معتمد جدید ترامپ کیست؟
مارکو روبیو: از وزارت خارجه تا مشاور امنیت ملی
با انتصاب مارکو روبیو به عنوان مشاور موقت امنیت ملی علاوه بر سمت وزیر خارجه، دونالد ترامپ باز هم ساختار سیاست خارجی آمریکا را دگرگون کرد. روبیو، که زمانی رقیب ترامپ بود، حالا دومین فرد پس از کیسینجر است که همزمان این دو پست کلیدی را در اختیار دارد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ مارکو روبیو، وزیر امور خارجه امریکا، به طور همزمان مسئولیت دو پست ارشد امنیت ملی را بر عهده گرفته است. این در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با جدیت در حال بازنگری کامل سیاست خارجی این کشور است؛ تغییری که نه تنها سیاست‌های دیرپایی را که این سناتور سابق فلوریدا زمانی از آنها حمایت می‌کرد، بلکه ساختار قوه مجریه را نیز زیر و رو کرده است.
انتصاب روبیو توسط ترامپ به عنوان جایگزین موقت مایک والتز در سمت مشاور امنیت ملی، اولین تغییر بزرگ در رهبری دولت نوپای ترامپ محسوب می‌شود. البته شایعات مربوط به برکناری والتز از هفته‌ها قبل، زمانی که او به اشتباه یک خبرنگار را به گروه گفتگوی سیگنال که در آن مقامات ارشد امنیت ملی برنامه‌های حساس نظامی را به اشتراک می‌گذاشتند اضافه کرد، به گوش می‌رسید.
بنابراین، تنها کمی بیش از ۱۰۰ روز پس از آغاز دوره مسئولیتش به عنوان دیپلمات ارشد آمریکا، روبیو اکنون دومین فردی است که هر دو سمت را به طور همزمان در اختیار دارد. پیش از او تنها هنری کیسینجر فقید بود که در دهه ۱۹۷۰ به مدت دو سال در دولت‌های ریچارد نیکسون و جرالد فورد، هم وزیر امور خارجه و هم مشاور امنیت ملی بود.
روبیو – رقیب سابق ترامپ و محافظه‌کاری که در جریان کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ توسط ترامپ "مارکوی کوچک" خوانده می‌شد – مهارت خود را در همسو کردن خود با مواضع سیاست خارجی "اول آمریکا"ی ترامپ به اثبات رسانده است. از زمان به دست گرفتن سکان وزارت امور خارجه، روبیو تا حد زیادی از حمایت سرسختانه خود از ارائه کمک‌های خارجی و ترویج دموکراسی در خارج از کشور دست کشیده و این جمله را تکرار می‌کند که هر سیاست یا برنامه‌ای باید آمریکا را امن‌تر، قوی‌تر یا مرفه‌تر کند.
بازسازی وزارت خارجه و سیاست‌های سختگیرانه
روبیو پس از کسب رأی اعتماد ۹۹-۰ در سنا، بر سازماندهی مجدد و رادیکال وزارت امور خارجه نظارت داشته است. این تغییرات شامل انحلال آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) و برنامه‌هایی برای کاهش ۱۵ درصدی مشاغل آمریکایی و همچنین بستن یا ادغام بیش از ۱۰۰ دفتر در سراسر جهان است. او همچنین حذف گسترده‌ای را در سیستم صدور ویزا آغاز کرده و صدها، اگر نگوییم هزاران، ویزای صادر شده برای دانشجویان خارجی را لغو کرده است. علاوه بر این، او بر مذاکره توافق‌نامه‌هایی برای فرستادن مهاجران متهم به جرائم به کشورهای ثالث، به ویژه السالوادور، نظارت داشته است؛ پرونده‌هایی که اکنون در دادگاه‌های فدرال به چالش کشیده شده‌اند.
ترامپ روز پنجشنبه پیش از اعلام خبر نامزدی والتز به عنوان سفیر در سازمان ملل و جانشینی موقت روبیو به جای او در سمت مشاور امنیت ملی در شبکه‌های اجتماعی، گفت: "مارکو روبیو، باورنکردنی است. وقتی مشکلی دارم، با مارکو تماس می‌گیرم، او آن را حل می‌کند."
این اظهارات با آنچه در سال ۲۰۱۶ می‌گذشت، زمانی که روبیو و ترامپ برای نامزدی ریاست‌جمهوری حزب جمهوری‌خواه رقابت می‌کردند و روبیو هشدار می‌داد که ترامپ یک تهدید است، تفاوت زیادی دارد. پس از پیروزی ترامپ، روابط همچنان پرتنش باقی ماند، اما هشت سال بعد، روبیو به یکی از حامیان مشتاق ترامپ تبدیل شد که از اعتبار خود در فلوریدا برای ورود به حلقه نزدیکان رئیس‌جمهور استفاده کرد.
با این حال، حتی پس از نامزدی روبیو برای سمت دیپلماتیک ارشد، تردیدها همچنان باقی بود. بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که او تنها مدت کوتاهی در این سمت دوام خواهد آورد و ترامپ همان‌طور که رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه دوره اول خود را تنها پس از ۱۸ ماه کار در سال ۲۰۱۸ با یک توئیت اخراج کرد، او را نیز برکنار خواهد کرد. با این وجود، روبیو انعطاف‌پذیری خود را نشان داده است. و از روز پنجشنبه، او هم بر وزارت امور خارجه و هم بر شورای امنیت ملی، که مسئول هماهنگی تمام وظایف سیاست خارجی قوه مجریه، از عملیات دیپلماتیک گرفته تا نظامی و اطلاعاتی است، نظارت دارد.
مسئولیت‌های سنگین و چالش‌های پیش رو
توماس رایت، یکی از مقامات شورای امنیت ملی در دولت بایدن که اکنون عضو ارشد موسسه بروکینگز است، به آسوشیتدپرس گفت که پست مشاور امنیت ملی به تنهایی "بیش از یک شغل تمام وقت" است. رایت افزود: "درک این ایده که می‌توان این کار را به صورت نیمه‌وقت انجام داد، بسیار دشوار است." او گفت که شاهد بوده است که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، و معاونش روزانه ۱۴ تا ۱۵ ساعت، شش تا هفت روز در هفته کار می‌کردند: "فکر می‌کنم آنها احساس می‌کردند که برای انجام درست کار باید این‌گونه عمل کنند."
روبیو تاکنون در مورد نقش اضافی خود اظهارنظر چندانی نکرده است. او پنجشنبه شب در برنامه "هانیتی" شبکه فاکس نیوز، در مورد تصمیم رئیس‌جمهور برای انتخاب او به عنوان مشاور امنیت ملی مورد سوال قرار نگرفت، اما به شوخی گفت که چون متاهل است، از اضافه کردن مقام پاپی به لیست مشاغل متعددش منع شده است. اما همزمان با گذشت ۱۰۰ روز اول از دوره اخیر ریاست‌جمهوری ترامپ، روبیو رئیس‌جمهور را به خاطر دیدگاهش تحسین کرد. او روز چهارشنبه در پستی در ساب‌استک وزارت امور خارجه نوشت: "من از اعتمادی که پرزیدنت ترامپ به من داشته مفتخرم و به کاری که وزارت امور خارجه طی صد روز گذشته برای اجرای برنامه ایشان و در اولویت قرار دادن مردم آمریکا انجام داده، افتخار می‌کنم."
یکی از همکاران سابق روبیو در مجلس ایالتی فلوریدا، دن گلبر، که دموکرات است، در مورد افزایش مسئولیت‌های روبیو گفت: "مارکو احتمالاً، تا حدی، یکی از قابل اعتمادترین، اگر نگوییم قابل اعتمادترین، مقامات کابینه است." گلبر افزود: "و من فقط می‌توانم باور کنم که این ویژگی‌ها برای تلاقی موقعیت‌های فعلی و پرتفوی رو به رشد او حتی حیاتی‌تر هستند. او اهل هرج‌ومرج نیست، و من همیشه متعجب بوده‌ام که او در دولتی که به نظر می‌رسد این همه هرج‌ومرج دارد، چگونه عمل خواهد کرد. و شاید به همین دلیل است که او تمام این موقعیت‌ها را به دست می‌آورد."
نقش دوگانه روبیو علاوه بر سرپرستی آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده که عمدتاً تعطیل شده و سرپرستی آرشیو ملی است. این امر او را در موقعیتی مشابه استیو ویتکوف، دوست قدیمی و شریک گلف ترامپ قرار می‌دهد. ویتکوف به عنوان فرستاده ویژه، مذاکره‌کننده ارشد ایالات متحده در مذاکرات هسته‌ای ایران و تلاش‌های صلح دولت برای جنگ اسرائیل و حماس و جنگ اوکراین و روسیه است. از بسیاری جهات، روبیو و ویتکوف راه جرد کوشنر، داماد ترامپ را دنبال می‌کنند که در دولت اول نقش‌های متعددی از خاورمیانه گرفته تا آمریکای لاتین و مهاجرت داشت.
مواضع سرسختانه در قبال ایران
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز پنجشنبه همزمان با به تعویق افتادن دور جدید مذاکرات هسته‌ای، گفت که ایران باید از غنی‌سازی اورانیوم و توسعه موشک‌های دوربرد "دست بکشد" و به بازرسان آمریکایی اجازه بازرسی از تأسیسات خود را بدهد. اظهارات روبیو بر اختلافات عمده باقیمانده در مذاکرات بین کشورها برای حل مناقشه طولانی‌مدت بر سر برنامه هسته‌ای ایران تأکید می‌کند، در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تهدید کرده است که در صورت عدم توافق، ایران را بمباران خواهد کرد.
روبیو در مصاحبه با فاکس نیوز گفت: "آنها باید از حمایت از حوثی‌ها در یمن دست بکشند، باید از ساخت موشک‌های دوربردی که هدفی جز حمل سلاح هسته‌ای ندارند، دست بکشند و باید از غنی‌سازی دست بکشند." ایران بارها اعلام کرده است که از برنامه موشکی یا غنی‌سازی اورانیوم خود دست نخواهد کشید؛ فرآیندی که برای تولید سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای استفاده می‌شود اما می‌تواند مواد لازم برای ساخت کلاهک اتمی را نیز تولید کند.
روز پنجشنبه یک مقام ارشد ایرانی به رویترز گفت که دور چهارم مذاکرات که قرار بود روز شنبه در رم برگزار شود، به تعویق افتاده و تاریخ جدید "بسته به رویکرد ایالات متحده" تعیین خواهد شد. روبیو گفت ایران باید به جای غنی‌سازی اورانیوم در هر سطحی، اورانیوم غنی‌شده را برای برنامه نیروگاه هسته‌ای خود وارد کند. او گفت: "اگر توانایی غنی‌سازی 3.67 درصدی را داشته باشید، تنها چند هفته طول می‌کشد تا به ۲۰ درصد، سپس ۶۰ درصد و سپس ۸۰ و ۹۰ درصدی که برای ساخت سلاح نیاز دارید، برسید."
ایران اعلام کرده است که طبق مفاد پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) حق غنی‌سازی اورانیوم را دارد و قصد ساخت بمب هسته‌ای را انکار می‌کند. روبیو همچنین گفت ایران باید بپذیرد که آمریکایی‌ها می‌توانند در هر رژیم بازرسی مشارکت داشته باشند و بازرسان به تمام تأسیسات، از جمله تأسیسات نظامی، نیاز به دسترسی خواهند داشت.
