صفرتاصد مالیاتی که باید بپردازیم
مهدی پازوکی: ۴۰ درصد از اقتصاد ما از پرداخت مالیات معاف هستند
سفره مالیات‌ستانی دولت در 1403 پر رنگ و لعاب‌تر از هر سال دیگر است؛ از اینفلوئنسرها تا صاحبان خودروهای 3 میلیاردی و خانه‌های 25 میلیاردی تا مصرف‌کنندگان سال آینده مشمول مالیات‌های سنگینی می‌شوند.
کدام خانه‌ها در 1403 زیر تیغ مالیات می‌روند؟
زمین‌های مشمول، شامل زمین‌های خام (فاقد اعیانی) با هر نوع کاربری (مسکونی، اداری و تجاری) با قیمت روز بالای ۳۵ میلیارد تومان (ارزش کل) است و گروه واحد‌های مسکونی نیز شامل باغ ویلا و آپارتمان‌های با قیمت روز بالای ۳۵ میلیارد تومان. نرخ مالیات، ۲ در‌هزار قیمت این املاک یا همان معادل ۰.۲ درصد ارزش روز است.
این مالیات البته به «مابه التفاوت قیمت این املاک از کف ۳۵ میلیارد تومان» تعلق می‌گیرد به این معنا که اگر ارزش زمین خام ۵۰ میلیارد تومان باشد، مالیات ۲ در هزار، به ۱۵ میلیارد تومان اختلافی که بین کف مشمول و قیمت ملک وجود دارد، اعمال خواهد شد که رقم مالیات ۳۰ میلیون تومان می‌شود.
از عجایب این طراحی مالیاتی می‌توان به عدم معافیت مالیاتی خانه اولی‌ها اشاره کرد آن‌هم در شرایطی که در مدل جهانی مالیات، همواره خانه اولی‌ها از پرداخت مالیات معاف هستند.
مهدی پازوکی اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با شبکه شرق گفت:« اخذ این چنینی مالیات در بخش مسکن منجر به کوتاه شدن دست دلالان از این بازار و به ثبات رسیدن آن نمی‌شود. در پایتخت صد‌ها هزار خانه خالی وجود دارد که یکی از آنها مالیات پرداخت نمی‌کنند، چراکه دانش کافی برای طراحی یک سیستم مالیات‌ستانی دقیق در کشور و اخذ مالیات از قشر هدف، وجود ندارد. طراحی سیستم دقیق مالیات ستانی و پیاده‌سازی آن با افرادی که آموزش لازم را ندیده‌اند و کوچک‌ترین تجربه اجرایی ندارند، ممکن نیست.»
کدام خودروها در 1403 مشمول مالیات می‌شوند؟
در بخش خودرو نیز خودروهایی که قیمت روز آنان بیش از ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان باشد، مشمول مالیات خواهند شد.
براساس، بند «د» تبصره ۶ لایحه بودجه، انواع خودروی سواری و وانت دو اتاق (کابین) دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی که قیمت روز خودروی آنها بیش از سی و پنج میلیارد (۳۵،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال است نسبت به مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد (۱%) می‌شوند.
بر این اساس، فردی که یک خودروی تویوتا CH-R هیبریدی به قیمت 6 میلیارد تومان دارد، می‌بایست برای 2 میلیارد و 500 میلیون تومان دیگر به میزان 25 میلیون تومان، مالیات بپردازد.
حقوق‌بگیران در 1403 چقدر باید مالیات بپردازند؟
طبق ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در داخل کشور با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد هستند. مالیات حقوق نیز بخشی از مالیات بر درآمد محسوب می‌شود و در ردیف قانون مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد.
رئیس سازمان امور مالیاتی اخیرا گفته است که معافیت مالیات حقوق سال آینده به ۱۲ میلیون تومان می‌رسد، اما بنابر آنچه در لایحه بودجه سال آینده آورده شده‌است، معافیت مالیاتی برای حقوق‌بگیران تا 10 میلیون تومان است.
حقوق ماهانه مالیات
0 تا 10 میلیون تومان معاف از مالیات
10 تا 14 میلیون تومان 10 درصد مازاد بر 10 تا 14 میلیون تومان
14 تا 23 میلیون تومان 400 هزار تومان به علاوه 15 درصد مازاد بر 14 تا23 میلیون تومان
23 تا 34 میلیون تومان یک میلیون و 750 هزار تومان به علاوه 20 درصد مازاد بر 23 تا 34 میلیون تومان
34 میلیون تومان به بالا 3 میلیون و 950 هزار تومان به علاوه 30 درصد مازاد بر 34 میلیون تومان به بالا
براین اساس، به عنوان مثال، فردی که حقوق ماهانه آن در سال آینده 15 میلیون تومان باشد، می‌بایست، 550 هزار تومان مالیات پرداخت کند.
دولت از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد؟
براساس لایحه بودجه سال 1403 تا پایان امسال درآمد کسب و کارهای اشخاص حقیقی که در سکوهای داخلی فعال بودند، مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند. بر اساس اخبار منتشره این امر در راستای حمایت از توسعه اقتصاد دیجیتال و تشویق کسبوکارهای اینترنتی به استفاده از پلتفرم‌های داخلی، معافیت مالیاتی برای یک سری کسب‌وکار در نظر گرفته شده است. بر این اساس تا پایان سال 1402، آن دسته از کسبوکارهای اشخاص حقیقی که در پلتفرم‌های داخلی مورد تأیید وزارت ارتباطات فعال هستند، مشمول نرخ صفر مالیاتی می‌شوند. البته این دست کسب‌وکارها بایستی تا پایان سال 1401 فاقد پرونده مالیاتی باشند. به این ترتیب این گزینه مطرح می‌شود که فعالان در فضای مجازی در پلتفرم های غیرایرانی ملزم به پرداخت مالیات هستند.
چندی پیش مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی درباره روند مالیات ستانی از اینفلوئنسرها و آخرین اطلاعات از شناسایی اینفلوئنسرهای مشمول مالیات گفته بود:« براساس یکی از احکام بودجه‌ای، سازمان مالیاتی مکلف شد از یکسری از افرادی که به عنوان اینفلوئنسر شناخته می‌شوند و دارای دنبال‌کننده بالای ۵۰۰ هزار نفر هستند، مالیات دریافت کند، طبق بند ز تبصره ۶ قانون بودجه سال ۹۹، سازمان امور مالیاتی مکلف شد کاربران دارای بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده رسانه‌های کاربر محور که از محل درآمد تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد شدند را شناسایی و از آنها مالیات‌ستانی کند که دستورالعمل اجرایی مرتبط با آن هم نگارش و تدوین شد.»
دو مشکل اصلی سیستم مالیات‌ستانی
مهدی پازوکی، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با شبکه شرق گفت:«سیستم مالیات‌ستانی ما، یکی از غیر عادلانه ترین سیستم‌های مالیاتی در جهان است و منجر به دست کشیدن فعالان اقتصادی از کار تولیدی می‌شود، چراکه آمارگیری دقیقی در کشور اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه اطلاعات دقیقی از سرمایه اشخاص حقیقی وجود ندارد.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه سیستم مالیات‌ستانی در کشور ما با دو مشکل اصلی مواجه است؛ گفت:« یکی از مشکلات اصلی بالا بودن نرخ معافیت مالیاتی است؛ نزدیک به 40 درصد از اقتصاد ما از مالیات معاف هستند. در حالی که معافیت مالیاتی باید از میان برداشته شود و هر شخصی که در کشور درآمدی کسب می‌کند، براساس قانون باید مالیات بپردازد. دومین مشکل فرار مالیاتی است و باید جلوی آن گرفته شود. در حال حاضر در تهران خانه‌های لوکس چند ده میلیاردی وجود دارند که پشتوانه بازار دلالی در بخش مسکن هستند و دولت نتوانسته‌است از آنها مالیات بگیرد. در نتیجه چنین سیستم مالیاتی در کشور مجکوم به شکست است.»
این استاد سابق دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه گفت:« در آمریکا این ضرب‌المثل هست که می‌گویند «از مرگ می‌توان فرار کرد اما از مالیات نه»، مرگ دست خدا است اما منظور از این ضرب‌المثل کارایی بالای سیستم مالیات‌ستانی دولت است.»
سازمان امور مالیاتی افشاگری نمی‌کند
پازوکی در ادامه با اشاره به اینکه سیستم مالیات‌ستانی دقیق منجر به کاهش بی‌سابقه فساد مالی می‌شود، گفت:« مالیات باید از مجموع درآمد اخذ شود؛ در حال حاضر چای دبش درآمد نجومی داشته‌است اما آیا متناسب با آن درآمد، مالیات می‌پرداخته‌است؟ خیلی از فساد‌هایی که در کشور رخ می‌دهد را باید سازمان امور مالیاتی افشاء کند که این اتفاق رخ نمی‌دهد.»
این اقتصاددان در آخر گفت:« به جای آنکه مخارج دولت کاهش پیدا کند و توازن بین منابع درآمدی و مخارج دولت ایجاد شود، نرخ مالیات را برای افزایش درآمد دولت بالا برده‌اند، همانگونه که مالیات بر ارزش افزوده را یک درصد بالا برده‌اند.»
