دیپلماسی ایران در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا
پایداری در مذاکرات هسته‌ای
اظهارات ویتکاف، ترکیبی از دیپلماسی نمایشی و فشار حداکثری، تلاشی برای تحمیل شروطی غیرواقعی بر ایران است. با این حال، ایران با تکیه بر تجربه دیپلماتیک، همکاری با آژانس، و ارائه پیشنهادهای سازنده، این فشارها را بی‌اثر کرده و ابتکار عمل را حفظ کرده است. تهران، با تأکید بر حقوق هسته‌ای و پرهیز از تنش‌های غیرضروری، نشان داده که قادر است در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا ایستادگی کند و همزمان مسیر دیپلماسی را پیش ببرد. این رویکرد، نه‌تنها تلاش‌های نومحافظه‌کاران و لابی اسرائیل را ناکام گذاشته، بلکه ایران را به‌عنوان بازیگری عقلانی و مسئول در معادلات جهانی معرفی کرده است.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،در آستانه دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان، استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ، با اظهاراتی جنجالی خواستار توقف کامل غنی‌سازی و برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران در نطنز، فردو، و اصفهان شده است. این موضع‌گیری، که در گفت‌وگو با بریتبارت نیوز مطرح شد، به‌عنوان «خط قرمز» آمریکا معرفی شده و با واکنش‌های متعددی مواجه شده است. با وجود تأکید ویتکاف بر دیپلماسی به‌عنوان راه‌حل پایدار، این اظهارات نشان‌دهنده فشار حداکثری برای تحمیل شروطی غیرواقعی بر ایران است.
فشار حداکثری یا دیپلماسی نمایشی؟
ویتکاف در اظهارات خود، ضمن تأکید بر لزوم توقف کامل غنی‌سازی و برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران، مدعی شده که این رویکرد پایدارترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. او با اشاره به نطنز، فردو، و اصفهان، خواستار حذف کامل زیرساخت‌های هسته‌ای ایران شده، موضعی که یادآور مدل لیبی است و از سوی بنیامین نتانیاهو و جریان نومحافظه‌کار آمریکا حمایت می‌شود. این خواسته، که عملاً به معنای خلع کامل برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است، با واقعیت‌های فنی و سیاسی همخوانی ندارد. ایران بارها تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز بوده و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) قرار دارد. گزارش‌های آژانس به خصوص در ۲۶ فوریه ۲۰۲۵ تأیید می‌کنند که ایران به تعهدات نظارتی خود پایبند بوده و غنی‌سازی‌اش در چارچوب نیازهای غیرنظامی است.
اظهارات ویتکاف که در ظاهر دیپلماتیک، اما در باطن غیرقابل‌اجرا هستند، به نظر می‌رسد بیش از آنکه در پی توافق باشد به دنبال جلب حمایت نومحافظه‌کاران و لابی اسرائیل در آمریکا است. او در گفت‌وگو با بریتبارت، جریان نومحافظه‌کار را متهم به «سوگیری تأییدی» و ترجیح جنگ بر دیپلماسی کرد، ولی خود با طرح شروطی غیرواقعی، عملاً راه مذاکرات را دشوارتر کرده است. این تناقض آشکار، که از یک سو بر دیپلماسی تأکید دارد و از سوی دیگر خواسته‌های غیرممکن مطرح می‌کند، نشان‌دهنده فقدان انسجام در سیاست خارجی تیم ترامپ است. ایران، با حفظ آرامش و ارائه پیشنهادهای سازنده، مانند محدودسازی غنی‌سازی به ۳.۶۷٪ (مشابه برجام)، نشان داده که به دیپلماسی متعهد است، اما تسلیم فشارهای غیرمنطقی نخواهد شد. این رویکرد هوشمندانه، تلاش‌های آمریکا برای به حاشیه راندن تهران را خنثی کرده و ابتکار عمل را در دست ایران نگه داشته است.
پاسخ ایران؛ مقاومت دیپلماتیک در برابر تهدیدها
ویتکاف، در کنار طرح خواسته‌های حداکثری، به‌طور ضمنی ایران را به اقدام نظامی تهدید کرده و هشدار داده که اگر تهران در مذاکرات «وقت‌کشی» کند، با «گزینه‌های بد» مواجه خواهد شد. این تهدیدها، که با لحن تند ترامپ همراه شده، تلاشی برای تحت فشار قرار دادن ایران در آستانه مذاکرات است. با این حال، ایران با تکیه بر تجربه مذاکرات برجام و همکاری نزدیک با آژانس، این تهدیدها را بی‌اثر کرده است. تماس روز جمعه رافائل گروسی، مدیرکلآژانس با عباس عراقچی و تأیید همکاری‌های تهران، ادعاهای آمریکا درباره «عدم شفافیت» ایران را رد کرده است.
ایران، با حفظ حقوق هسته‌ای خود و تأکید بر اصل «اقدام متقابل»، نشان داده که آماده مذاکره مسئولانه است، اما زیر بار زیاده‌خواهی نخواهد رفت. به گزارش ۳ مه ۲۰۲۵ رویترز ، پیشنهادهای ایران در مذاکرات عمان، از جمله محدودسازی غنی‌سازی و تقویت نظارت آژانس، مورد استقبال میانجی‌گران قرار گرفته است. این دیپلماسی فعال، نه‌تنها فشارهای نومحافظه‌کاران را خنثی کرده، بلکه شکاف میان واشنگتن و تل‌آویو را نیز برجسته کرده است. اظهارات اخیر ترامپ مبنی بر تمایل به «تعامل و همکاری با ایران» نشان می‌دهد که حتی در تیم او، اجماعی برای رویکرد سختگیرانه ویتکاف وجود ندارد. ایران با این فرصت، با اقتدار دیپلماتیک پیش می‌رود و جایگاه خود را به‌عنوان بازیگری مسئول در منطقه تقویت می‌کند.
در کل اظهارات ویتکاف، ترکیبی از دیپلماسی نمایشی و فشار حداکثری، تلاشی برای تحمیل شروطی غیرواقعی بر ایران است.
با این حال، ایران با تکیه بر تجربه دیپلماتیک، همکاری با آژانس، و ارائه پیشنهادهای سازنده، این فشارها را بی‌اثر کرده و ابتکار عمل را حفظ کرده است. تهران، با تأکید بر حقوق هسته‌ای و پرهیز از تنش‌های غیرضروری، نشان داده که قادر است در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا ایستادگی کند و همزمان مسیر دیپلماسی را پیش ببرد. این رویکرد، نه‌تنها تلاش‌های نومحافظه‌کاران و لابی اسرائیل را ناکام گذاشته، بلکه ایران را به‌عنوان بازیگری عقلانی و مسئول در معادلات جهانی معرفی کرده است.
