تشدید خشک‌سالی در ایران از ۳۰ سال قبل آغاز شده است

احد وظیفه، رئیس انجمن هواشناسی ایران و رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی کشور در وبینار بررسی چالش‌های اخیر جوی و اقلیمی ایران در تهران گفت: با گرمایش جهانی و افزایش دما، انتظار می‌رود رویدادهای مخرب مانند خشک‌سالی‌ها سریع‌تر آغاز شود و از شدت و گستره و فرکانس رخداد بالاتری نسبت به گذشته برخوردار شود.

او تصریح کرد: اینکه در دنیا گفته می‌شود تغییر اقلیم مناطق خشک را خشک‌تر و مناطق مرطوب را مرطوب‌تر می‌کند، حرف دقیقی نیست و نمی‌تواند برای همه جا صادق باشد اما متأسفانه تا‌کنون در کشور ما درست از آب درآمده است. خشک‌سالی‌های ایران نسبت به گذشته طولانی‌تر و شدیدتر شده و تقریبا با یک شاخصی که ترکیب دما و بارش است به نام SPEI روند خشک‌سالی‌ها از سه دهه پیش به سمت تشدید رفته است.

رئیس انجمن هواشناسی ایران و رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: با‌این‌حال، معنای افزایش شدت این رویدادها به دلیل تأثیر متفاوت اثرات ترکیبی مانند گرمایش و خشک‌سالی برای رطوبت خاک و در مناطقی که با محدودیت رطوبت و انرژی مواجه‌اند، بسیار نامعلوم است اما درک این تفاوت‌ها می‌تواند به تفسیر تغییرات آینده و پیامدهای نهفته آنها در سطح منطقه‌ای و ملی کمک کند. متأسفانه برخی به سبب منافع اقتصادی گروه یا صنعت خاصی و به نوعی با فرصت‌طلبی از فضای عدم قطعیت علمی، در صف مخالفان تأثیرات نامطلوب افزایش کربن و تغییر اقلیم ایستاده‌اند. تفاوت‌ها فکری و دیدگاهی در رابطه با تغییر اقلیم، دلایل آن و حتی اثرات تغییر اقلیم در جامعه وجود دارد.

او ادامه داد: برخی مخالفان این حوزه غالبا دانشمندان اقلیم یا هواشناسی هم نیستند اما با وجود اینکه ممکن است مخالفان کاهش کربن افراد متخصص نباشند، ولی این به معنای نادیده‌گرفتن نظرات آنها یا انکار شواهدی که ارائه می‌کنند، نیست و نباید این‌گونه تلقی شود.

رئیس انجمن هواشناسی ایران بر ضرورت دریافت همه نظرات درباره تغییر اقلیم تأکید کرد و گفت: ممکن است برخی مخالفان کاهش کربن در زمینه‌های تخصصی خود، مانند کشاورزی یا سیاست، متخصص باشند؛ بنابراین از دریچه نگاه آنها نیز موضوع تأثیرات مخرب گازهای گلخانه‌ای و به‌خصوص کربن باید مد نظر قرار گیرد. برخی مخالفان نیز ممکن است تجارب و دیدگاه‌های ارزشمندی درباره موضوع مورد بحث یعنی تأثیر کربن یا تغییرات عامدانه اقلیم و مثلا بارورسازی یا یونیزاسیون داشته باشند که باید بررسی شود.

رئیس انجمن هواشناسی ایران و رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور تصریح کرد: برخی مخالفان نیز ممکن است داده‌ها یا مطالعاتی را برای حمایت از ادعاهای خود ارائه دهند؛ بنابراین مهم است که به‌طور انتقادی به همه اطلاعات، چه از سوی دانشمندان اقلیمی و چه از سوی افراد دیگر، توجه شود.

وظیفه در بخش دیگری تأکید کرد: یک‌سری نکات مهم وجود دارد و در بررسی انتقادی نظرات مختلف و آگاه‌سازی جامعه و مسئولان کشور برای تصمیم‌سازی درست باید در نظر گرفته شود، نخست اینکه آیا اطلاعات ارائه‌شده ازسوی منابع معتبر و قابل اعتماد پشتیبانی می‌شود؟ و اینکه آیا از استدلال‌های منطقی و بدون مغالطه در بیان مسئله استفاده شده است؟ همچنین باید بررسی شود که آیا شواهد به‌طور عادلانه و بدون سوگیری ارائه شده است؟ یا اینکه حتی ممکن است سوگیری سیاسی و کارکردی مجموعه‌ای هم در بیان و انتشار برخی موضوعات در جامعه مطرح باشد، مثلا منافع سیاسی یا منافع اقتصادی؟ رئیس انجمن هواشناسی ایران و رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور افزود: با بررسی دقیق اطلاعات و در نظر گرفتن همه جوانب، می‌توانیم به درک عمیق‌تر و متعادل‌تر از مسائل پیچیده مانند تغییرات آب‌وهوایی و احیانا تغییرات عامدانه آن دست یابیم. یافتن راه‌حل‌هایی برای چالش‌های پیچیده‌ای مانند تغییرات اقلیم به همکاری و گفت‌وگوی بین افراد با تخصص‌ها و دیدگاه‌های مختلف نیاز دارد تا با بررسی دقیق اطلاعات و در نظر گرفتن همه جوانب، بتوان به سمت آینده‌ای پایدارتر برای همه حرکت کرد.