اتصال مراغه به تمرچین، رؤیای بزرگ در مسیر تحقق
اهمیت آزادراه‌ها از نظر ترانزیت کالا و بالا‌رفتن سطح کیفی سفر‌های جاده‌ای انکارناپذیر است. تمرچین یکی از مهم‌ترین مرزهای تجاری ایران با اقلیم کردستان عراق و دروازه‌ای برای صادرات به عراق و دیگر کشورهای منطقه است.
اهمیت آزادراه‌ها از نظر ترانزیت کالا و بالا‌رفتن سطح کیفی سفر‌های جاده‌ای انکارناپذیر است. تمرچین یکی از مهم‌ترین مرزهای تجاری ایران با اقلیم کردستان عراق و دروازه‌ای برای صادرات به عراق و دیگر کشورهای منطقه است. سال‌هاست که طرح ایجاد این آزادراه از روی میزِ وزیری به وزیر دیگر منتقل شده، اما فقط در چند سال اخیر با پیگیری نماینده مردم مراغه در مجلس، 29 کیلومتر از این طرح اجرائی شده است. اتصال آزادراه مراغه - هشترود به تمرچین باعث کاهش زمان و هزینه حمل‌ونقل کالا و مسافر می‌شود که این خود عامل جذب سرمایه‌گذاران و تجار به منطقه خواهد بود. اتصال این مسیر به تمرچین، فقط یک پروژه عمرانی نیست، بلکه یک تحول اقتصادی بزرگ برای منطقه است. مراغه دومین شهر سالم از نظر سازمان بهداشت جهانی است که امنیت جاده‌ای و کاهش تصادفات برای مدیران و فعالان حوزه حمل‌ونقل آن اهمیت بسزایی دارد. به همین منظور با سیدفرید موسوی، نماینده مردم مراغه و عجب‌شیر در مجلس، درباره چرایی اهمیت این آزادراه و مشکلات تکمیل نشدن آن به گفت‌وگو نشستیم.
اهمیت پروژه آزادراه مراغه-هشترود در چیست؟
ااز دهه 80 عملیات احداث این آزاد راه شروع شد . خوشبختانه و از بُعدی متأسفانه پس از سال‌ها، ما امسال توانستیم که 29 کیلومتر از آن را به افتتاح برسانیم. این پروژه هم از نظر اقتصادی، هم از نظر ترانزیتی و هم از نظر توسعه‌ای برای کشور اهمیت دارد. اهمیت آن از دوجنبه است: اول اینکه با تکمیل این آزادراه، مسیر پرتردد مراغه به هشترود کوتاه‌تر و ایمن‌تر می‌شود و این موضوع به کاهش زمان سفر و کاهش مصرف سوخت و کاهش استهلاک خودروها منجر می‌شود که از لحاظ اقتصادی و زیست‌محیطی بسیار مفید است.
این آزادراه اگر ادامه پیدا بکند تا مرز تمرچین که در مطالعات هم آمده، نقش پل ارتباطی بین استان‌های مهم شمال غرب کشور را ایفا می‌کند و می‌تواند موجب رونق حمل‌ونقل کالا و مسافر میان استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و درواقع کردستان بشود. حالا چون این شمال غرب ایران بخشی از مسیر ترانزیت‌های بین‌المللی است، مثل جاده ابریشم، مسیرهای دسترسی به ترکیه و اروپا، این آزادراه می‌تواند نقش مهمی در تسهیل ترانزیت کالا بین ایران و کشورهای همسایه خودش داشته باشد و اگر این تا مرز تمرچین ادامه پیدا بکند، نقش آن در تسهیل مراودات تجاری ایران با منطقه شمال عراق بسیار پررنگ خواهد بود.
دوم اینکه این آزادراه باعث رونق کسب‌وکارهای محلی هم می‌شود. تسهیل جابه‌جایی مواد اولیه و محصولات و نهایتا جذب سرمایه‌گذاری در مناطق اطراف به‌ویژه به هر حال شهرهایی مثل مراغه که درواقع ما وضعیت مناسبی از لحاظ آمارهای اشتغال در این منطقه نداریم. در شرایطی که میزان بیکاری در استان آذربایجان شرقی حدود میانگین هشت درصد است، درواقع 18 درصد بیکاری دارد و خب به هر حال این افزایش ایمنی جاده‌ای می‌تواند رشد صنعت گردشگری در منطقه را فراهم بیاورد. این آزادراه وقتی استفاده شود، با جایگزینی جاده قدیمی، ایمن‌تر و دارای استاندارد، احتمال وقوع تصادفات هم کاهش پیدا می‌کند. این از منظر جان انسان‌ها و هزینه‌های اجتماعی بسیار مهم است، به‌ویژه برای شهری مثل مراغه که به هر حال دومین شهر ایران در ارزیابی سازمان بهداشت جهانی است که جزء شهرهای سالم محسوب می‌شود و جمهوری اسلامی ایران متعهد شده که در پنج سال آینده، زندگی و زیست سالمی را برای مردم فراهم بکند که یکی از آنها شاخص‌های تصادفات جاده‌ای است که این آزادراه، این شاخص و اقدام را برای ما میسر می‌کند.
یکی از همان مسائلی که خودتان هم اشاره کردید، بحث اهمیت سلامت رانندگان و کاهش تصادفات جاده‌ای است. امسال پویش «نه به تصادف» و ایمنی توسط وزارت بهداشت و راه و ارشاد انجام شد . آیا برای بحث روشنایی و استراحت‌گاه‌های بین‌راهی هم فکری شده است؟
بحث روشنایی‌ها باید حتما اصلاح شود. هر‌چند حسب ناترازی‌ها و محدودیت‌های بودجه‌ای که دولت با آن مواجه است، فعلا فعال نشده است. جاده یادشده به طور استاندارد طراحی شده و به لحاظ ساخت و المان‌های جاده‌ای در وضعیت خوبی قرار دارد. بنابراین اضافه‌شدن امکانات روشنایی می‌تواند حوادث احتمالی را کاهش داده و رضایت بیشتر شهروندان را فراهم کند. خوشبختانه در بازه زمانی عید نوروز هیچ تصادف حادثه‌سازی که باعث جرح یا فوت بشود در این مسیر گزارش نشد. بحث روشنایی ذیل یکی از مسائل اساسی کشور در حوزه تأمین انرژی قرار می‌گیرد و به نوعی به آن وابسته است. با این حال از طرق قانونی از هیچ تلاشی برای اضافه‌شدن امکانات روشنایی فروگذار نخواهیم کرد.
اهمیت این آزادراه از نظر ترانزیت بین چه کشورهایی است؟ همین‌طور اشاره کردید به مشکلات بودجه‌ای. آیا همچنان نیاز هست که دولت برای ادامه این آزادراه یا تکمیل آن مشارکتی کند؟
ترانزیتی که عرض کردم، آزادراه مراغه - هشترود با اینکه در داخل کشور قرار دارد، به طور غیرمستقیم نقش بسیار مهمی در تقویت ترانزیت منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا می‌کند. این مسیر/آزادراه درواقع بخشی از شبکه حمل‌ونقل شمال غرب ایران است که به عنوان شاهراهی برای اتصال کشورهای همسایه به یکدیگر استفاده می‌شود. کشورهایی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند، بیشتر ترکیه است. ایران از طریق مرز بازرگان به ترکیه ارتباط دارد. آزادراه مراغه - هشترود مسیر دسترسی مرزها را کوتاه‌تر و روان‌تر می‌کند.
کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان هست که از طریق مرز نوردوز و بیله‌سوار ارتباط برقرار می‌کنند، حتی کشور آذربایجان که امنیت زیرساخت‌های جاده‌ای در شمال غرب کشور امکان ترانزیت سریع‌تر کالا به باکو و از آنجا به روسیه را فراهم می‌کند. با توجه به اهمیت کریدور شمالی و ترانزیت به سمت ارمنستان، گرجستان و دریای سیاه، از این مسیر منتفع می‌شود، همچنین کشور عراق هست. درواقع این آزادراه به بهبود مسیرهای داخلی به سمت استان‌های غربی و درنهایت مرزهای عراق کمک می‌کند و به هر حال در آینده همچنان که خانم وزیر هم فرمودند، این آزادراه می‌تواند بخشی از کریدور شرقی - غربی کشور هم محسوب شود. آزادراه مراغه - هشترود بخشی از پازل بزرگ‌ترین شبکه ترانزیتی ایران است و نقش مکملی در کریدورهای ترانزیتی شرق به غرب، چین به اروپا و شمال به جنوب روسیه به خلیج فارس می‌تواند ایفا بکند و تقویت این زیرساخت باعث افزایش رقابت‌پذیری ایران در ترانزیت بین‌المللی و قطعا افزایش‌های درآمدهای ترانزیتی کشور هم می‌تواند باشد. برای ادامه این پروژه، سرمایه‌گذاری این پروژه مشارکتی است.
60 درصد از سوی دولت، 20 درصد بانک سپه و 20 درصد قرارگاه خاتم مشارکت کردند. به هر حال الان از طریق مولدسازی، دولت و وزارت راه چون پای کار است و برای تقویت نقش این آزادراه با توجه به نقش آن در بهبود وضعیت ترانزیتی و کریدورها، آن دارایی‌ها و اموالی که لازم است، به عنوان سهم دولت شناسایی و معرفی شدند و بانک سپه و قرارگاه خاتم هم پای کار هستند و ان‌شاء‌الله ادامه مسیر با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند.
اگر این تأمین بودجه اتفاق بیفتد، در کدام بازه زمانی تکمیل خواهد شد؟
مختلف است. من فکر می‌کنم اگر تا سال بعد بودجه تأمین بشود، همین محدوده مراغه تا خود آزادراه پیامبر اعظم می‌تواند بهره‌برداری شود. در این مسیر، حدود 13 کیلومترش در حوزه شهرستان مراغه است و بقیه‌اش مراغه تا ملکان است، ملکان تا مرز تمرچین متأسفانه در دولت قبل حذف شده بود که الان در حال رایزنی برای احیای این ردیف بودجه هستیم و وزارت راه مصمم است مکاتباتی را با سازمان برنامه داشته باشد که مجدد ادامه این مسیر احیا و عملیات اجرائی آن شروع شود.
در پایان کدام نهاد در اتمام این پروژه تأثیر نهایی را دارد؟
درواقع مهم‌ترین نهادهایی که در این قضیه باید تلاش کنند مجلس و وزارت راه و شهرسازی است. البته تقدیر و تشکر می‌کنم از تلاش‌ها و زحمات همکاران و دوستان ما در وزارت راه و شهرسازی؛ همه پیمانکاران، مهندسان، مشاوران، کارگران و تمام مشارکت‌کنندگان در پروژه، بانک سپه و قرارگاه خاتم. خب به هر حال این پروژه یکی از محورهای حیاتی توسعه شمال غرب کشور است و نقشی کلیدی درباره زیرساخت‌های ترانزیتی کشور دارد و به هر حال سرمایه‌گذاران یعنی همین سه‌تا مجموعه‌ای که عرض کردم، فقط یک مسیر ارتباطی را نمی‌سازند، بلکه اینها راهی به سوی توسعه، اشتغال، امنیت، حمل‌ونقل و رشد اقتصادی منطقه را فراهم می‌کنند. امیدوار هستیم و انتظار داریم با همت مضاعف خودشان، این پروژه به بهره‌برداری کامل برسد و زمینه‌ساز گام‌های بلندتر در مسیر پیشرفت کشور باشد. بانک سپه و قرارگاه که در کنار دولت محترم و وزارت راه قرار گرفتند، ان‌شاء‌الله ادامه مسیر را با سرعت بیشتری ادامه بدهند و برای همه دست‌اندرکاران این پروژه آرزوی توفیق روزافزون و سلامتی دارم.
