قانون برسازنده خشونت

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

جامعه‌شناسی و اقتصاد، علوم بازشناسی پیامدهای ثانویه هستند؛ علوم مطالعه و شناخت اثرات دستورالعمل‌ها، قوانین و سیاست‌ها در بلند‌مدت. نه‌تنها اثرات اولیه باید وارسی شوند، بلکه باید پیامدهای ثانویه و بلند‌مدت دستورالعمل‌ها و قوانین را هم پی گرفت. اما قوانین و سیاست‌ها چگونه می‌تواند برسازنده خشونت باشد، هرچند به شکلی غیرمستقیم و بدون اینکه واضعان آن نیت افزایش خشونت داشته باشند. حتی گاهی ‌‌می‌تواند به شکل غیر‌مستقیم منجر به مرگ افراد شود. بسیار شنیده می‌شود که تلفن همراه اپل به‌مثابه یک نشانه است که ممکن است دارنده آن مورد خشونت واقع شود و چه‌بسا جان خود را از دست بدهد.

گوشی‌ای که گاه قیمت آن تا نزدیک 200 میلیون تومان هم می‌رسد. وقتی دختر و پسر جوانی وسیله و ابزار کوچک با قمیت بالایی در دست دارند، ممکن است مورد تعقیب و حمله سارقان قرار گیرند؛ در مواردی نیز اگر دارنده تلفن اندک مقاومتی کند، ممکن است آسیب‌هایی جدی ببیند ‌یا حتی جان خود را نیز از دست بدهد. از منظر روان‌شناسی، سرقت‌های خشن نشان می‌دهد سارق روانی و دارای مشکلات روحی است. گفته می‌شود بیش از 20 درصد جمیعت دارای اختلال‌های روانی هستند، اما‌ این به آن معنا نیست که همه آنان سارق‌اند. گاهی گفته می‌شود‌ احساس نابرابری در میان افراد باعث ایجاد چنین وقایع تلخی می‌شود؛ یعنی طمع برای دزدی ولو با ضربه‌زدن به دارنده گوشی گران‌قیمت. بر اساس این دیدگاه، کسی که می‌بیند نمی‌تواند معیشت خود را تأمین کند یا می‌بیند جوان کم‌سن‌و‌سال گوشی گران‌قیمتی دارد، می‌پندارد که او از رفاه بالایی برخوردار است و چرا من ندارم. از نظر او، چنین جوانی که درآمد و وضعیت مالی خوبی دارد، به راحتی می‌تواند گوشی دیگری تهیه کند. 

این‌ توضیحات ناکافی است و ممکن است برخی جهات را توضیح دهد، اما سؤال این است که چرا قیمت یک گوشی تا چندین برابر درآمد یک کارگر و کارمند است؟ گاهی قمیت آن با یک ماشین پراید مدل پایین برابری می‌کند.

وقتی دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌ها واردات گوشی اپل را‌ ممنوع کرده یا برای واردات آن تعرفه‌‎های بالایی وضع می‌کنند، باعث می‌شوند قیمت این کالا ‌افزایش بسیاری یابد و از طرفی به نظر برخی افراد، این کالا امکان جایگزینی ندارد. رجیستری این گوشی هم چند‌ده میلیون تومان هزینه دارد، به همین دلیل برخی توان ثبت آن را ندارند؛ بنابراین وقتی مورد سرقت قرار می‌گیرد، نمی‌توان آن را رصد کرد. شاید دلیل مقاومت در مقابل سارقان مسلح به سلاح سرد نیز همین باشد. پس قانون تعرفه بر کالاها که گاهی هیچ ربطی به حمایت از تولید داخلی ندارد و دستورالعمل رجیستری یک کالا می‌تواند یک وسیله معمولی را تبدیل به کالایی گران‌قیمت کند که موجب طمع سارقان و خطر جانی برای دارنده آن شود.

هرچند ممکن است تعرفه و رجیستری بالا برای کالایی خاص با نگاه ارزشی دنبال شود، ولی بالاخره افراد مختلف جامعه بنا بر دلایلی برای کالاهایی مانند گوشی اپل تقاضای زیادی دارند. برخی به دلیل منزلت و خودنمایی، دیگران به دلیل کیفیت یا خاص‌بودن دوربین آن‌ یا برخی به دلیل امنیت در حفظ داده‌های شخصی و‌... خواستار گوشی اپل هستند، اما وضعیت به‌گونه‌ای است که پدرها و مادرها نگران فرزندان خود هستند؛ به‌ویژه وقتی گوشی تلفن آنها گران‌قیمت و از نوع اپل باشد. از طرفی برخی جوانان به دلایل مختلف نمی‌توانند از آن صرف‌نظر کنند. قانون تعرفه و رجیستری تلفن همراه به شکل غیر‌مستقیم و بدون نیت قبلی، سرقت‌های خشن را افزایش می‌دهد.

شاید قانون‌گذار و دستورالعمل‌نویس متوجه پیامدهای ثانویه نیست، اما اتفاقاتی که در مدت اخیر برای افراد دارای گوشی‌های گران‌قیمت افتاده است، باعث می‌شود‌ به این بیندیشیم که چرا با دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌ها، محصولاتی را به کالایی کمیاب و دارای قیمت بالا تبدیل می‌کنیم که باعث سرقت‌های خشن شود. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده باشد که واضعان قانون و دستورالعمل‌نویسان به نتایج ثانویه عمل خود بیندیشند و به اصحاب علوم اجتماعی گوش فرا‌دهند.