جدال آژانس و تهران

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ،

در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۹ ژوئن، تنش‌ها میان ایران و این نهاد بین‌المللی به دلیل انتشار یادداشتی حقوقی از سوی تهران شدت گرفته است. ایران در این یادداشت، ادعاهای آژانس مبنی بر «جاسوسی» را قاطعانه رد کرده و آن‌ها را افتراآمیز خوانده است. تهران معتقد است آژانس با استناد به اطلاعات غیرمعتبر و تحت فشارهای سیاسی، از حدود اختیارات خود فراتر رفته و به دنبال فضاسازی علیه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است.

یادداشت حقوقی ایران که چند روز پیش از نشست کلیدی در وین میان اعضای شورای حکام توزیع شد، بازرسان آژانس را به استفاده از ادبیات غیرحرفه‌ای و ارائه شواهد بی‌اساس متهم می‌کند. این سند ۱۹ صفحه‌ای، که در تاریخ ۳ ژوئن منتشر شده، به تحلیل گزارش اخیر آژانس به تاریخ ۳۱ مه پرداخته و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، را به تحریف فعالیت‌های هسته‌ای ایران با استناد به اطلاعات نادرست متهم کرده است. در این یادداشت، ایران ادعای آژانس مبنی بر ضبط اسناد محرمانه متعلق به بازرسان توسط تهران را تکذیب کرده و آن را نشانه‌ای از رویکرد غیرحرفه‌ای آژانس دانسته است.

در این بین شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت: «این یادداشت نشان‌دهنده افزایش تنش میان تهران و آژانس در آستانه نشست شورای حکام است، نشستی که ممکن است به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل منجر شود.» این گزارش می‌افزاید که ادعای گروسی در گزارش محرمانه آژانس، مبنی بر «جمع‌آوری و تحلیل فعالانه اسناد محرمانه توسط ایران»، خشم مقامات ایرانی را برانگیخته است. سخنگوی آژانس از ارائه جزئیات بیشتر درباره ماهیت این اسناد خودداری کرده است. طارق رؤوف، رئیس پیشین سیاست‌گذاری راستی‌آزمایی هسته‌ای آژانس، اظهار داشت: «این بی‌سابقه است که آژانس در گزارشی اذعان کند کنترل اطلاعات را از دست داده است. ایران اکنون اعتراض خود را علنی‌تر کرده و معتقد است مدیرکل از اختیاراتش فراتر رفته است.»

مذاکرات دیپلماتیک و موانع پیش‌رو

این تنش‌ها در حالی رخ می‌دهد که مذاکرات ایران و آمریکا برای حل‌وفصل مسئله هسته‌ای به دلیل اختلاف بر سر حق غنی‌سازی اورانیوم به بن‌بست رسیده است. عباس عراقچی، رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، با تأکید بر لزوم ارائه گزارش‌های فنی و غیرسیاسی توسط آژانس، در دیدار با گروسی در قاهره از گزارش اخیر آژانس ابراز ناخرسندی کرد. وی همچنین از کشورهای منطقه خواست از میانجیگری عمان برای دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک حمایت کنند و افزود: «اگر آمریکا بر غنی‌سازی صفر اصرار کند، توافق ممکن نیست، اما اگر هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد، امکان توافق وجود دارد.»

احتمال ارجاع به شورای امنیت و حمایت آمریکا از قطعنامه اروپایی

در صورت عدم پیشرفت در تحقیقات آژانس، کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند که آماده‌اند پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند، اقدامی که می‌تواند به اعمال مجدد تحریم‌های گسترده علیه ایران پیش از موعد اکتبر منجر شود. ایران در یادداشت خود هشدار داده است که در صورت ارجاع به شورای امنیت، ممکن است از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج شود و متناسب با اقدامات طرف مقابل، تصمیمات مقتضی اتخاذ خواهد کرد.

لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال، گزارش داد که ایالات متحده قصد دارد از قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی E3)) در آژانس درباره عدم همکاری ایران با الزامات پادمانی حمایت کند. این تصمیم می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند، در حالی که ایران بر لزوم حفظ رویکرد دیپلماتیک و رعایت چارچوب‌های حقوقی بین‌المللی تأکید دارد. کاظم غریب‌آبادی، دیپلمات ایرانی، پیش‌تر در پاسخ به گزارش آژانس تأکید کرد که مادامی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت آژانس باشد، هیچ جای نگرانی وجود ندارد و محدودیت قانونی برای سطح غنی‌سازی وجود ندارد، مشروط بر اینکه به سمت مقاصد غیرصلح‌آمیز منحرف نشود.