چالش انتخاباتی در خراسان‌جنوبی

 جمعه‌شب دبیر ستاد انتخابات استان خراسان جنوبی خبر داد «طبق نتایج اعلام‌شده از سوی شورای نگهبان، از مجموع پنج نفر ثبت‌نام‌کننده انتخابات مجلس خبرگان رهبری در حوزه استان خراسان جنوبی، صلاحیت یک نفر تأیید شده است»، همین خبر کافی بود تا موجی از واکنش‌ها در مورد انتخاب رئیسی در خراسان جنوبی به راه بیفتد آن هم در شرایطی که او به مصلحت ندیده بود از تهران نامزد شود. حال نه تنها حسن روحانی یکی از مهم‌ترین نامزدهای این دوره انتخابات خبرگان رد صلاحیت شده که حتی برای رئیسی رقیبی وجود ندارد هرچند طحان‌نظیف گفته اگر شرایط رقابت در حوزه‌ای نباشد انتخابات در آن حوزه برگزار نخواهد شد. شاید باید گفت حذف کامل رقبای رئیسی کمی شتابزده رقم خورده است، هرچند حذف رقبای رئیسی پیشینه هم دارد و در انتخابات ریاست‌جمهوری همه گزینه‌های جدی که می‌توانستند با جذب آرای قشر خاکستری رقیبی جدی برای رئیسی باشند با رد صلاحیت روبه‌رو شدند. در این بین انتشار خبر حذف روحانی در تهران و رقبا در خراسان جنوبی واکنش‌های جالبی از هر دو طیف موافقان رئیسی و منتقدانش در پی داشته است؛ تا جایی که عبدالرضا داوری هم در این باره سکوت نکرد و در توییتی نوشت «باورکردنی نیست، اما باور کنید، هر چهار رقیب ابراهیم رئیسی در انتخابات خبرگانِ خراسان جنوبی، رد صلاحیت شده‌اند تا ۳۵ روز قبل از انتخابات، نام نماینده استان خراسان جنوبی در خبرگان مشخص باشد: ابراهیم رئیسی!». مصطفی فقیهی، مدیرمسئول سایت انتخاب هم در این باره نوشت «اگر همه مردم خراسان جنوبی رأی سفید و باطله دهند، باز هم رئیسی نماینده خبرگان این استان خواهد بود».

هدایت‌الله خادمی، نماینده سابق مجلس نیز به طنز نوشت «انتخابات خبرگان رهبری در خراسان جنوبی بسیار پیچیده شده و به سختی بتوان پیش‌بینی کرد چه کسی پیروز این میدان نفسگیر است!». در این بین علی نادری مدیرعامل خبرگزاری ایرنا که متوجه شوری وضعیت پیش‌آمده شده؛ در واکنش به رد صلاحیت حسن روحانی و رقبای رئیسی در خراسان جنوبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «یک پیشنهاد به شورای نگهبان؛ آقای روحانی را به شرط حضور در خراسان جنوبی، تأیید صلاحیت کنید. هم مشکل ایشان حل می‌شود، هم مسئله رقابت در استان خراسان جنوبی».

وقتی روحانی بدون نگرانی از در معرض انتخاب قرارگرفتن تهران را برای حضور در انتخابات انتخاب کرده در هر حوزه دیگری هم برود گزینه جدی برای ورود به مجلس خبرگان است حتی اگر خراسان جنوبی باشد. در واقع این رئیسی بود که حاضر به رقابت مجدد با روحانی نبود و همان نخست حوزه بی‌حاشیه‌ای برای خود برگزید که شاید بتوان خیلی ساده‌تر از آن عبور کرد. پیشنهاد نادری هم با واکنش‌های بسیاری مواجه شد و در این بین محمد مبین، مدیرعامل سابق خبرگزاری برنا، در پاسخ به نادری گریزی به انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ و رقابت ابراهیم رئیسی زد و و با گفتن این جمله که اگر آقای رئیسی اهل رقابت بود از همین تهران کاندیدا می‌شد، در شبکه ایکس با اشاره به آرای باطله گوشه‌ای به ابراهیم رئیسی زد. اشاره مبین به انتخابات ۱۴۰۰ بود که بعد از ابراهیم رئیسی بیشترین آرا مربوط به آرای باطله بود و دیگر کاندیداها در رده‌های بعدی قرار گرفته بودند. احمد زیدآبادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، هم با اشاره به رقیب‌نداشتن رئیسی در انتخابات خبرگان، نوشت: «وقتی سید ابراهیم رئیسی فقط با رأی یک نفر می‌تواند از حوزه خراسان جنوبی وارد مجلس خبرگان شود، دیگر بر اساس کدام تعریف می‌توان چنین پدیده‌ای را انتخابات نامید؟ وقتی شورای نگهبان اصرار دارد ظاهر یک امر را هم رعایت نکند، دیگر چه ضرورتی برای تحمیل نام انتخابات به آن امر است؟».

هرچند پایداری‌ها معتقدند خیلی هم این روند رد صلاحیت نامزدها عادی است و در کانال تلگرامی رجانیوز متعلق به جبهه پایداری مطلبی منتشر کردند تا از رئیسی حمایت کنند. در این مطلب آمده است «رسانه‌های اصلاح‌طلب با اعلام اینکه رئیسی تنها کاندیدای تأیید صلاحیت شده مجلس خبرگان از حوزه انتخابیه استان خراسان جنوبی است، طوری وانمود می‌کنند که گویی شورای نگهبان تعمدا چنین کاری کرده تا رئیس‌جمهور بی‌رقیب باشد.

اما بررسی حوزه‌های انتخابیه مختلف نشان می‌دهد که این موضوع به استان خراسان جنوبی اختصاص ندارد و در برخی حوزه‌های انتخابیه نیز چنین اتفاقی افتاده است. برای مثال تعداد کرسی استان قزوین در مجلس خبرگان دو نفر است و سه نفر در این استان تأیید صلاحیت شدند. در آذربایجان شرقی نیز پنج کرسی برای مجلس خبرگان رهبری وجود دارد و تعداد تأیید صلاحیت‌شده‌ها شش نفر هستند».

با توجه به بحث‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر تکرار تاریخ و رقابت رئیسی با آرای باطله به راه افتاده سخنگوی شورای نگهبان ضمن ارائه توضیحاتی درباره برگزاری انتخابات مجلس خبرگان رهبری در حوزه‌های انتخابیه‌ای که تعداد داوطلبان به اندازه کافی وجود ندارد، گفت: بر اساس قانون امکان ندارد انتخابات خبرگان در حوزه‌ای که به تعداد کافی داوطلب وجود نداشته باشد، برگزار شود. هادی طحان‌نظیف در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: انتخابات مجلس خبرگان با توجه به وظایف خطیر این مجلس، شرایط بالاتری نسبت به انتخابات دیگر دارد و همان‌طور که قبلا هم عرض کردم عمده داوطلبانی که تأیید نشدند از شرایط علمی لازم برخوردار نبودند. وی گفت: درخصوص مباحثی هم که این روزها نسبت به برخی حوزه‌های انتخابیه مطرح می‌شود باید بگویم بر اساس قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، شرط برگزاری انتخابات در تمام حوزه‌های انتخابیه برخورداری از فضا و شرایط رقابتی است لذا تا شرایط لازم برای برگزاری انتخابات وجود نداشته باشد، انتخاباتی برگزار نخواهد شد. سخنگوی شورای نگهبان تأکید کرد: نسبت به حوزه‌هایی هم که احیاناً تعداد به اندازه کافی وجود ندارد باید عرض کنم هنوز فهرست نامزدها نهایی نیست و داوطلبانی که صلاحیت آنها تأیید نشده است، سه روز فرصت اعتراض دارند و ما از دیروز در حال دریافت شکایات و اعتراضات آنها هستیم و پس از اتمام مهلت، به اعتراضات رسیدگی می‌شود. همچنین مانند رویه ادوار گذشته و البته مشابه انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز امکان جابه‌جایی کاندیداها از حوزه‌ای به حوزه دیگر وجود دارد که این مهلت هم تا ۷۲ ساعت قبل از رأی‌گیری است. طحان‌نظیف ادامه داد: بنابراین شرایط در چنین حوزه‌هایی باید فراهم شود؛ لذا با نکاتی که عرض شد باید بگوییم بر اساس قانون امکان ندارد انتخابات خبرگان در حوزه‌ای که به تعداد کافی داوطلب وجود نداشته باشد، برگزار شود.

به هرحال طبق گزارش روابط عمومی استانداری خراسان جنوبی، موسی سلیمی روز جمعه در تشریح خبر حذف رقبای رئیسی گفت: آخرین نتایج بررسی صلاحیت‌ها روز پنجشنبه اعلام شد. وی تصریح کرد: طبق نتایج اعلام‌شده از سوی شورای نگهبان، از مجموع پنج نفر ثبت‌نام‌کننده انتخابات مجلس خبرگان رهبری در حوزه استان خراسان جنوبی، صلاحیت یک نفر تأیید شده است. دبیر ستاد انتخابات استان خراسان جنوبی گفت: یک نفر از ثبت‌نام‌کنندگان انصراف داده لذا پرونده وی مورد بررسی شورای نگهبان قرار نگرفته است. وی از رد صلاحیت سه نفر از داوطلبان این انتخابات خبر داد و افزود: طبق برنامه زمان‌بندی انتخابات مجلس خبرگان رهبری، به آن دسته از داوطلبانی که نسبت به رد صلاحیت خود اعتراض دارند سه روز مهلت داده شده است. سلیمی زمان ارائه اعتراض این افراد را ششم تا هشتم بهمن ماه عنوان کرد و گفت: شورای نگهبان مهلت دارد طی مدت ۱۰ روز (نهم تا هجدهم بهمن ماه) به اعتراض‌ها رسیدگی کند و اسامی داوطلبان نهایی تأیید صلاحیت شده را نوزدهم بهمن ماه به وزارت کشور اعلام خواهد کرد.

بنابراین در این زمان رسیدگی به اعتراض ردصلاحیت‌شدگان شاید یکی از نامزدها تأیید صلاحیت شوند تا حداقل رقابت در حوزه خراسان جنوبی برقرار شود؛ به هرحال خراسان جنوبی خانه امید رئیسی است و در انتخابات خبرگان چهارم که سال ۱۳۸۵ برگزار شد، محمدابراهیم ربانی، سید ابراهیم رئیس‌الساداتی (رئیسی) و قربانعلی شهمیری سه کاندیدای تأیید صلاحیت شده در خراسان جنوبی بودند. ابراهیم رئیسی در آن انتخابات توانست از مجموع ۲۹۰ هزار رأی، ۲۰۰ هزار عدد را از آن خود کند.

در انتخابات خبرگان پنجم هم که سال ۱۳۹۴ صورت گرفت، دیگر همین سه نامزد هم نبودند و به دو نفر تقلیل یافت. ابراهیم رئیسی این بار هم با محمدابراهیم ربانی رقیب بود که نهایتا تک‌صندلی خبرگان خراسان جنوبی را از آن خود کرد.

حالا همان‌ تک‌رقیب هم نیست و اگر رقیبی نباشد، طبق گفته طحان‌نظیف، این‌ حوزه فعلا انتخاباتی نخواهد داشت.