مداخله انسان؛ عامل 90 درصد آتش‌سوزی‌های مراتع
روز گذشته فرهاد زندی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران، از وقوع آتش‌سوزی در ۲۵ هکتار از اراضی چهارگانه استان تهران در سال جاری خبر داد. او به ایسنا گفته بود: آمار آتش‌سوزی در مناطق چهارگانه استان تهران از سال ۹۸ کاهش چشمگیری پیدا کرده است.
روز گذشته فرهاد زندی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران، از وقوع آتش‌سوزی در ۲۵ هکتار از اراضی چهارگانه استان تهران در سال جاری خبر داد. او به ایسنا گفته بود: آمار آتش‌سوزی در مناطق چهارگانه استان تهران از سال ۹۸ کاهش چشمگیری پیدا کرده است. علت آن در کنار کم‌بارشی و عدم رشد پوشش گیاهی، انجام اقدامات پیشگیرانه در مناطق مستعد حریق است. در حالی از «ابتدای امسال تا پایان مرداد‌ماه» ۲۵ هکتار از اراضی مناطق چهارگانه تهران دچار آتش‌سوزی شدند که این آمار برای سال ۱۴۰۱، ۱۵ هکتار بود. در پنج ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰، ۱۹ هکتار، سال ۹۹، ۹۰۰ هکتار و سال ۹۸، هزارو ۸۰۰ هکتار طعمه حریق شدند. به گفته فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران، بیشتر علت آتش‌سوزی در این مناطق عوامل انسانی غیرعمدی بوده است. برای نمونه، افراد آتشی را که در طبیعت روشن کرده بودند، به‌درستی خاموش نکردند. علاوه بر آن برخی زباله‌های به‌جا‌مانده در طبیعت، مستعد ایجاد آتش‌سوزی هستند. او درباره اقدامات انجام‌شده برای تأمین تجهیزات اطفای حریق در مناطق چهارگانه گفت: در دو سال اخیر، به‌ویژه سال جاری، کارهای بسیار خوبی در این زمینه انجام و با توجه به پیگیری و جذب اعتبارات، تجهیزات خوبی برای اطفای حریق خریداری شده است که از‌جمله این تجهیزات می‌توان به دمنده، کپسول آتش‌نشانی، آتش‌کوب، کلاه، لباس ضد‌حریق، دستکش، کفش مخصوص آتش و فلکسی‌پک اشاره کرد.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران اضافه کرد: تجهیزات اطفای حریق به همه مناطق چهارگانه تهران ارسال شده است و حتی به دهیاران و جوامع محلی که در مناطق مستعد آتش‌سوزی حضور دارند، استفاده از این تجهیزات را آموزش دادیم و تجهیزات را در اختیار آنها هم قرار دادیم.
او با اشاره به آموزش جوامع محلی اظهار کرد: آموزش‌های لازم را به جوامع محلی مانند دهیاران، شوراها و همیاران دادیم. علاوه بر آن، با دستگاه‌های اجرائی مانند منابع طبیعی و همچنین سازمان آتش‌نشانی تعامل داریم. حتی پنج نفر را به‌صورت فصلی و ماهانه برای کمک به آتش‌نشانان از محل اعتبارات اطفای حریق جذب کردیم. زندی از دیگر اقدامات پیشگیرانه آتش‌سوزی به احداث آتش‌بُر، مسدودکردن راه‌های دسترسی به نقاط مستعد آتش‌سوزی و تشکیل تیم‌های واکنش سریع اشاره و اظهار کرد: از‌جمله این تیم‌ها می‌توان به تیم‌های واکنش سریع در خجیر و سرخه‌حصار اشاره کرد که ۱۰ نفر هستند و در قالب سه تیم سه‌نفره و یک فرمانده فعالیت می‌کنند. البته فقط استان تهران نیست که در ماه‌های گذشته شاهد بروز آتش‌سوزی در آن بودیم و عملا به نظر می‌رسد این استان وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها دارد. 15 مرداد امسال، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به ایرنا گفته بود از ابتدای امسال تا پایان تیرماه، ۶۴۳ فقره آتش‌سوزی در سطح مراتع و جنگل‌های کشور روی داد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۳۵ درصد بیشتر است. همچنین در این مدت، چهار‌هزار‌و ۱۳۲ هکتار از جنگل‌ها و مراتع دچار حریق شدند که از لحاظ سطح، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۶۱ درصد افزایش نشان می‌دهد. او افزوده بود: از این سطح آتش‌سوزی، دو‌‌هزار‌و ۴۱۱ هکتار مربوط به جنگل‌های طبیعی و دست‌کاشت بود. اراضی جنگلی هم ۳۳۳ فقره بوده است؛ ضمن اینکه آتش‌سوزی در مراتع نیز ۳۱۰ فقره در سطح هزارو ۷۲۱ هکتار بود. امسال از محل صیانت از منابع طبیعی، ۳۰ میلیارد ریال و از محل تأمین و تجهیزات ۷۰۰ میلیارد ریال در قالب اعتبارات ملی پیش‌بینی شده است. نوبخت ادامه داده بود: با توجه به اینکه بیشترین میزان آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع را در مناطق زاگرسی داشتیم، افزایش اعتبارات در این مناطق در دستور کار قرار گرفت. اعتبار مقابله با حریق در زاگرس در سال گذشته حدود ۱۲۰ میلیارد ریال بود که سهم کردستان ۱۸ میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی بود.
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری توضیح داده بود: امسال اعتبارات ملی پیش‌بینی‌شده برای زاگرس ۳۵۰ میلیارد ریال و سهم کردستان ۲۶ میلیارد ریال است. چند روز پیش نیز ۱۰ میلیارد ریال برای خرید تجهیزات اطفای حریق آتش‌سوزی در مناطق جنگلی کردستان تخصیص یافت. نیمه مرداد، زاگرس بی‌شباهت به جهنمی سوخته نبود. عبارتی که «پیام ما» در گزارش خود از این مناطق به کار برده بود و به نقل از جمال قادری، عضو انجمن سبزچیا، نوشته بود: «از ابتدای سال جاری تا روز جمعه ۱۳ مرداد، بیش از ۱۲۰ مورد آتش‌سوزی در منطقه اتفاق افتاده، اما در دو هفته اخیر حجم آتشسوزیها «غیرقابل تصور» بوده است». با وجود تعدد آتشسوزیها، تاکنون برآورد دقیقی از وسعت جنگل‌های سوخته اعلام نشده است، اما به گفته عضو انجمن سبزچیا، پیش از این و در یک مورد از آتشسوزیها، «۲۴۰ هکتار جنگل سوخت و در موردی دیگر ۱۸۸ هکتار».
همان موقع نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی، درباره میزان آسیب‌دیدن جنگل‌های مریوان از این آتشسوزیها گفته بود: «بر اساس بررسی‌های به‌عمل‌آمده، بیش از 90 درصد آتش‌سوزی منطقه سطحی بوده و به درختان آسیبی وارد نشده است. در آتش‌سوزی اخیر عمدتا پوشش علفی سطح جنگل دچار آتش‌سوزی شده است. دلیل آتش‌سوزی جنگل‌های مریوان دقیقا مشخص نیست و اکنون نمی‌توانیم بگوییم که این آتش‌سوزی به صورت عمدی یا سهوی انجام شده، اما این دست آتشسوزیها به‌طور معمول سهوی است.
شعبانیان با اشاره به اینکه هرگونه رهاسازی، هرگونه کبریت یا ته‌سیگار در جنگل می‌تواند منجر به آتش‌سوزی شود، گفت: امسال در فصل بهار بارندگی مناسبی داشتیم و پوشش علفی متراکمی در سطح جنگل ایجاد شد، بنابراین شرایط برای آتش‌سوزی در تابستان فراهم آمد؛ زیرا در فصل تابستان این علف‌ها خشک می‌شود و شرایط مناسبی برای آتش‌سوزی ایجاد می‌شود.
او هشدار داده بود که امکان آتش‌سوزی دوباره در جنگل‌های مریوان و حتی سایر مناطق زاگرس وجود دارد؛ زیرا هوا بسیار گرم است و پوشش علفی خشک‌شده کف زمین بسیار غنی است، بنابراین ممکن است دوباره شاهد چنین آتش‌سوزی باشیم. به همین منظور نیرو‌های ما در منطقه در حالت آماده‌باش قرار دارند.
موضوع افزایش آتشسوزیها در تابستان مختص امسال نیست و سال گذشته هم محمد حیدری، کارشناس محیط زیست، در گفت‌وگو با پانا با اشاره به وضعیت بارش‌ها و احتمال آتش‌سوزی جنگل‌ها در فصل تابستان گفته بود: «سال گذشته بیش از ۱۵ هزار هکتار از عرصه‌های طبیعت دچار حریق شد و امسال نیز به دلیل بارندگی‌های کمتر از نرمالی که در بسیاری از استان‌ها داشته‌ایم، در فصل آینده مشکلات بیشتری به لحاظ حریق در مراتع و جنگل‌ها خواهیم داشت». او همچنین تأکید کرده بود که حریق در عرصه‌های طبیعت به دو صورت طبیعی و عوامل انسانی اتفاق می‌افتد؛ «در‌واقع می‌توان گفت ۱۰ درصد آتشسوزیها طبیعی و ۹۰ درصد آن انسانی است و به دو علت غیرعمدی نظیر آتش‌زدن زمین‌های زراعی پس از برداشت محصولات کشاورزی یا وجود اشیایی نظیر شیشه که به صورت عدسی عمل کرده و توسط گردشگران در محیط باقی مانده است، رخ می‌دهد».
