جزئیات عملیات «تار‌عنکبوت» و ضربه بی‌سابقه اوکراین به پایگاه‌های هوایی حکومت پوتین
«پرلهاربر» روسیه
در آستانه مذاکرات دو‌جانبه صلح در استانبول، سرویس‌های امنیتی اوکراین حمله گسترده‌ای با پهپادها علیه پنج پایگاه هوایی در روسیه انجام دادند؛ حمله‌ای که مقامات هر دو کشور آن را تأیید کردند و آن را یکی از عمیق‌ترین نفوذها به خاک روسیه از زمان آغاز جنگ دانستند. سرویس امنیتی اوکراین مسئولیت این عملیات را بر عهده گرفت و اعلام کرد پهپادهای اوکراینی پیش از حمله، مخفیانه به داخل روسیه منتقل شده بودند و این بار برای نخستین بار اهدافی استراتژیک در مناطق دورافتاده از جمله سیبری را هدف قرار دادند.
شرق: در آستانه مذاکرات دو‌جانبه صلح در استانبول، سرویس‌های امنیتی اوکراین حمله گسترده‌ای با پهپادها علیه پنج پایگاه هوایی در روسیه انجام دادند؛ حمله‌ای که مقامات هر دو کشور آن را تأیید کردند و آن را یکی از عمیق‌ترین نفوذها به خاک روسیه از زمان آغاز جنگ دانستند. سرویس امنیتی اوکراین مسئولیت این عملیات را بر عهده گرفت و اعلام کرد پهپادهای اوکراینی پیش از حمله، مخفیانه به داخل روسیه منتقل شده بودند و این بار برای نخستین بار اهدافی استراتژیک در مناطق دورافتاده از جمله سیبری را هدف قرار دادند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این حمله را «درخشان» و «کاملا برنامه‌ریزی‌شده» توصیف کرد و گفت اوکراین با به‌کارگیری ۱۱۷ پهپاد، بیش از یک‌سوم ناوگان حامل موشک‌های کروز روسیه را هدف قرار داد و تمامی نیروهایی را که در این عملیات همکاری داشتند، پیش از آغاز حمله از خاک روسیه خارج کرده‌اند. زلنسکی در پیامی تلگرامی نوشت: «اینها اقداماتی هستند که بدون تردید در کتاب‌های تاریخ ثبت خواهند شد».
واکنش روسیه: «حمله تروریستی»
وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای رسمی این عملیات را «حمله تروریستی» خواند و تأیید کرد که پهپادها، پایگاه‌های هوایی در مناطق مورمانسک، ایرکوتسک، ایوانوو، ریازان و آمور را هدف قرار داده‌اند. در این بیانیه آمده است: «چندین فروند هواپیما آتش گرفته‌اند». هواپیماهای جنگی روسیه روزانه به شهرهای اوکراین حمله می‌کنند و کی‌یف همواره از ناتوانی در مقابله با این بمباران‌ها گلایه داشته است. بخشی از این مشکل به محدودیت استفاده از سلاح‌های غربی برای حمله به عمق خاک روسیه برمی‌گردد. اما این عملیات نشان داد اوکراین توانسته با اتکا به تجهیزات بومی، به اهدافی دور از دسترس حمله کند.
جزئیات یک عملیات بی‌سابقه
یک مقام اطلاعاتی اوکراین که نخواست نامش فاش شود، اعلام کرد عملیات موسوم به «تار‌عنکبوت» با پهپادهای «دید اول‌شخص» (FPV) و مواد منفجره انجام شد. این پهپادها ابتدا در کامیون‌ها و زیر سقف خانه‌ها پنهان و سپس از راه دور فعال شدند و به سمت اهداف خود پرواز کردند.
این عملیات بیش از ۱۸ ماه تحت نظارت مستقیم زلنسکی برنامه‌ریزی شده بود. ویدئویی که توسط یک پهپاد شناسایی اوکراینی ضبط و توسط سرویس‌های امنیتی منتشر شد، نشان می‌دهد یکی از پایگاه‌های هوایی روسیه شعله‌ور شده و پهپادها به چندین هواپیما حمله کرده‌اند. به گفته این مقام امنیتی، عملیات اخیر ضربه سنگینی به توانایی حملات موشکی روسیه وارد کرده و آسیب‌پذیری دارایی‌های بزرگ نظامی روسیه در هزاران کیلومتر دورتر از خط مقدم را آشکار کرده است. همچنین ضعف دستگاه امنیتی روسیه در جلوگیری از عملیات خرابکارانه در عمق خاک این کشور را برملا کرده است.
هواپیماهای مدل Tu-95 و A-50 جزء تجهیزاتی بودند که مقامات اوکراینی اعلام کردند در این حمله نابود شده‌اند. بمب‌افکن‌های Tu-95 که از ابتدای تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند، توان حمل هشت موشک کروز هدایت‌شونده را دارند و به دلیل برد بسیار زیاد، می‌توانند در عمق خاک روسیه به پرواز درآیند. هواپیماهای A-50 نیز وظیفه شناسایی هواپیماها و موشک‌های دشمن و انتقال اطلاعات هدف به جنگنده‌های روس را بر عهده دارند.
مقامات محلی روسیه نیز اصابت پهپادها به مناطق دورافتاده را تأیید کردند. ایگور ایوانوویچ کوبزف، فرماندار منطقه ایرکوتسک در جنوب شرقی سیبری، اعلام کرد پهپادهایی که از کامیون شلیک شده بودند، به یک واحد نظامی در روستای «سرِدنی» حمله کردند. او در تلگرام نوشت: «این نخستین بار است که چنین حمله‌ای به خاک سیبری صورت می‌گیرد». در مورمانسک، منطقه‌ای در شمال غربی روسیه که با فنلاند هم‌مرز است، آندری چیبیس، فرماندار منطقه، تأیید کرد پهپادهای دشمن به اهدافی نامشخص حمله کرده‌اند و از ساکنان خواست آرامش خود را حفظ کنند.
کانال‌های تلگرامی نزدیک به سرویس‌های امنیتی روسیه نیز گزارش دادند که پهپادهای FPV به پایگاه‌های هوایی بلندبرد روسیه در پایگاه «اُلنیا» واقع در شبه‌جزیره «کولا» در نزدیکی مورمانسک و پایگاه «بلایا» در منطقه ایرکوتسک، حدود پنج‌هزار‌و ۵۰۰ کیلومتر شرق اوکراین، حمله کرده‌اند. فیلم‌هایی که ساکنان شهر «اوسولیه-سیبیرسکویه» در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند، نشان می‌دهد پهپادها بالای سر در حال پرواز هستند، انفجارهای مهیب رخ می‌دهد و دود غلیظی به آسمان می‌رود. در یکی از ویدئوها، صدایی شنیده می‌شود که می‌گوید: «این یازدهمین پهپادی است که می‌بینیم. اصلا نمی‌دانم آنجا چه خبر است».
واکنش تند حامیان جنگ در روسیه
پیش از آنکه مقامات و رسانه‌های رسمی روسیه واکنشی نشان دهند، «جامعه Z» که متشکل از وبلاگ‌نویسان حامی جنگ، خبرنگاران نظامی و پروپاگانداچی‌هاست، حمله روز یکشنبه را «پرلهاربر روسیه» توصیف کردند و برخی خواستار انتقام شدید شدند. اشاره به «پرلهاربر» یادآور حمله غافلگیرکننده ژاپن به ناوگان دریایی آمریکا در بندر پرلهاربر هاوایی در سال ۱۹۴۱ است؛ حمله‌ای که باعث شد آمریکا رسما وارد جنگ جهانی دوم شود و نقطه عطف مهمی در تاریخ معاصر جهان به شمار می‌آید. رومان آلخین، وبلاگ‌نویس نظامی، در کانال تلگرامی خود با ۱۷۴ هزار دنبال‌کننده نوشت: «امیدواریم واکنش ما مثل واکنش آمریکا به حمله پرلهاربر یا حتی شدیدتر باشد». نویسنده کانال تلگرامی «دو سرهنگ» نوشت: «این نه‌فقط یک بهانه، بلکه دلیلی برای آغاز حمله هسته‌ای به اوکراین است». کانال «رایبار» که به وزارت دفاع روسیه نزدیک است، این حمله را «ضربه‌ای بسیار حساس به سپر هسته‌ای روسیه» خواند و افزود: «جبران این خسارت‌ها غیرممکن است».
سقوط مرموز پل‌ها
این حمله پس از آن رخ داد که دو پل در غرب روسیه به شکل ناگهانی فروریخت و باعث خروج یک قطار باری و یک قطار مسافری از ریل شد. در این حادثه هفت نفر کشته و دست‌کم ۷۶ نفر زخمی شدند. الکساندر بوگومز، فرماندار محلی، اعلام کرد در زمان حادثه، ۳۸۸ مسافر در قطار حضور داشتند که سه واگن آن از ریل خارج شد. فروریختن این دو پل، ظرف چند ساعت و در دو منطقه «کورسک» و «بریانسک» -هر دو در مجاورت مرز اوکراین- رخ داد.
تصاویر منتشرشده از محل حادثه، عملیات نجات گسترده و پراکندگی آوار در زیر یک پل بزرگراهی را نشان می‌دهد. هنوز مشخص نشده آیا این دو حادثه به هم مرتبط هستند یا نه. بالا‌ترین مرجع تحقیقات جنایی روسیه اعلام کرد هر دو حادثه را به عنوان «اقدامات مجرمانه» بررسی می‌کند. در بیانیه اولیه (که بعدها بدون توضیح اصلاح شد)، آمده بود که انفجار، عامل فروریختن پل‌ها بوده است. مقامات روسی، کی‌یف را مسئول این حوادث دانسته‌اند. سخنگوی سرویس اطلاعاتی اوکراین در پاسخ به واشنگتن‌پست درباره نقش احتمالی کی‌یف در انفجارها فقط گفت: «بدون نظر».
الکسی کوزنتسوف، دستیار وزیر بهداشت روسیه، اعلام کرد ۵۵ نفر از زخمی‌های حادثه بریانسک در بیمارستان بستری هستند که چهار نفر، از جمله یک کودک، حال وخیمی دارند.
مذاکرات صلح؛ میان بیم و امید
حملات پهپادی اوکراین فقط یک روز پیش از برگزاری مذاکرات صلح مستقیم بین مقامات اوکراین و روسیه در استانبول و با حمایت آمریکا رخ داد. زلنسکی شرکت اوکراین را تأیید کرد، گرچه پیش‌تر به‌‌شدت از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بابت ارائه‌نکردن یادداشت شروط صلح انتقاد کرده بود. زلنسکی اعلام کرد هیئت اوکراین بار دیگر به ریاست وزیر دفاع، رستم عمروف، راهی مذاکرات خواهد شد و روسیه نیز شروط اوکراین را دریافت کرده است. او گفت: «اولین شرط، آتش‌بس کامل و بدون قید و شرط است. دومین شرط، آزادی زندانیان. سوم، بازگرداندن کودکان ربوده‌شده و برای برقراری صلحی پایدار و مطمئن، باید مقدمات نشست سران فراهم شود». در سوی دیگر، روسیه اعلام کرده متن پیش‌نویس یادداشت خود را علنی نخواهد کرد. هم‌زمان، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز به درخواست مسکو با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، گفت‌وگو و تأکید کرد واشنگتن از مذاکرات مستقیم برای تحقق صلحی پایدار حمایت می‌کند. زلنسکی افزود: «مسائل کلیدی فقط باید توسط رهبران حل‌وفصل شود».
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
