در نشست «هوش مصنوعی و فرهنگ کتابخوانی» مطرح شد:
بی‌توجهی به «هوش مصنوعی» ورشکستگی حوزه نشر را به دنبال دارد
به گفته فعالان فرهنگی ممکن است در آینده نزدیک و با تولید و ترجمه انبوه آثار توسط هوش مصنوعی شاهد تغییر ماهیت مترجمان به ناظران حوزه ترجمه مواجه شویم که این امر دور از ذهن نیست.
فعالان فرهنگی با اشاره به روند روبه رشد استفاده از هوش‌مصنوعی اخطار می‌دهند که در صورت همراه نشدن ناشران با این تغییرات صنعت انتشارات با ورشکستگی مواجه خواهد شد. در همین زمنیه عبدالحسین آذرنگ نویسنده و پژوهشگر و از پیشگامان حوزه نشر اعلام کرد که «هوش مصنوعی» به زودی انقلاب و تغییری بزرگ در حوزه انتشار کتاب ایجاد خواهد کرد.
نشست «هوش مصنوعی و فرهنگ کتابخوانی» با حضو جمعی از نویسندگان، مترجمان و فعالان حوزه تکنولوژی و فناوری برگزار شد.در این نشست که به همت شرکت یکم سافت مبدع و طراح هوش مصنوعی در حوزه نشر و کتاب برگزار شد عبدالحسین آذرنگ اعلام کرد که ایجاد تغییر در ماهیت حوزه نویسندگی، ترجمه و نشر کتاب با ورود فناوری هوش مصنوعی قطعی و غیرقابل انکار خواهد بود. او اعلام می‌کند که همین اتفاق هم باعث شده تا او در نامه‌ای به اتحادیه ناشران نسبت به عقب افتادن از موج این تغییرات هشدار دهد و تاکید کند در صورت بی‌توجهی به فناوری هوش مصنوعی با ورشکستگی بزرگی در حوزه انتشارات مواجه خواهیم بود.
این نویسنده و پژوهشگر با تاکید بر اینکه «کتابخوانی» در کشور ما به عنوان یک ضرورت و امر حیاتی جا نیفتاده است گفت: «اگر کتابخوانی هم مانند سایر حوزه‌های حیاتی مثل خوردن، پوشیدن و .. به عنوان امری ضروری نهادینه شده بود امروز ما با بحرن کتاب‌نخوانی پر سطوح مختلف جامعه به ویژه نسل جوان مواجه نبودیم.»
آذرنگ ادامه داد: «در جهان از پیدایش خط، صنعت چاپ، کامپیوتر و هوش مصنوعی به عنوان ۴ انقلاب بزرگ در زندگی بشر یاد می‌شود که متاسفانه کشور ما به جز اتقلاب خط که در حوزه تمدنی ما بسیار ریشه دار است، به همراه بسیاری از کشورهای جهان سوم در انقلاب‌ها نقشی نداشته و صرفا مصرف‌کننده‌ایم.»
این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه موج فناوری و هوش مصنوعی به تغییر ماهیت بازیگران حوزه نشر و تولید کتاب منجر خواهد شد گفت: «ممکن است در آینده نزدیک و با تولید و ترجمه انبوه آثار توسط هوش مصنوعی شاهد تغییر ماهیت مترجمان به ناظران حوزه ترجمه مواجه شویم که این امر دور از ذهن نیست.»
آذرنگ، محصولات و ابزارهای فناورانه مبتنی بر هوش مصنوعی مانند اپلیکیشن‌ها کتابخوانی، کتابهای صوتی ، کتابهای الکترونیکی و .. را نمونه‌هایی از تغییر ماهیت سنتی انتشارات و کتاب دانست.
کاوه میرعباسی مترجم و نویسنده نیز در سخنانی با تاکید بر اینکه « خواندن» ضرورت است گفت: «من فکر می‌کنم هوش مصنوعی در زمینه روح معنوی کتاب و ارتباط حسی و ادراکی آن با مخاطب هنوز به توسعه و تکامل نرسیده و ممکن است نتواند به این جایگاه دست پیدا کند.»
محسن دامادی هم در سخنانی ورود فناوری و هوش مصنوعی به عرصه کتاب و نشر را ابتکارشگرف و راهی ناگزیر دانست و اعلام کرد: «معتقدم هوش مصنوعی هنوز نوزادی است که نتوانسته به برخی از جنبه‌های معنویو ادراکی حوزه مکتوب نزدیک شوداما این اتفاق قطعا در آینده نزدیک رخ می‌دهد.»
او ادامه داد:« هوش مصنوعی شاید بتواند در حوزه ترجمه جایگزین انسان شود اما قطعا در حوزه شعر راه درای در پیش خواهد داشت چنان که در حال حاضر صرفا یک محصول تک بعدی است.»
کابرد هوش مصنوعی در محتوای فارسی
داود کیانی‌زاده، مدیرعامل شرکت یکم‌سافت نیز در نشست خبری با معرفی «لیبنو» به عنوان هوش مصنوعی در پلتفرم کتابخوانی(Libra) گفت: ««لیبنو» (Libknow) یک دستیار هوش مصنوعی است که نه‌تنها به پرسش‌های مخاطب از دل کتاب پاسخ می‌دهد، بلکه با تحلیل متن، خدماتی چون خلاصه‌سازی، جست‌وجوی مفهومی و ارائه محتوای هدفمند را نیز مطابق علایق شخص فراهم می‌سازد.»
کیانی‌زاده توضیح داد: «لیبرا فقط یک ابزار خواندن نیست؛ بلکه همراهی هوشمند برای کتابخوانی است. برای کاربرانی که زمان کافی برای مطالعه کامل کتاب ندارند، امکان دریافت خلاصه‌های دقیق و مفید در این پلتفرم فراهم شده است. همچنین ابزارهای هوش مصنوعی تعبیه‌شده در لیبرا، امکان مقایسه، تحلیل و استخراج اطلاعات از متن را همانند پلتفرم‌های پیشرفته جهانی فراهم می‌کند.»
براساس اعلام او در نسخه جدید لیبرا، سرویس تبدیل متن به گفتار (TTS) نیز اضافه شده تا تجربه‌ای فراگیرتر برای کاربران فراهم شود. علاوه‌بر آن، با الگویی مشابه پلتفرم لیبنو، قابلیت پرسش از متن و دریافت پاسخ دقیق از دل محتوای کتاب فعال شده است، این موضوع باعث می‌شود به پرسش مخاطبان بدون نظرات شخصی و قضاوت پاسخ داده شود.
کیانی‌زاده در ادامه اعلام کرد: «هرچند این ویژگی هوش مصنوعی ما به درک و یادگیری عمیق‌تری نیاز دارد که به مرور به دست می‌آورد تا بتواند مفاهیم انسانی در کتاب‌ها را از یکدیگر متمایز کند. ما در یک مسیر درازمدت قرار داریم؛ مسیری که نیازمند نگاهی بین‌رشته‌ای است. دغدغه‌ای که از دل فرهنگ می‌آید و راه‌حل آن نیز تنها در ترکیب فناوری، انسان، و شناخت زیست‌بوم فرهنگی معنا پیدا می‌کند.»
او با اشاره به چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی در صنعت ترجمه و نشر، ادامه داد: «ما در مجموعه یکم‌سافت تمرکز زیادی بر زبان فارسی داریم و از این رو، سرویس ترجمه از زبان‌های دیگر به فارسی جزو اهداف ما قرار دارد که در لیبرا توسعه خواهیم داد.»
براساس ادعای او در حال حاضر در کشور، زیرساخت‌های لازم برای توسعه هوش مصنوعی در این حوزه به طور کامل فراهم نیست. بنابراین، آنها از همکاری با دانشگاه‌های خارجی بهره می‌برند تا بتوانند از منابع علمی و تحقیقاتی آنها استفاده کنند.
او همچنین بر چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه زبان فارسی تاکید کرد و گفت: «در حالی که سرویس‌های ترجمه خوبی در دنیا وجود دارد، زبان فارسی هنوز در اولویت این سرویس‌های هوش مصنوعی قرار نگرفته است. بنابراین ما باید برای حفظ و توسعه این زبان خودمان تلاش کنیم.» به باور او ابزارهایی که برای زبان‌های دیگر توسعه داده می‌شوند، نباید تنها به زبان‌های بین‌المللی محدود شوند، بلکه باید برای فارسی هم کاربرد داشته باشند.
