال از خدمت آنها می‌گذرد و کارتی برایشان صادر نشده است و برخی مجبورند به سربازی اعزام شوند. هرچند بارها مسئولان در مصاحبه‌های مختلف از برطرف‌شدن این مشکل صحبت کرده‌اند اما باز هم خبری از صدور کارت پایان‌خدمت آنها نیست. مثلا وزیر آموزش و پرورش فروردین امسال از مرتفع‌شدن مشکل خدمت سربازی متعهدان دانشگاه فرهنگیان خبر داده بود اما در همان روزها مشکل پابرجا بود و پیگیری‌های این افراد به جایی نرسید. پس از آن در سوم اردیبهشت سخنگوی وزارت آموزش و پرورش خبر داد که تا آخر اردیبهشت افراد متعهد به خدمت فرم الکترونیکی روی سامانه مرکز نیروی انسانی و امور اداری را تکمیل کنند که البته آن هم نتیجه‌بخش نبود و بسیاری از سربازمعلم‌ها باور دارند که این روند تنها اتلاف وقت بوده چون نام و مشخصات تمام آنها در سیستم‌ها موجود است و نیاز به بارگذاری مجدد آن نبوده است. همچنین ثبت‌نام در این فرم الکترونیکی دردسر جدیدی برای آنها رقم زده است و بسیاری از این سربازمعلم‌ها بعد از تکمیل این فرم، با پیامک‌های اعزام برای سربازی مواجه شده‌اند. شرایط به‌قدری پیچیده شد که سخنگوی وزارت آموزش و پرورش همان زمان نسبت به وضعیت این جوان‌ها با ابراز شرمندگی گفته بود؛ ما در «آموزش و پرورش شرمنده شما هستیم که بابت دریافت‌نکردن کارت پایان‌خدمت اذیت شدید، فرمی را که سال ۹۵ طراحی شده، حوزه نظام وظیفه متوقف کرده بود و آموزش و پرورش در این موضوع قصوری نداشته است».

فریب  خوردیم

براساس قانونی که از دهه‌ها پیش وجود داشته، فارغ‌التحصیلان مراکز تربیت‌معلم، بعد از مدت‌زمان تعهد به خدمت، کارت پایان‌ خدمت سربازی دریافت می‌کردند. این تعهد در دهه ۹۰ به شکل دو برابر طول تحصیل درآمد؛ یعنی فردی که برای دوره لیسانس چهار سال تحصیل کرده بود باید هشت سال در آموزش‌ و پرورش خدمت می‌کرد تا بتواند کارت پایان‌خدمت دریافت کند. همین وعده، انگیزه اصلی بسیاری از دانش‌آموزان ممتاز برای ورود به دانشگاه فرهنگیان بود. به گفته یکی از این معلمان به «شرق»، ورودی‌های سال ۹۱، عموما رتبه‌های دو و سه رقمی کنکور بودند: «ما از خانواده‌های متوسط به پایین بودیم. آینده شغلی و معافیت از سربازی برایمان مهم بود. حالا بعد از این همه سال، احساس می‌کنیم فریب خورده‌ایم». طبق گفته این معلم‌ها، بر اساس اصلاحیه‌ قانون نظام‌وظیفه مصوب ۱۳۹۰، معافیت از خدمت سربازی برای معلمان مشروط به گذراندن یک دوره آموزشی ۴۵روزه بود. این در حالی است که وزارت آموزش‌ و پرورش به‌جای اعزام دانشجویان به این دوره، از ستاد کل نیروهای مسلح، معافیت گرفت و در قالب یک بخش‌نامه اعلام کرد که مشمولان نیازی به دوره آموزشی ندارند. این تصمیم، حالا به گره اصلی بحران تبدیل شده است. چراکه سازمان نظام ‌وظیفه این معافیت را به رسمیت نمی‌شناسد و اعلام می‌کند کارت پایان‌خدمت صادر نمی‌شود چون دوره آموزشی طی نشده. معلمان می‌گویند: «ما به اعتماد همان بخش‌نامه وزارتخانه، هشت سال خدمت کردیم. حالا که تعهد ما تمام شده، سازمان نظام وظیفه می‌گوید شما اصلا مشمول آن معافیت نیستید».

نداشتن کارت پایان‌ خدمت، از محرومیت در دریافت وام بانکی و ثبت‌نام در آزمون‌های تخصصی تا نداشتن اجازه خروج از کشور را برای آنها به همراه خواهد داشت؛ موضوعی که تمام برنامه‌ریزی‌های این جوان‌ها را تحت‌ تأثیر قرار داده است. یکی از معلمان می‌گوید: «می‌خواستم برای دوره تخصصی به خارج از کشور بروم. اجازه خروج ندادند. گفتند کارت پایان‌ خدمت نداری». حتی حکم‌های دیوان عدالت اداری هم راهگشا نبوده‌اند. برخی معلمان پس از شکایت‌های مکرر، رأی‌هایی مبنی بر الزام صدور کارت دریافت کرده‌اند. اما به گفته خودشان، این رأی‌ها هم در حد کاغذ باقی مانده و اجرا نشده‌اند.

این معلمان، طی سال‌های گذشته، چندین بار مقابل وزارت آموزش‌ و پرورش، ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان نظام‌وظیفه تجمع کرده‌اند، اما واکنش مسئولان، اغلب سکوت یا وعده‌های بی‌نتیجه بوده است. یکی از آنها می‌گوید: «یوسف نوری، وزیر وقت، در مصاحبه‌های متعدد گفته بود که مشکل حل شده؛ با این حال فقط کافی است کلیدواژه‌هایی مثل مشکل کارت پایان‌ خدمت ورودی‌های فرهنگیان را در گوگل جست‌وجو کنید، متوجه می‌شوید هیچ اقدامی انجام نشده است». برخی نمایندگان مجلس هم در پاسخ به پیگیری معلمان، وعده دادند که مشکل را در جلسات شورای عالی آموزش‌ و پرورش یا با ستاد کل نیروهای مسلح طرح خواهند کرد. اما هیچ‌یک از این وعده‌ها به نتیجه نرسیده است.

بعد  از  8 سال خدمت، به  ما  گفتند سربازفراری

«از ماجرایی شکایت داشتم و به کلانتری رفتم، همان موقع به من گفتند نامتان را در سیستم زدیم، شما سربازفراری هستید». او پسر جوانی است که بهمن ماه سال قبل هشت سال تعهدش به آموزش و پرورش با عنوان معلم تاریخ، تمام شده و از کسانی است که فرم الکترونیک را تکمیل کرده، ولی تاکنون هیچ‌کدام از پیگیری‌‌‌هایش از سازمان نظام‌وظیفه و وزارت آموزش و پرورش به جایی نرسیده است: «برای موضوعی شخصی به کلانتری رفته بودم تا شکایتی طرح کنم، در حالی که همان‌جا خودم مجرم شدم. وقتی گفتند شما در سیستم ما سربازفراری هستید باورم نمی‌شد. هرچند با من رفتار خوبی داشتند و دستبند به من نزدند و خیلی مؤدبانه به من گفتند نمی‌توانم از کلانتری بیرون بروم. حدود دو ساعت آنجا بودم و پرونده من را به دادستانی دادند. گفتند خودم برای پیگیری ماجرا به دادسرا بروم در حالی که طبق قانون باید من را با سرباز و دستبند به دادسرا می‌بردند. در شهر کوچکی زندگی می‌کنم که همه یکدیگر را می‌شناسیم و برخی از کارمندان کلانتری در جریان کارهای اداری پایان‌خدمت من بودند. برای همین رفتار خوبی با من داشتند. این احتمال وجود دارد که بعد از هشت سال خدمت، به سربازی اعزام شوم و با این حساب به دلیل غیبت در طول سال تحصیلی، شغل معلمی را هم از دست خواهم داد».

او از وضعیت این روزهای خود می‌گوید که با تمام پیگیری‌ها، نتیجه‌ای حاصل نشده است: «در سال 1390 اصلاحیه‌ای به قانون نظام وظیفه عمومی اضافه شد؛ اینکه فارغ‌التحصیلان دانشگاه تربیت معلم باید حتما دوره 45‌روزه آموزشی سربازی را طی کنند. وزارت آموزش و پرورش باید بعد از اتمام تحصیل دانشجویان کارشناسی و قبل از به‌کارگیری، ما را به دوره آموزشی می‌فرستاد که این کار را نکردند. پس ما دو برابر تحصیل کارشناسی خود که هشت سال می‌شود، به آموزش و پرورش با حقوق حداقلی خدمت کردیم، ولی در آخر سازمان نظام وظیفه ابلاغیه‌ سال 1402 را جلوی ما گذاشت که کارت پایان خدمت به ما تعلق نمی‌گیرد، چون دوره 45‌روزه آموزشی سربازی را طی نکرده‌ایم. مقصر این ماجرا ما هستیم؟ خودشان باید همان زمان، قبل از به‌کارگیری ما در آموزش و پرورش، اعلام می‌کردند به دوره آموزشی برویم. الان هیچ راه‌حلی وجود ندارد؛ یعنی نه کارت پایان خدمت صادر می‌کنند و نه حتی امکان این جود دارد که بتوانیم در دوره 45‌روزه آموزش سربازی شرکت کنیم. در این شرایط از همه‌چیز محروم هستیم و کسی هم پاسخ درستی به مشکل ما نمی‌دهد. در ماه‌های گذشته چند بار تجمع کردیم. آخرین بار هفته قبل، 29 تیر‌، جلوی ساختمان آموزش و پرورش این تجمع و مطالبه‌هایمان را تکرار کردیم و باز هم هیچ‌کدام از مسئولان این وزارتخانه حاضر نشدند با ما دیدار داشته باشند. در آخر هم مسئولان رده‌پایین گفتند به ما مربوط نیست و مشکل‌تان را با نظام وظیفه پیش ببرید. بنابراین ما در یتیم‌ترین شکل ممکن قرار گرفتیم. راه‌حلی هم جز شکایت به دیوان عدالت اداری پیدا نکردیم. حتی فرم الکترونیکی روی سامانه مرکز نیروی انسانی و امور اداری را هم پر کردیم، ولی مگر می‌شود خودشان فهرست متعهدان به خدمت را نداشته باشند؟ تمام اطلاعات در سیستم وجود دارد و این کارها اتلاف وقت است و نتیجه هم نخواهد داد».

 خبری  از  کارت  پایان خدمت  نیست

حدود 9 سال شده که معلم مقطع ابتدایی است. جوانی 32ساله که سال گذشته تعهدش به آموزش و پرورش به‌عنوان خدمت سربازی تمام شده و تا الان کارت پایان خدمت برای او صادر نشده است. این معلم توضیح می‌دهد که جزء اولین ورودی‌های مقطع لیسانس سال 1391 دانشگاه فرهنگیان بوده و بعد از فاغ‌التحصیلی، خدمتش را در این وزارتخانه شروع کرده است: «من از سال 95 یعنی هشت سال در این سیستم معلم بودم و سال قبل باید کارت پایان خدمت را دریافت می‌کردم. در تمام پیگیری‌هایی که از سال قبل شروع کردم، هیچ پاسخی به من داده نشد. سال 1403 برای پیگیری به اداره آموزش و پرورش رفتم و گفتند این موضوع به سازمان نظام وظیفه مربوط است و باید از همان‌جا پیگیری کنید. از طرفی این سازمان هم جوابی به ما نمی‌دهد. حالا می‌گویند باید دوره آموزشی سربازی را می‌گذراندید، ولی اصلا چنین چیزی در همان ابتدا به ما گفته نشد. اگر گفته بودند وظیفه ما بود تا قبل از شروع تعهد، دوره آموزشی برویم. هر‌چند گفته می‌شود افرادی که پارتی داشتند، کارت پایان خدمت گرفتند. به نظر من آموزش و پرورش برای خودش قانونی تصویب کرده اما باید سایر سازمان‌ها هم هماهنگ باشند، ولی این اتفاق نیفتاده است. از طرفی هم آموزش و پرورش نیرو کم دارد و مسئولان نگران هستند اگر افراد کارت پایان خدمت خود را بگیرند از آموزش و پرورش بیرون می‌روند».

یکی دیگر از این افراد هم که رتبه بالایی داشته و با اولین ورودی‌های دانشگاه فرهنگیان وارد دانشگاه شده، به «شرق» می‌گوید: «دو سال از تعهد به کار من گذشته اما آموزش و پرورش و سازمان نظام وظیفه هنوز هیچ اقدامی برای صدور کارت پایان خدمت بنده انجام نداده‌اند. از سال 95 شروع به کار کردم و تا الان هنوز کارت پایان خدمت را نگرفته‌ام. ما با حقوق سرباز‌معلمی در تمام این سال‌ها سر کردیم. من در شهرستان و روستاهای دورافتاده خدمت کردم و الان حقم دریافت این کارت است. بارها تجمع کردیم اما هیچ خبری نیست. با اینکه سایت‌های خبری پر از اخبار و مصاحبه‌هایی است که مسئولان گفته‌اند مشکل ما معلم‌ها برطرف شده، ولی در واقعیت این‌طور نیست. حتی سازمان نظام وظیفه هم با ما همکاری نکرد و من بشخصه حق خروج از کشور ندارم. ستاد کل هم گفته باید کارت پایان خدمت ما را بدهند، ولی سازمان نظام وظیفه تا الان هیچ اقدامی نکرده است. شکایت‌های ما به دیوان عدالت اداری آن‌قدر زیاد بوده که رئیس دیوان با وزیر آموزش و پرورش جلسه گذاشته، ولی آن هم نتیجه نداشته است. ما فکر می‌کنیم شاید از ریزش این نیروهای جوان در آموزش و پرورش نگران هستند؛ در حالی که می‌دانم شاید به تعداد خیلی کم بعد از دریافت کارت خود از این سازمان بیرون بروند و مابقی می‌خواهند معلم بمانند. خیلی از ما برای دریافت وام بانکی یا شرکت در آزمون‌های مختلف به کارت پایان خدمت نیاز داریم، به همین دلیل با مشکلات زیادی مواجه شده‌ایم».

باید  فرم  اعزام  به  خدمت  پر  کنیم

یکی دیگر از این جوان‌ها که شرایط مشابه دیگر معترضان را دارد، توضیح می‌دهد: «اردیبهشت امسال، وقتی جمعی از ما مقابل وزارت آموزش‌ و پرورش تجمع کرده بودیم، آقای فرهادی، معاون وزیر آمد و گفت‌ فقط ورودی‌های ۹۱ و ۹۲ معاف از دوره آموزشی هستند و اسامی برای صدور کارت به نظام وظیفه ارسال خواهد شد.‌ من همان موقع گفتم این وقت‌کشی است؛ طبق آیین‌نامه‌ اجرائی، وزارت آموزش‌ و پرورش موظف بود سالی دو بار اسامی ما را به نظام وظیفه اعلام کند، اما حالا بعد از ۱۰ سال تازه یادشان افتاده است. وزارتخانه با تأخیر چندساله، در اقدامی نمایشی، سامانه‌ای طراحی کرده و از معلمان خواسته اطلاعات‌ خود را ثبت کنند. مگر ما پرونده پرسنلی نداریم؟ مگر وزارتخانه آمار ما را ندارد؟ این کارها فقط اتلاف وقت است. جالب اینکه همان روزی که گفتند فهرست را فرستاده‌اند، من شخصا در وزارتخانه حضور داشتم و دیدم اسمم در فهرست نیست. تا ظهر پیگیری کردم اما هیچ‌کس مسئولیت اشتباه را قبول نکرد». طبق گفته‌های این جوان درباره ابهام در روند رسیدگی به وضعیت آنها، اخیرا پیامکی برای آنها ارسال شده که باید به دفاتر پلیس+۱۰ مراجعه و فرم اعزام به خدمت پر کنند، اما «هر بار که مراجعه می‌کنیم، کسی اطلاع ندارد. هیچ‌کس مسئولیت نمی‌پذیرد».