در همایش سالانه اکو بیمه مطرح شد:
تحول دیجیتال در صنعت بیمه بدون تغییر ساختار حاکمیتی امکان‌پذیر نیست
در حالی‌که صنعت بیمه در جهان با سرعت به‌سمت هوشمندسازی حرکت می‌کند، در ایران هنوز مسیر میان بیم و امید در نوسان است. فعالان صنعت بیمه می‌گویند اگر چه فناوری هوش مصنوعی می‌تواند این صنعت سنتی را متحول کند، اما در غیاب حکمرانی داده‌گرا، اصلاح ساختارهای نظارتی و مشارکت واقعی مردم در پذیرش نوآوری، این تحول به بن‌بست خواهد رسید.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در حالی‌که صنعت بیمه در جهان با سرعت به‌سمت هوشمندسازی حرکت می‌کند، در ایران هنوز مسیر میان بیم و امید در نوسان است. فعالان صنعت بیمه می‌گویند اگر چه فناوری هوش مصنوعی می‌تواند این صنعت سنتی را متحول کند، اما در غیاب حکمرانی داده‌گرا، اصلاح ساختارهای نظارتی و مشارکت واقعی مردم در پذیرش نوآوری، این تحول به بن‌بست خواهد رسید.
نخستین همایش سالانه «اکو بیمه» محلی بود برای بیان همین نگرانی‌ها؛ جایی که مدیران، کارشناسان و فعالان حوزه بیمه دیجیتال با صراحت از فرصت‌ها و تهدیدهای هوش مصنوعی سخن گفتند و بر لزوم بازنگری عمیق در فرهنگ سازمانی، زیرساخت‌های فناورانه، ذهنیت مدیریتی و نظام نهادی کشور تأکید کردند.
داده؛ دارایی گمشده بیمه ایران
میثم میرزازاده، رئیس مرکز فناوری، امنیت اطلاعات و توسعه هوشمند بیمه مرکزی، در پنل تخصصی «کاربرد هوش مصنوعی در صنعت بیمه» گفت: «داده، ریشه و دارایی راهبردی صنعت بیمه است و بدون نظام حکمرانی داده‌گرا، هیچ مسیر پایداری برای تحول دیجیتال، تجربه مشتری و بهره‌وری در شرکت‌های بیمه وجود ندارد.»
او با اشاره به چالش‌های زیرساختی موجود ادامه داد: «بخشی از این چالش‌ها متغیرهای برون‌زایی هستند که خارج از کنترل ما قرار دارند، مانند تصمیمات دولت در حوزه بیمه. اما بخش دیگر به ذهنیت مدیران برمی‌گردد؛ ذهنیتی که فناوری را هزینه می‌بیند، نه سرمایه‌گذاری برای آینده.»
به باور میرزازاده، برای عبور از این وضعیت باید به صنعت بیمه نگاهی راهبردی داشت و برای آن برنامه‌ریزی جدی انجام داد. او در ادامه پیشنهادهایی را مطرح کرد: «به نظام نهادی و چیدمان جدیدی نیاز داریم؛ نهادی فعال برای استانداردسازی، تدوین قواعد و چهارچوب‌های نو، و نظارت هوشمند مبتنی بر داده.»
او همچنین ایجاد فرصت برای سرمایه‌گذاری، آموزش و فرهنگ‌سازی و تمرکز بر بهره‌برداری از داده را کلیدی دانست و تاکید کرد: «تحولات هوش مصنوعی فراتر از درک ما در وضعیت فعلی است و این تغییرات، زودتر از آنچه تصور می‌کنیم، اتفاق می‌افتد.»
بحران حاکمیت داده؛ مالک یا امانتدار؟
حامد ولی‌پوری، مدیرعامل شرکت «ازکی»، یکی دیگر از سخنرانان این همایش، با تاکید بر نقش حیاتی داده در عصر هوش مصنوعی گفت: «داده در دنیا و در ایران مساله‌ای بسیار جدی است و دسترسی به آن هم آسان نیست.»
او ادامه داد: «میان مالکیت داده، حاکمیت داده و امانتداری داده در کشور ما درک درستی وجود ندارد. نهاد دولتی فکر می‌کند مالک داده است، در حالی که تنها امانتدار داده محسوب می‌شود.»
ولی‌پوری با اشاره به ضعف فرهنگی در اشتراک‌گذاری داده‌ها اعلام کرد: «در فرهنگ ما برای به‌اشتراک‌گذاری داده و نتایج تحلیل آن، ادبیات مشترکی وجود ندارد. در دنیایی که هوش مصنوعی می‌تواند همه چیز را متحول کند، این میزان از عدم تسلط بر داده در فضای اقتصادی کشور نگران‌کننده است.»
او پیش‌نیاز اصلی استفاده از هوش مصنوعی در صنعت بیمه را دسترسی به داده‌های باکیفیت دانست و توضیح داد: «اگر تضاد منافع حذف شود و منطق مدل‌های هوش مصنوعی شفاف باشد، می‌توان از نتایج آن اطمینان داشت؛ به شرطی که منافع تجاری بر منافع جمعی غلبه نکند. داده‌های سالم و شفاف می‌توانند کیفیت خدمات بیمه‌ای را به‌طور چشمگیری ارتقا دهند.»
به گفته او، تحقق این هدف تنها زمانی ممکن است که دولت نگاه خود را از «مالک داده» به «حاکم داده» تغییر دهد و اشتراک‌گذاری و شفافیت را به‌عنوان اصل بپذیرد.
جامعه‌ای که برای تغییر آماده نیست
محمدرضا فرحی، بنیان‌گذار «بیمه‌بازار»، در این همایش نگاه متفاوتی ارائه داد. او گفت: «در صنعت بیمه، جنبه تهدید هوش مصنوعی را بیشتر حس می‌کنم تا فرصت آن.»
فرحی بر این باور است که یکی از موانع اصلی جهش فناوری، بیرون از صنعت بیمه و در خود جامعه قرار دارد. «وقتی بیمه از ماهیت اجباری خارج می‌شود، ایجاد تمایل عمومی به خرید بیمه داوطلبانه بسیار سخت‌تر می‌شود.»
او با مقایسه‌ای آماری اعلام کرد: «ضریب نفوذ بیمه شخص ثالث حدود ۹۰ درصد است، در حالی که بیمه درمان تنها ۱۵ درصد نفوذ دارد. این در حالی است که بیمه درمان مستقیماً با زندگی مردم سروکار دارد و به نیاز واقعی آن‌ها پاسخ می‌دهد.»
فرحی پرداخت یک‌جای حق بیمه را از عوامل مهم بازدارنده دانست و گفت: «پرداخت کامل حق بیمه در ابتدای قرارداد برای بسیاری از خانوارها یک تصمیم سخت اقتصادی است. فناوری‌های مالی و نظام پرداخت‌های اعتباری مانند مدل BNPL (خرید کن، بعدا بپرداز) و نمره اعتباری مالی می‌تواند هزینه ورود افراد را کاهش دهد. در این صورت، تصمیم برای خرید بیمه ساده‌تر و قابل‌دسترسی‌تر می‌شود.»
او در ادامه با نگاهی انتقادی به ساختار نظارتی افزود: «بیمه مرکزی خود را متولی و پدر صنعت می‌داند. آیین‌نامه‌های سفت و سخت و دید تونلی در بیمه‌گری دست شرکت‌ها را در نوآوری می‌بندد.»
فرحی گلوگاه اصلی ورود هوش مصنوعی به صنعت بیمه را حوزه خسارت دانست و گفت: «اگر در آینده نفوذ هوش مصنوعی بیشتر شود و ریسک‌ها کمتر به افراد وابسته باشند، تعریف ریسک در بیمه تغییر می‌کند و این صنعت با تحولی بنیادی روبه‌رو خواهد شد.»
از هویت دیجیتال تا اکوسیستم هوشمند بیمه
فرهنگ فرزان، مدیرعامل شرکت «ریتُون»، با الهام از تجربه شرکت‌هایی چون گوگل و اپل گفت: «ساده‌ترین راه برای توسعه نوآوری در سازمان، تسهیل ارتباطات و تعاملات است. ارتباط بین افراد است که نوآوری را خلق می‌کند.»
او با تاکید بر اهمیت زیرساخت تبادل هوشمند داده و هویت دیجیتال توضیح داد: «این زیرساخت از چهار رکن اصلی تشکیل می‌شود: هویت مشتری (حقیقی یا حقوقی)، پروتکل ارتباط داده، ساختار معنایی داده، و شبکه داده‌ای شامل شرکت‌های بیمه، تامین‌کنندگان، اینشورتک‌ها، شبکه فروش و کارشناسی.»
به گفته فرزان، نهاد حاکمیت داده باید بر شفافیت، امنیت، عدالت و کیفیت متمرکز باشد تا زیرساختی کارا و پایدار شکل گیرد. او معتقد است ایجاد چنین زیرساختی می‌تواند تحولاتی مانند ارزیابی ریسک لحظه‌ای، بیمه‌های خرد و پرداخت خسارت در زمان واقعی را ممکن کند.
فرزان افزود: «اتصال صنعت بیمه با سایر ارکان اقتصادی از جمله بورس و بانک‌ها، می‌تواند به شکل‌گیری یک اکوسیستم دیجیتال در اقتصاد کلان کشور منجر شود.»
او با اشاره به کمبود نیروی انسانی متخصص تاکید کرد: «باید از پاسخ‌های فناورانه برای جبران این ضعف استفاده کنیم. شرکت‌های بیمه اگر به جای رقابت بر سر محصولات تکراری، در لایه سرویس، نوآوری و خلق ارزش مبتنی بر نیاز مشتری رقابت کنند، می‌توانند واقعا وارد مرحله هوشمندسازی شوند.»
ذهنیت مدیریتی؛ گره کور تحول
حمیدرضا ریحانی، معاون استراتژیک هلدینگ مالی گروه صنعتی گلرنگ، یکی از عوامل اصلی کندی تحول در صنعت بیمه را ذهنیت مدیریتی دانست. او گفت: «هلدینگ‌های مالی و گروه‌های صنعتی سهامداران مشترکی دارند، اما در اشتراک‌گذاری داده و یکپارچه‌سازی آن مقاومت نشان می‌دهند. نگاه آن‌ها به داده، جمع‌آوری است نه خلق ارزش.»
او در ادامه به کمبود منابع انسانی متخصص و ضعف زیرساخت‌های فناورانه اشاره کرد و گفت: «بدون تغییر این نگاه و تقویت نیروهای متخصص، تحول فناورانه در شرکت‌های بیمه محقق نخواهد شد.»
در پایان، میرامید حاجی‌میرصادقی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، با نگاهی از منظر علم داده گفت: «تجربه موفق استفاده از هوش مصنوعی در صنایع مالی و مدیریت ریسک نشان داده که این فناوری می‌تواند صنعت بیمه را دقیق‌تر و پیش‌بینی‌پذیرتر کند. رویکرد سنتی خسارت بیشتری به بار می‌آورد؛ بنابراین چاره‌ای جز استفاده از هوش مصنوعی وجود ندارد.»
فرصت یا تهدید؟
آنچه از نخستین همایش سالانه «اکو بیمه» برمی‌آید، تصویری دوگانه از آینده بیمه در ایران است؛ صنعتی که میان ظرفیت‌های عظیم هوش مصنوعی و موانع ساختاری‌اش سرگردان است.
از یک‌سو، هوش مصنوعی می‌تواند بهره‌وری، دقت و تجربه مشتری را متحول کند؛ از سوی دیگر، در غیاب حکمرانی داده‌گرا، اصلاح نهادهای نظارتی و تغییر ذهنیت مدیران، این فناوری خود می‌تواند به عامل واگرایی و سردرگمی بدل شود. در جهانی که هوش مصنوعی دیگر انتخاب نیست بلکه الزام است، بیمه ایران اگر ساختار سنتی خود را بازسازی نکند، ممکن است در بزنگاه آینده از قطار تحول دیجیتال جا بماند.
آخرین اخبار فناوری را از طریق این لینک پیگیری کنید.
