گردشگری و تحول پایدار؛ رویکردی برای آینده‌ای سبز
هفته گردشگری امسال با شعار «گردشگری و تحول پایدار» فرصتی مغتنم برای بازاندیشی در مسیر توسعه این صنعت مهم و آینده‌ساز است. امروز گردشگری تنها یک فعالیت اقتصادی یا تفریحی محسوب نمی‌شود، بلکه به یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتقای کیفیت زندگی، توسعه پایدار و حفاظت از سیاره ما بدل شده است.
انوشیروان محسنی‌بندپی - معاون گردشگری کشور
هفته گردشگری امسال با شعار «گردشگری و تحول پایدار» فرصتی مغتنم برای بازاندیشی در مسیر توسعه این صنعت مهم و آینده‌ساز است. امروز گردشگری تنها یک فعالیت اقتصادی یا تفریحی محسوب نمی‌شود، بلکه به یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتقای کیفیت زندگی، توسعه پایدار و حفاظت از سیاره ما بدل شده است. جهان در شرایطی قرار دارد که بحران‌های محیط‌زیستی، تغییرات اقلیمی، کمبود منابع آبی و افزایش مصرف انرژی به تهدیدی جدی برای آینده بشریت تبدیل شده است. در چنین شرایطی، توسعه گردشگری اگر بر پایه اصول پایداری و با نگاهی فناورانه دنبال شود، می‌تواند بخشی از راه‌حل این چالش‌ها باشد. ایران با پیشینه تاریخی، فرهنگی و طبیعی غنی، ظرفیت‌های بی‌بدیلی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. اما بهره‌برداری صحیح از این ظرفیت‌ها نیازمند تغییر رویکرد از مدل‌های سنتی به شیوه‌های نوین است. ما نمی‌توانیم صرفا به گذشته تکیه کنیم، بلکه باید با نگاه به آینده، زیرساخت‌های فناورانه و نوآورانه را در خدمت گردشگری قرار دهیم تا این صنعت بتواند هم به توسعه اقتصادی کمک کند و هم به حفاظت از محیط زیست.
حفاظت از منابع آب و انرژی؛ اولویت امروز و فردا
یکی از مهم‌ترین محورهای تحول پایدار، مدیریت منابع حیاتی مانند آب و انرژی است. کشور ما با چالش کم‌آبی و مصرف بالای انرژی روبه‌رو است. گردشگری در عین حال که می‌تواند مصرف منابع را افزایش دهد، با مدیریت صحیح قادر است به الگویی برای استفاده بهینه از این منابع بدل شود. در این راستا، ما در معاونت گردشگری بر توسعه اقامتگاه‌هایی با استانداردهای سبز، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در تأسیسات گردشگری و آموزش فعالان این حوزه برای کاهش مصرف تأکید داریم. آینده صنعت گردشگری باید با کاهش ردپای کربن و مصرف بهینه آب گره بخورد؛ چراکه بدون منابع طبیعی سالم، هیچ چشم‌انداز روشنی برای این صنعت وجود نخواهد داشت.
تحول دیجیتال؛ موتور محرک توسعه پایدار
نمی‌توان از تحول پایدار سخن گفت و به فناوری و هوشمندسازی بی‌توجه بود. امروز هوش مصنوعی، کلان‌داده‌ها، پلتفرم‌های هوشمند و زیرساخت‌های دیجیتال، بنیان‌های اصلی هرگونه تغییر مثبت در گردشگری هستند. ما در معاونت گردشگری کشور برنامه‌ای جامع برای هوشمندسازی خدمات گردشگری در دست اجرا داریم که شامل ایجاد سامانه‌های یکپارچه معرفی مقاصد، پلتفرم‌های مدیریت سفر و بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال برای رصد و کنترل اثرات زیست‌محیطی گردشگری است. فناوری نه‌تنها فرایندها را ساده‌تر و شفاف‌تر می‌کند، بلکه امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تر، توزیع عادلانه‌تر گردشگران در مقاصد مختلف و کاهش فشار بر منابع طبیعی را نیز فراهم می‌آورد. به بیان دیگر، تحول دیجیتال همان حلقه مفقوده‌ای است که می‌تواند گردشگری پایدار را از شعار به واقعیت تبدیل کند.
آینده‌ای که از امروز ساخته می‌شود
گردشگری و تحول پایدار شعاری نیست که تنها برای یک هفته در سال مطرح شود؛ این یک برنامه راهبردی برای سال‌ها و دهه‌های آینده است. ما در ایران نیازمند آن هستیم که با نگاه بین‌نسلی، منابع خود را حفظ کرده و در عین حال توسعه گردشگری را به موتور محرک اقتصاد ملی بدل کنیم. این امر مستلزم مشارکت همه‌جانبه است؛ از دولت گرفته تا بخش خصوصی، جامعه محلی و حتی گردشگران. در این میان نقش گردشگران نیز بسیار مهم است. گردشگری پایدار زمانی معنا پیدا می‌کند که خود گردشگران به مصرف منابع حساس باشند، از رفتارهای غیرمسئولانه پرهیز کنند و به‌عنوان سفیران محیط زیست، فرهنگ حفاظت از منابع را ترویج دهند. ما در معاونت گردشگری کشور تلاش داریم با کمپین‌های آموزشی، برگزاری جشنواره‌های آگاهی‌بخش و توسعه گردشگری مسئولانه، این فرهنگ را در میان گردشگران نهادینه کنیم.
توسعه زیرساخت‌های فناورانه؛ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر
امروز دیگر نمی‌توان با زیرساخت‌های سنتی پاسخ‌گوی نیازهای گردشگران جهانی بود. گردشگری مدرن به شبکه‌های اینترنت پایدار، سیستم‌های رزرو هوشمند، حمل‌ونقل سبز و خدمات دیجیتالی‌شده وابسته است. اگر می‌خواهیم ایران در رقابت جهانی گردشگری جایگاه خود را تثبیت کند، باید سرمایه‌گذاری جدی در توسعه زیرساخت‌های فناورانه داشته باشیم. خوشبختانه حرکت‌های مثبتی آغاز شده است؛ از توسعه شهرهای هوشمند گردشگری تا استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت مقاصد. اما این مسیر باید با سرعت و عمق بیشتری ادامه یابد.
هفته گردشگری امسال یادآور مسئولیتی بزرگ برای همه ماست. ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که چه میراثی برای نسل‌های آینده بر جای خواهیم گذاشت؟ آیا زمین، آب و منابع طبیعی را همچنان قابل استفاده و سالم به آنان تحویل می‌دهیم یا بار سنگین بحران‌های زیست‌محیطی را بر دوش‌شان می‌گذاریم؟ پاسخ به این پرسش، در گرو تصمیم‌ها و اقدامات امروز ماست. گردشگری و تحول پایدار، یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. ایران می‌تواند با تکیه بر ظرفیت‌های عظیم تاریخی و طبیعی خود و با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمند منابع، به الگویی در عرصه گردشگری پایدار تبدیل شود. آینده‌ای سبز و پایدار، تنها با همکاری همه‌جانبه و تغییر رویکرد از سنتی به مدرن ممکن خواهد بود. بیایید در هفته گردشگری امسال، این مسیر را با جدیت آغاز کنیم.
آخرین مقالات منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
