«شرق» از تماس‌های فشرده قاهره درباره پرونده هسته‌ای ایران گزارش می‌دهد:
پشت پرده نقش‌آفرینی مصری‌ها
اگر چه تماس‌های اخیر بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر نشانه‌ای از تکاپوی تازه قاهره برای بازگشت به مرکز دیپلماسی منطقه‌ای است، اما در عمل بعید به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها بتواند نتیجه ملموسی در کوتاه‌مدت به همراه داشته باشد. روزی که می‌توانست به احیای یک مسیر گفت‌وگوی سازنده میان تهران و غرب منجر شود، فعلاً در تقویم سیاسی منطقه، به عنوان فرصتی که از دست رفت ثبت شده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
وزارت امور خارجه مصر روز شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که «بدر عبدالعاطی»، وزیر امور خارجه این کشور، طی تماس‌های جداگانه با «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و «استیو ویتکاف» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور خاورمیانه، درباره آخرین تحولات مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرده است.
در این بیانیه آمده است که این تماس‌ها بخشی از تلاش‌های قاهره برای حمایت از امنیت و ثبات منطقه و تقویت روند گفت‌وگوها پس از توافق‌نامه قاهره بین تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۹ سپتامبر گذشته انجام شده است.
به گفته وزارت خارجه مصر، در این تماس‌ها «لزوم ادامه تلاش‌ها برای کاهش تنش، ایجاد اعتماد و فراهم کردن شرایط لازم برای ازسرگیری مذاکرات بین ایران و ایالات متحده» مورد بررسی قرار گرفته است. دو طرف توافق کرده‌اند که بررسی ایده‌های پیشنهادی برای دستیابی به پیشرفت در مسیر یک توافق جامع ادامه یابد. منابع آگاه در قاهره نیز می‌گویند این تماس‌ها در ادامه رایزنی‌های فشرده مصر با طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی انجام شده تا قاهره بتواند بار دیگر به عنوان بازیگری فعال در یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های سیاسی خاورمیانه ایفای نقش کند.
قاهره در مسیر احیای نقش میانجی‌گری منطقه‌ای
مصر با طرح مجدد ایده میانجی‌گری در پرونده هسته‌ای ایران، در پی افزایش نفوذ دیپلماتیک خود در معادلات خاورمیانه است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که قاهره پیش‌تر نیز در شکل‌گیری توافق قاهره بین تهران و آژانس نقش تسهیل‌گر داشت؛ توافقی که به کاهش تنش‌ها و بازگشت بازرسان فنی آژانس به برخی سایت‌های هسته‌ای ایران انجامید.
اکنون اما تحولات جدید، از جمله نشست شرم‌الشیخ برای پایان دادن به جنگ غزه، به مصر نوعی اعتماد به نفس دیپلماتیک تازه بخشیده است. این کشور می‌کوشد از موفقیت نسبی خود در مدیریت بحران غزه به عنوان سکوی پرشی برای ایفای نقش در سایر پرونده‌های حساس منطقه‌ای استفاده کند به خصوص پرونده هسته‌ای ایران استفاده کند.
در ماه‌های اخیر، قاهره تلاش کرده در کنار بازیگرانی چون عمان، قطر و عربستان، جایگاهی مستقل برای خود در معادلات منطقه‌ای تعریف کند. مصر با بهره‌گیری از روابط متوازن خود با غرب، ایران و کشورهای عربی، می‌خواهد چهره‌ای از یک میانجی معتدل و قابل اعتماد ارائه دهد، چهره‌ای که بتواند در گفت‌وگوهای چندجانبه به نقطه اتصال طرف‌های درگیر بدل شود.
قاهره بیش از آنکه ابزار لازم برای پیشبرد این نقش را داشته باشد، به دنبال بازسازی تصویر خود در سطح بین‌المللی است. مصر با مشکلات اقتصادی داخلی، چالش‌های امنیتی در مرزهای غربی و جنوبی و رقابت شدید با بازیگرانی چون دوحه و مسقط روبه‌روست و به همین دلیل، ورود به پرونده پیچیده ایران و آژانس می‌تواند برایش هم ریسک باشد و هم فرصت.
سایه قطعنامه‌ها و افول امید به میانجی‌گری قاهره
با وجود تلاش‌های دیپلماتیک مصر، چشم‌انداز موفقیت این کشور در احیای گفت‌وگوهای هسته‌ای روشن به نظر نمی‌رسد. پس از بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه تهران و توقف عملی اجرای توافق قاهره بین ایران و آژانس، مسیر گفت‌وگوها بار دیگر به بن‌بست نزدیک شده است. تهران بر این باور است که بدون لغو فشارها و رفتار سیاسی‌زدایی از پرونده هسته‌ای، هر نوع مذاکره‌ای با غرب بی‌ثمر خواهد بود. از سوی دیگر، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی نیز در شرایط کنونی تمایل چندانی به ارائه مشوق‌های جدید ندارند و ترجیح می‌دهند از اهرم فشار استفاده کنند.
در چنین فضایی، نقش میانجی‌هایی چون مصر بسیار محدود شده است. قاهره فاقد توان اقتصادی یا نفوذ سیاسی لازم برای ارائه تضمین‌های واقعی به طرفین است و بیشتر به عنوان یک کانال ارتباطی نرم در نظر گرفته می‌شود تا یک بازیگر تعیین‌کننده. با بازگشت فضای بی‌اعتمادی میان تهران و آژانس و افزایش فشارهای غربی، حتی تلاش‌های صادقانه قاهره نیز نمی‌تواند موانع اصلی را از میان بردارد. آن‌ها می‌گویند تا زمانی که فضای جهانی برای مصالحه آماده نشود، هیچ میانجی منطقه‌ای، حتی مصر با سابقه تاریخی خود در دیپلماسی چندجانبه نخواهد توانست گره این پرونده را باز کند.
به این ترتیب، اگرچه تماس‌های اخیر بدر عبدالعاطی نشانه‌ای از تکاپوی تازه قاهره برای بازگشت به مرکز دیپلماسی منطقه‌ای است، اما در عمل بعید به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها بتواند نتیجه ملموسی در کوتاه‌مدت به همراه داشته باشد. روزی که می‌توانست به احیای یک مسیر گفت‌وگوی سازنده میان تهران و غرب منجر شود، فعلاً در تقویم سیاسی منطقه، به عنوان فرصتی که از دست رفت ثبت شده است.
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
