تأثیر تغییرات اقلیمی بر تولید موز
در عصری که تغییرات اقلیمی به یک چالش جهانی فراگیر تبدیل شده، پیامدهای آن به فراتر از محیط زیست طبیعی گسترش یافته و جنبه‌های مختلف زندگی بشر، از جمله امنیت غذایی را تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، موز، این میوه محبوب و حیاتی که نقش مهمی در تغذیه و اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان ایفا می‌کند، به یکی از قربانیان خاموش این بحران تبدیل شده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ در حالی‌که جهان با پیامدهای روزافزون بحران اقلیمی دست‌وپنجه نرم می‌کند، یکی از قربانیان غیرمنتظره اما حیاتی این بحران، موز است؛ میوه‌ای که نه‌تنها در سبد غذایی مردم سراسر جهان جایگاهی ویژه دارد، بلکه برای میلیون‌ها نفر منبع اصلی کالری و معیشت محسوب می‌شود.
گزارشی جدید از سازمان خیریه Christian Aid نشان می‌دهد که اگر روند گرمایش جهانی با همین سرعت ادامه یابد، تا سال ۲۰۸۰ بیش از دو سوم مناطق کشت موز در آمریکای لاتین و کارائیب دیگر برای پرورش این محصول مناسب نخواهند بود.
موز؛ پرطرفدارترین میوه دنیا
موز با مصرف جهانی بالا، عنوان پرطرفدارترین میوه دنیا را در اختیار دارد. این محصول پس از گندم، برنج و ذرت، چهارمین غذای مهم در جهان به‌شمار می‌رود. حدود ۸۰ درصد موزهای تولیدشده برای مصرف داخلی در کشورهای تولیدکننده است و برای بیش از ۴۰۰ میلیون نفر در جهان، ۱۵ تا ۲۷ درصد از کالری روزانه را تأمین می‌کند.
بیش از ۸۰ درصد موز صادراتی جهان از کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب تأمین می‌شود؛ مناطقی که هم‌اکنون در خط مقدم تغییرات شدید آب‌وهوایی قرار دارند.
طوفان‌های شدید، افزایش دما، کاهش یا افزایش ناگهانی بارش و بیماری‌های مرتبط با رطوبت بالا، چالشی بزرگ برای بقای این میوه و معیشت کشاورزان آن ایجاد کرده‌اند.
شرایط اقلیمی نابسامان، قاتل خاموش موز
پرورش موز به شرایط آب‌وهوایی خاصی نیاز دارد. دمای بین ۱۵ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد، رطوبت متعادل، و عدم وقوع طوفان‌های شدید برای رشد مناسب این گیاه ضروری است. اما تغییرات اقلیمی موجب برهم خوردن این تعادل شده است.
به‌ویژه نوع کاوندیش که بیشترین سهم را در صادرات دارد، به دلیل فقدان تنوع ژنتیکی و اتکای زیاد به یک گونه خاص، آسیب‌پذیرتر از سایر انواع است. این مساله موجب شده تا بیماری‌هایی نظیر قارچ برگ سیاه و فوزاریوم نژاد گرمسیری ۴ در شرایط جدید اقلیمی، به سرعت گسترش یابند و زمین‌های کشاورزی را نابود کنند.
روایت از خط مقدم بحران
برای بسیاری از کشاورزان در آمریکای لاتین، بحران اقلیمی تنها یک تهدید تئوریک نیست، بلکه واقعیتی ملموس و ویرانگر است.
اورلیا پاپ شو، کشاورز ۵۳ ساله گواتمالایی می‌گوید: «تغییرات اقلیمی محصولات ما را نابود کرده است. دیگر درآمدی نداریم چون چیزی برای فروش باقی نمانده. مزرعه من در حال نابودی است.»
این روایت تلخ تنها یک نمونه از هزاران داستان مشابه در سراسر آمریکای لاتین است، جایی که زندگی مردم مستقیماً به زمین و محصولات کشاورزی وابسته است.
مسئولیت کشورهای آلاینده؛ نیاز به اقدام فوری
در گزارش Christian Aid، از کشورهای صنعتی که بیشترین نقش را در ایجاد بحران اقلیمی داشته‌اند، خواسته شده تا به مسئولیت‌های خود عمل کنند. این شامل توقف استفاده از سوخت‌های فسیلی، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی پاک، و تأمین مالی برای کمک به کشورها و جوامع آسیب‌پذیر جهت سازگاری با تغییرات اقلیمی است.
اوسای اوجیگو، مدیر کمپین‌های این سازمان می‌گوید: «موز نه‌تنها میوه‌ای محبوب، بلکه منبع تغذیه حیاتی برای میلیون‌ها نفر است. در حالی‌که مردمی که کمترین نقش را در گرمایش زمین داشته‌اند، بیشترین آسیب را می‌بینند، زمان آن رسیده که دنیا به این نابرابری آشکار واکنش نشان دهد.»
حفظ موز، حفظ امنیت غذایی جهان
بحران اقلیمی دیگر پدیده‌ای دور از ذهن یا صرفاً زیست‌محیطی نیست. این بحران اکنون مستقیماً به زنجیره غذایی جهان ضربه می‌زند، و موز به‌عنوان نمادی از امنیت غذایی میلیون‌ها نفر، در خط مقدم این تهدید قرار گرفته است.
اگر جامعه جهانی امروز دست به کار نشود، فردا نه‌تنها طعم شیرین موز را از دست خواهیم داد، بلکه زندگی میلیون‌ها کشاورز و خانواده‌هایی که به آن وابسته‌اند، با فقر و نابودی مواجه خواهد شد. اکنون تزمان اقدام است؛ پیش از آنکه خیلی دیر شود.
