نابغه ماندگار

در ساعاتی که از اعلام خبر درگذشت پروفسور «لی‌لی افشار» این نابغه موسیقی و فخر ایران می‌گذرد، بسیاری ویدئوهای گیتارنوازی او را بازنشر کردند و با حسرت از درگذشت این چهره در 63 سالگی سخن گفتند. «لی‌لی افشار» از نوازندگان چیره‌دست و نخستین زن در جهان است که دکترای گیتار دریافت کرد. او یکی از چهره‌های شناخته‌شده موسیقی ایران و جهان بود و بعد از یک دوره بیماری سرطان در زادگاهش درگذشت. قرار است امروز مراسم خاکسپاری او در محل اقامت پدرش، روستای «قاسم‌آباد سفلی»، از توابع بخش چابکسر شهرستان رودسر در استان گیلان برگزار ‌شود. چهره شناخته‌شده گیتار در جهان که از مفاخر زن ایرانی است، دارای ابتکار خاصی هم بود. او برای اجرای قطعات موسیقی ایرانی با گیتار کلاسیک، ربع پرده یا همان «کُرُن» را روی ساز خود نصب کرده بود. او شاگرد آندرس سگوبیا بود و نوازندگی را در دانشگاه ممفیس آمریکا تدریس می‌کرد. او در طول زندگی هنری و حرفه‌ای خود، قطعات و کتاب‌های متعددی به جا گذاشته است، لی‌لی افشار ایران را فراموش نکرده بود و از سال 1380 به کشورش بازگشته بود و هر وقت امکانش بود کارگاه‌های آموزشی در گوشه و کنار ایران برگزار می‌کرد و آثار معاصر ایران را با گیتار اجرا می‌کرد.

علاقه‌ای برای تمام فصول

در اکثر خبرگزاری‌ها به یک جمله «لی‌لی افشار» اشاره شده و میزان علاقه او به گیتار تحسین شده است. او گفته است: «زندگی بدون گیتار برام معنا نداره، باید حتما هر روز سیم‌های گیتار رو لمس کنم و طنین صدای گیتار کلاسیک رو بشنوم، «باخ»، «موتزارت»، «سگوبیا» برای همیشه می‌مانند، منم می‌خوام بمونم برای همیشه». او آرزویش برآورده شده است، او در ذهن‌ها ماندگار شد، جایی نیست که درباره گیتار و نوازندگی گیتار سخن گفته شود و از «لی‌لی افشار» یاد نشود. افشار کنسرت‌های مختلفی در گوشه و کنار جهان برگزار کرده است، مانند آمریکا، انگلستان، ایرلند، کانادا، فرانسه، دانمارک، ایتالیا، آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و آمریکای جنوبی . همچنین در جشنواره‌ها و مراکز دانشگاهی متعدد مانند «ویگمور هال لندن»، «مرکز هنرهای اجرائی کندی»، «فستیوال موسیقی گرند تیتن»، «فستیوال موسیقی اسپن»، «مدرسه هنرهای تجسمی بنف»، «فستیوال موسیقی منتون» و «آکادمی آمریکایی در رم» جزء نوازندگان تحسین‌شده بوده است. اولین‌بار «ماسترو سگوبیا» بود که او را به‌عنوان یک استعداد جوان و نوازنده‌ای درخشان معرفی کرد. واشنگتن‌پست نواختن گیتار لی‌لی افشار را چنین توصیف کرد: «فوق‌العاده معصوم، عالی و بی‌عیب‌و‌نقص و قابل توجه».

مسیری که طی شد

او گام‌های اول تحصیل در یادگیری گیتار را از سال 1355 در آمریکا و نزد چهره‌های شناخته‌شده گیتار آغاز کرد. او بلافاصله بعد از اتمام تحصیلات متوسطه مهاجرت کرد. پدربزرگ و مادربزرگش نوازنده تار بودند و پدرش ویولون می‌نواخت، خود او از 10 سالگی گیتار می‌نواخت. مدرک لیسانس خود را از «کنسرواتوار موسیقی بوستون» و کارشناسی ارشد را از «کنسرواتوار موسیقی نیوانگلند» گرفت. لی‌لی افشار توانست مسیر موفقیت در عرصه موسیقی را آن‌چنان با پشتکار طی کند که به‌عنوان اولین نوازنده زن گیتار کلاسیک در جهان به درجه دکترا برسد. او دوره دکترای خود را زیر نظر «بروس هلزمن» در دانشگاه ایالتی فلوریدا گذراند. جایزه سالانه نوازنده برتر گیتار در دوره‌های دهم، یازدهم و دوازدهم، جایزه «الیور اچ‌گیبسون» در سال ۲۰۰۰ برای بهترین نوازنده زن گیتار کلاسیک، جایزه «ممفیس چاپتر» از طرف آکادمی ملی هنر و دانش آمریکا، جایزه هنر «تنسی» در رشته موسیقی، جایزه اول انجمن گیتار آمریکا، جایزه بزرگ جشنواره موسیقی «اسپن»، جایزه اول انجمن ملی مدرسان موسیقی و جایزه اول انجمن ملی مدرسان سازه‌های زهی دنیا از جمله جوایزی است که او در سال‌های تحصیل و نوازندگی‌اش دریافت کرده است.

آثاری که به جا گذاشته شد

علاقه «افشار» به موسیقی معاصر آن‌چنان بود که سعی می‌کرد بیشتر آثار معاصر ایرانی را با گیتار بنوازد. او نوازنده‌ای بود که در طول زندگی‌اش آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین و سالوادور بروتونس را اجرا کرد. او همچنین مقالاتش در نشریات مختلف نظیر کاستل نوئوو-تدسکو و فرانسثیسکو، گیتار ریویو، آی‌وان فرونیمو و گیتار و لوت چاپ و منتشر شده‌اند. یکی از آثار مکتوب او به‌تازگی در ایران منتشر شده بود. به گزارش ایسنا یکی از دغدغه‌های او اجرای قطعات ایرانی نیز بود. از این بانوی هنرمند ایرانی، هفت آلبوم موسیقی و دو کتاب در رابطه با گیتار کلاسیک و کتاب «پنج آواز محلی ایرانی» در رابطه با آوازهای فولکلور ایران منتشر شده است. به گفته لی‌لی افشار، این پنج آواز منتخبی از موسیقی فولکلور ایرانی است که در تنظیم قطعات، فرم اصلی‌شان حفظ شده است. آوازها از نواحی مختلف ایران که لهجه‌ها‌ و گویش‌های گوناگون دارند، ‌نشئت گرفته است. «گل گندم»، «عزیز جون»، «لیلا لیلا»، «جان مریم»، «لالایی» و «سنه ده قالماز» از جمله آثاری هستند که او برای ساز گیتار، تنظیم و در آخرین کتاب خود منتشر کرده است. «ساغر»، «مسخ»، «گذار در نوا»، «هزار‌و‌یک شب»، «بیست‌و‌چهار کاپریچوی گویا» و «باخ برای گیتار کلاسیک» از آلبوم‌های لی‌لی افشار هستند. او همچنین کتاب‌های دیگری مانند «باخ برای گیتار کلاسیک» و «آموزش گیتار کلاسیک از مبتدی تا پیشرفته» را نوشته و به یادگار گذاشته است.