از ۵۰ تأمین‌کننده به ۳۱۰ شرکت داخلی، از وابستگی تا خوداتکایی
4هزار قطعه‌ای که بازگشتند
هر پازلی با قطعه‌ای کوچک کامل می‌شود. در پازلی به بزرگی صنعت خودروسازی ایران، نام «کروز» از حاشیه به متن آمده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
کیوان پورمحمدی، مدیر خودکفایی قطعات شرکت کروز، از سفری می‌گوید که در آن قطعه‌سازی به روایت خودکفایی بدل شد؛ از ۵۰ تأمین‌کننده به ۳۱۰ شرکت داخلی، از واردات تا ساخت داخل، از مونتاژ تا توسعه فناوری. اما آیا این پازل هنوز قطعه‌های گم‌شده ندارد؟
قطعه اول: شروع یک مأموریت
پاییز ۱۳۹۰، زمانی که نوسانات ارزی و تنگنای واردات نفس خودروسازان را گرفته بود، شرکت کروز واحدی را راه‌اندازی کرد که بعدها نقشه راه جدیدی برای صنعت قطعه‌سازی کشور شد. «واحد خودکفایی» در نگاه اول یک بخش کوچک در ساختار بزرگ کروز بود، اما کیوان پورمحمدی، مدیری که از همان ابتدا در این مسیر همراه بود، می‌دانست که قرار است راهی تازه باز شود؛ مسیری که به زنجیره تأمین معنا و عمق تازه‌ای بدهد.
«ما در آن سال با ۵۰ شرکت کار می‌کردیم. اما امروز بیش از ۳۱۰ تأمین‌کننده داخلی داریم. این یعنی از دل تحریم و محدودیت، یک شبکه داخلی بزرگ ایجاد کردیم.» پورمحمدی با طمانینه از این مسیر می‌گوید، انگار که روایت خودکفایی را از حفظ باشد.
قطعه دوم: عددهایی که معنا دارند
آنچه بیشتر از همه در ذهن می‌ماند، نه شعار است و نه ادعا؛ بلکه اعدادند. عددهایی که باید با دقت و تأمل خوانده شوند: ۴ هزار قطعه داخلی‌سازی‌شده، ۳۱۰ شرکت فعال در زنجیره تأمین، ۲۱ هزار شغل مستقیم، و بیش از ۹۰ درصد پروژه‌های آی‌تی خودرو که امروز در داخل انجام می‌شود.
کروز حالا تنها یک قطعه‌ساز نیست. به تعبیر پورمحمدی، این شرکت ۳۰ درصد قطعات یک خودرو را تأمین می‌کند؛ چه به لحاظ وزنی و چه از نظر تعدادی. حدود ۱۰ هزار قطعه در خود کارخانه کروز تولید می‌شود و در قالب ۱۶ مجموعه اصلی به خودروسازان تحویل داده می‌شود. اما این عددها تنها بخشی از روایت‌اند؛ بخش دیگری از آن، به کیفیت و عمق فناوری برمی‌گردد.
قطعه سوم: مونتاژ، دیگر کافی نیست
«آن سال‌ها، قطعات به صورت کامل از خارج می‌آمدند، به اصطلاح سی‌بی‌یو. بعد وارد فاز سی‌کی‌دی شدیم، یعنی قطعه می‌آمد و اینجا فقط مونتاژ می‌شد. اما حالا فاز لوکالایزیشن را داریم؛ یعنی از طراحی تا ساخت را در داخل انجام می‌دهیم.»
وقتی پورمحمدی از فاز لوکالایزیشن صحبت می‌کند، از فرآیندهایی مثل ریخته‌گری دقیق، سوییچ‌فورج فولاد و آلومینیوم، و قطعات لاستیکی و پلاستیکی نام می‌برد؛ مواردی که تا سال ۱۳۹۰ در ایران عملیاتی نبود. او می‌گوید تحریم‌ها هرچند سخت بودند، اما درها را به‌روی توسعه فناوری داخلی باز کردند.
قطعه چهارم: سیاست پشت درهای کارخانه
اما خودکفایی صرفاً تصمیمی تکنیکی نیست. در پشت آن، سیاست‌گذاری، مقاومت، و گاه لجاجتی ریشه‌دار دیده می‌شود. پورمحمدی صراحتاً می‌گوید هدف‌شان «صرفاً ارزان‌سازی» نبوده است: «ما هدف‌مان این نبود که بگوییم قطعه داخلی ارزان‌تر است؛ اولویت‌مان اشتغال و کارآفرینی بود. وابسته به شرایط سیاسی هم نشدیم. حتی وقتی پنجره توافق باز شد، سمت واردات نرفتیم.»
رویکرد کروز چهار محور دارد: خودکفایی حداکثری، ایجاد شبکه تأمین داخلی، ارتقاء کیفی و فنی تأمین‌کنندگان، و جلوگیری از خروج ارز. این ترکیب در عین سادگی، یک استراتژی صنعتی تمام‌عیار است.
قطعه پنجم: ارتقاء در میدان سختی
خودکفایی بدون ارتقاء ممکن نیست. کروز از سال ۱۳۹۴ واحدی برای «ارزیابی و ارتقاء تأمین‌کنندگان» ایجاد کرده است. شرکت‌های کوچک را شناسایی و همراهی کرده، سخت‌افزار آن‌ها را توسعه داده، و کیفیت‌شان را تا سطح خودروساز بالا آورده. از میان ۳۱۰ تأمین‌کننده فعلی، ۴۰ تا ۴۵ شرکت از حالت کارگاهی به شرکت‌های صنعتی واقعی تبدیل شده‌اند.
این روند اگرچه امیدوارکننده است، اما بدون چالش نبوده. «نقدینگی، سرمایه در گردش، قطعی برق و گاز در زمستان، مشکل تأمین مواد اولیه وارداتی و ترخیص گمرکی... همه این‌ها پابرجا بوده‌اند و هر سال مسئله جدیدی هم اضافه شده.»
قطعه ششم: پازلی که هنوز کامل نیست
در دل این گزارش، شاید یک سؤال بی‌پاسخ بماند: پازل خودکفایی تا کجا ادامه خواهد داشت؟ آیا تمام قطعات این پازل را می‌توان در داخل کشور چید؟ پورمحمدی پاسخ روشنی نمی‌دهد، اما امیدوار است. می‌گوید: «من خوش‌بینم. اگر به صنعتگر داخلی اعتماد کنیم، می‌توانیم هر فرآیندی را داخلی‌سازی کنیم. خیلی از قطعاتی که ساختیم، حتی کیفیت بهتری نسبت به نمونه‌های خارجی دارند.»
قطعه آخر: آینده، اگر نقدینگی بگذارد
روایت کیوان پورمحمدی، اگرچه پر از عدد و روند است، اما پایان‌بندی‌اش انسانی است: امید و اضطراب در هم تنیده‌اند. مثل هر صنعتگری که راه رفته را می‌بیند، اما سایه تردید در برابرش قرار دارد. می‌گوید: «کار در ایران سخت است. هر سال یک مانع جدید داریم. ولی ما صنعتگران یاد گرفتیم وسط بحران، راه خودمان را پیدا کنیم.»
پازل خودکفایی هنوز کامل نیست. اما هر قطعه‌ای که جای خود را پیدا می‌کند، یک گام است به سمت صنعتی مستقل‌تر، مدرن‌تر و ریشه‌دارتر.
آخرین اخبار اقتصادی را از طریق این لینک پیگیری کنید.
