شوک جدید ۲۰۰۰ همتی اتلاف انرژی در ایران

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

سخنگوی کمیسیون صنایع گفت: اتلاف انرژی در 4 حوزه (ناوگان فرسوده، قاچاق سوخت، راندمان نیروگاه و فلرها) به 2000 همت می‌رسد؛ دو برابر کسری بودجه کشور. نوسازی ناوگان فقط با 30 همت ممکن است، اما هدررفت سالانه 420 همت است.

محمد رستمی، سخنگوی کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی به بررسی دقیق و آماری چهار حوزه اصلی اتلاف انرژی در کشور می‌پردازد که مجموع مبالغ هدررفت در آن‌ها، رقمی فراتر از دو برابر کسری بودجه فعلی کشور را نشان می‌دهد.

 رستمی با ارائه محاسبات صریح و تکان‌دهنده، از ناوگان فرسوده حمل‌ونقل و قاچاق سازمان‌یافته سوخت گرفته تا راندمان پایین نیروگاه‌ها و سوزاندن گاز در فلرها، ابعاد گسترده این چالش ملی را روشن می‌کند. وی مجموع اتلاف سرمایه در این چهار بخش را 20 هزار میلیارد ریال (2000 همت) برآورد کرده و راهکارهای عملی و کم‌هزینه‌ برای تبدیل این هدررفت‌ها به منابع درآمدی و توسعه‌ای کشور را نیز ارائه می‌دهد.

رستمی: یکی از نخستین حوزه‌ها، ناوگان حمل‌ونقل سنگین است. در حال حاضر حدود 300 هزار دستگاه خودروی فرسوده، به‌ویژه تریلی‌های کشنده فرسوده در کشور تردد می‌کند. کافی است حساب کنیم: اگر هرکدام از این خودروها سالانه 50 هزار کیلومتر حرکت کنند ـ که برای یک تریلی رقم زیادی نیست ـ و در هر 100 کیلومتر 40 لیتر گازوئیل مصرف داشته باشند و قیمت جهانی گازوئیل را 70 هزار تومان در نظر بگیریم، عددی شگفت‌انگیز به دست می‌آید.

در این محاسبه، 300 هزار خودرو × 50 هزار کیلومتر × مصرف 40 لیتری × قیمت 70 هزار تومان معادل حدود 420 هزار میلیارد تومان (420 همت) گازوئیل می‌شود. این مقدار هم آلودگی زیست‌محیطی تولید می‌کند و هم اتلاف سرمایه ملی است. اگر همین سوخت صادر شود، می‌تواند بخش قابل‌توجهی از کسری بودجه کشور را پوشش دهد.

 آیا راهکار عملی برای جایگزینی این ناوگان وجود دارد؟

رستمی: بله، دولت فقط با 30 هزار میلیارد تومان تسهیلات (یک‌دهم اتلاف فعلی) می‌تواند ناوگان را نوسازی کند. اکنون ایران‌خودرو دیزل کشنده‌هایی با مصرف 19 لیتر در 100 کیلومتر تولید می‌کند، در حالی که برخی کشنده‌های فرسوده که حتی به دوران جنگ جهانی دوم بازمی‌گردند، تا 70 لیتر مصرف دارند.

 موضوع قاچاق گازوئیل را چطور ارزیابی می‌کنید؟

رستمی: طبق آمار موجود، روزانه 20 میلیون لیتر گازوئیل قاچاق می‌شود. با یک محاسبه ساده (20 میلیون لیتر × 70 هزار تومان × 365 روز)، رقم سالانه آن به 511 هزار میلیارد تومان (حدود 500 همت) می‌رسد.

روش‌های قاچاق هم بسیار عجیب است؛ از نصب مخزن در روستاها و انتقال سوخت با لوله به دریا برای لنج‌ها گرفته تا جاسازی در صندوق عقب خودروها. هرکس با هر وسیله‌ای در حال خروج گازوئیل از کشور است.

به حوزه نیروگاه‌ها اشاره کردید. مهم‌ترین مشکل این بخش چیست؟

رستمی: من سال‌ها در صنعت نیروگاهی بوده‌ام و دقیقاً می‌دانم مشکل کجاست. نیروگاه‌های گازی ما باید به سیکل ترکیبی تبدیل شوند. در اروپا، نیروگاه گازی تک‌واحده اساساً وجود ندارد. حتی در یک برنامه مستند تلویزیونی نشان دادند که روی سکوی نفتی آمریکا، یک نیروگاه 20 مگاواتی نیز به صورت سیکل ترکیبی ساخته شده؛ چون تأکید می‌کنند تولید برق حتی در این مقیاس کوچک باید با راندمان بالا باشد.

در ایران حدود 15 هزار مگاوات واحد گازی تک‌واحده در مدار داریم. هر واحد در هر ثانیه نیم‌تن (500 کیلوگرم) هوای داغ با دمای 550 درجه سانتی‌گراد به اتمسفر پرتاب می‌کند، در حالی که باید وارد بویلر شود تا انرژی آن استحصال شود. با این اصلاح، می‌توان 7500 مگاوات برق اضافه به ظرفیت کشور افزود.

ارزش این صرفه‌جویی چقدر است؟ معادل ارزش حرارتی 20 میلیارد لیتر گازوئیل. اگر سوخت نیروگاه‌ها را با ترکیب 40 درصد گازوئیل (70 هزار تومان) و 60 درصد گاز (15 هزار تومان) محاسبه کنیم، عددی نزدیک به 700 هزار میلیارد تومان (700 همت) به دست می‌آید؛ یعنی ما همین مقدار انرژی را عملاً دور می‌ریزیم.

وضعیت فلرها چطور؟ این بحث همواره محل انتقاد بوده است.

رستمی: واقعاً یکی از پرغصه‌ترین بخش‌ها همین است. در کشور روزانه 50 میلیون مترمکعب گاز در مشعل‌ها سوزانده می‌شود. این گاز می‌تواند خوراک پتروشیمی‌ها یا صنایع باشد. اگر قیمت هر مترمکعب را 15 سنت در نظر بگیریم، ارزش سالانه این اتلاف به حدود 300 هزار میلیارد تومان (300 همت) می‌رسد.

اگر این چهار موضوع مدیریت شود، جمع صرفه‌جویی‌ها چقدر می‌شود؟

کارشناس: جمع چهار عدد کاملاً روشن است:

نوسازی ناوگان حمل‌ونقل: 400 همت

جلوگیری از قاچاق گازوئیل: 500 همت

افزایش راندمان نیروگاه‌ها: 700 همت

جلوگیری از هدررفت گاز در فلرها: 300 همت

در مجموع، رقمی حدود 2000 هزار میلیارد تومان (2000 همت) به دست می‌آید. در حالی که کسری بودجه کشور حدود 1000 همت است. یعنی فقط با مدیریت همین چهار حوزه، می‌توان دو برابر کسری بودجه را جبران کرد.

و هنوز درباره بنزین هم حرفی نزده‌ایم. با این منابع می‌توان کارهای بسیار بزرگی در کشور انجام داد و این منابع خودشان می‌توانند مولد ارزش‌های جدید باشند.

آخرین اخبار اقتصادی را از طریق این لینک پیگیری کنید.