بازگشت آمریکا به مسیر خروج از یونسکو
ایالات متحده بار دیگر تصمیم گرفته از یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد خارج شود؛ اقدامی که در امتداد سیاست‌های «اول آمریکا» دونالد ترامپ و در ادامه روند خروج واشنگتن از نهادهای بین‌المللی در دوره دوم ریاست‌جمهوری او رخ می‌دهد. این خبر را منابع دیپلماتیک اروپایی و مقام‌های وزارت خارجه آمریکا تأیید کرده‌اند. گفته می‌شود این خروج تا دسامبر ۲۰۲۶ اجرائی خواهد شد و بخشی از بازنگری جامع دولت آمریکا در عضویت خود در نهادهای سازمان ملل و حمایت مالی از آنهاست.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: ایالات متحده بار دیگر تصمیم گرفته از یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد خارج شود؛ اقدامی که در امتداد سیاست‌های «اول آمریکا» دونالد ترامپ و در ادامه روند خروج واشنگتن از نهادهای بین‌المللی در دوره دوم ریاست‌جمهوری او رخ می‌دهد. این خبر را منابع دیپلماتیک اروپایی و مقام‌های وزارت خارجه آمریکا تأیید کرده‌اند. گفته می‌شود این خروج تا دسامبر ۲۰۲۶ اجرائی خواهد شد و بخشی از بازنگری جامع دولت آمریکا در عضویت خود در نهادهای سازمان ملل و حمایت مالی از آنهاست.
ترامپ در اولین دوره ریاست‌جمهوری خود نیز آمریکا را از سازمان‌هایی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO)، شورای حقوق بشر سازمان ملل، توافق اقلیمی پاریس و توافق هسته‌ای ایران خارج کرده بود؛ تصمیماتی که دولت جو بایدن پس از روی کار آمدن آنها را لغو کرد و آمریکا را به این نهادها بازگرداند. اما با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، روند خروج از سازمان‌های بین‌المللی بار دیگر کلید خورده و آمریکا اعلام کرده به‌زودی از سازمان بهداشت جهانی نیز خارج می‌شود و کمک مالی به آژانس امدادرسانی به فلسطینی‌ها (آنروا) را هم متوقف خواهد کرد.
یونسکو بیش از هر چیز به دلیل تعیین فهرست میراث جهانی، از‌جمله گراند کانیون در آمریکا و شهر باستانی پالمیرا در سوریه شناخته می‌شود. این سازمان که پس از جنگ جهانی دوم برای تقویت صلح از راه همکاری‌های بین‌المللی در حوزه آموزش، علم و فرهنگ تأسیس شد، پروژه‌هایی در زمینه گفت‌وگوی فرهنگی، مبارزه با نفرت‌پراکنی، ترویج آموزش جهانی و برابری جنسیتی را دنبال می‌کند.
آمریکا که از بنیان‌گذاران یونسکو در سال ۱۹۴۵ بود، تاکنون دو بار دیگر نیز از این سازمان خارج شده است؛ یک بار در دهه ۱۹۸۰ در دولت ریگان به دلیل آنچه واشنگتن «جهت‌گیری ضد‌غربی و سیاسی‌شدن افراطی سازمان» می‌دانست و بار دیگر در دوره نخست ترامپ در اعتراض به «انفعال در اصلاحات، انباشت بدهی‌ها و رویکرد ضد اسرائیلی». آمریکا هر بار پس از دوره‌ای طولانی و انجام برخی اصلاحات ادعایی به سازمان بازگشته است.
دولت ترامپ دلایل خروج جدید را تمرکز بیش از حد یونسکو بر اهداف توسعه پایدار سازمان ملل، پیشبرد سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی «تقسیم‌کننده»، حمایت از برنامه‌هایی مانند «ابزار ضد نژادپرستی» و طرح «تغییر ذهنیت مردانه» و همچنین تعصب ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی ذکر کرده است. مقام‌های کاخ سفید تأکید دارند که سیاست‌های اخیر یونسکو با شعارهای مورد حمایت رأی‌دهندگان آمریکایی همخوانی ندارد و عضویت آمریکا در این سازمان دیگر در راستای منافع ملی ایالات متحده ارزیابی نمی‌شود. در بیانیه‌ای که از سوی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شده، آمده است: «یونسکو بر ترویج اهداف فرهنگی و اجتماعی تفرقه‌افکن تمرکز دارد و توجه بیش از اندازه‌ای به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل دارد که با سیاست‌های عقلانی مورد حمایت مردم آمریکا در تضاد است». همچنین اشاره شده یکی از محورهای انتقاد واشنگتن، تمرکز یونسکو بر «گفتمان‌های بیداری» (woke) که چپ‌گرایان افراطی آن را تبلیغ می‌کنند و پروژه‌هایی است که کاخ سفید آنها را مغایر منافع ملی آمریکا می‌داند.
این خروج، با وجود آنکه بخشی از بودجه یونسکو (حدود هشت درصد) را کاهش می‌دهد، تأثیر مخرب‌تر اقتصادی در قیاس با سازمان‌هایی مانند WHO که آمریکا بزرگ‌ترین تأمین‌کننده مالی آن است، ندارد. با این حال، مدیرکل یونسکو، آدری آزوله، ضمن ابراز تأسف عمیق از این تصمیم، اعلام کرده که سازمان خود را برای چنین وضعیتی آماده و تلاش کرده با تنوع‌بخشی به منابع مالی، وابستگی به آمریکا را کاهش دهد. او تأکید کرد که ادعاهای آمریکا درباره یونسکو، مشابه انتقادهای دوره قبلی ترامپ است و این سازمان در سال‌های اخیر اصلاحات ساختاری درخور توجهی در حوزه آموزش درباره هولوکاست و مبارزه با یهودستیزی انجام داده است.
خروج آمریکا از یونسکو بار دیگر فضای جهانی را برای رقابت قدرت‌ها و به‌ویژه چین باز می‌گذارد. پس از ترک یونسکو از سوی واشنگتن در دوره قبلی، چین بزرگ‌ترین تأمین‌کننده مالی این سازمان شد و به نفوذ بیشتری در برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های آن دست یافت. دولت بایدن نیز با علم به همین موضوع و برای مقابله با نفوذ پکن، در سال ۲۰۲۳ آمریکا را مجددا به یونسکو بازگرداند و تعهد کرد حدود ۶۱۹ میلیون دلار بدهی معوق را بپردازد و در پروژه‌هایی مانند ترویج آموزش در آفریقا، یادآوری هولوکاست و حمایت از امنیت خبرنگاران مشارکت کند.
بخشی از مناقشه میان آمریکا و یونسکو به مسئله فلسطین بازمی‌گردد. پذیرش عضویت فلسطین در یونسکو در سال ۲۰۱۱ منجر به قطع کمک‌های مالی آمریکا شد و همین مسئله به مرور بدهی سنگین واشنگتن به این نهاد را رقم زد. کاخ سفید یکی از محورهای انتقاد خود را ادامه آنچه «رویکرد ضد اسرائیلی» می‌نامد، عنوان کرده و آن را یکی از دلایل خروج مجدد می‌داند. در‌عین‌حال دولت ترامپ به برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی یونسکو نیز انتقاد دارد؛ از‌جمله انتشار «ابزار ضد نژادپرستی» در سال ۲۰۲۳ و پروژه «تغییر ذهنیت مردانه» که به گفته مقام‌های کاخ سفید، به دنبال تغییر نگاه مردان به موضوعات جنسیتی و ارتقای برابری است. حتی گزارش سازمان درباره نقش بازی‌های ویدئویی در ارتقای برابری جنسیتی نیز مورد انتقاد قرار گرفته و این اقدامات «مداخلات فرهنگی تفرقه‌انگیز» خوانده شده است. هرچند خروج آمریکا ضربه‌ای به اعتبار جهانی یونسکو محسوب می‌شود، اما مقامات این سازمان معتقدند اصلاحات ساختاری و جذب منابع مالی متنوع، امکان تداوم فعالیت‌های کلیدی را فراهم می‌کند و کاهش بودجه جبران خواهد شد. در نهایت، با این خروج، آینده همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فرهنگ، آموزش و علم و توازن قوا میان قدرت‌های جهانی در بدنه سازمان ملل با ابهام بیشتری روبه‌رو خواهد شد.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
