روزنامه‌نگار و دادرسی عادلانه
بعد از هشت ماه بالاخره دادگاه نیلوفر حامدی و الهه محمدی برگزار شد. دو روزنامه‌نگاری که در اولین روزهای اعتراضات نیمه دوم سال گذشته بازداشت شدند و در تمام این مدت در بازداشت به سر بردند.
کامبیز نوروزی - حقوقدان
بعد از هشت ماه بالاخره دادگاه نیلوفر حامدی و الهه محمدی برگزار شد. دو روزنامه‌نگاری که در اولین روزهای اعتراضات نیمه دوم سال گذشته بازداشت شدند و در تمام این مدت در بازداشت به سر بردند. آنها در یک کار روزنامه‌نگاری میدانی و با هماهنگی مدیران مسئول روزنامه‌های خود، اخباری از مهسا امینی گردآوری کرده و به روزنامه های خود (شرق و هم‌میهن) تحویل داده بودند. هرچند با توجه به اتمام تحقیقات و صدور قرار جلب به دادرسی برای هر دو روزنامه‌نگار به نظر می‌رسد موجبی برای ادامه بازداشت آنها باقی نبود ولی به‌هرحال بعد از این بازداشت طولانی دادگاه آنها برگزار شد. اخبار محدودی که از محاکمه هر دو منشر شده حاکی از آن است که:
وکلای متهمان صرفا یک روز قبل از محاکمه توانسته‌اند موکلان خود را ملاقات کنند. وکیل باید بتواند برای تمهید و تدارک دفاع هم پرونده را به دقت و در فرصت کافی و مناسب مطالعه کند و هم با فرصت کافی با موکل خود گفت‌وگو کند. وقتی پرونده متهمی از نظر مقام قضائی چنان مهم است که او را هشت ماه در بازداشت نگه می‌دارد، وکیل متهم نیز باید آن‌قدر فرصت برای ملاقات و گفت‌وگو با موکل و مطالعه پرونده داشته باشد که امکان دفاع از او را فراهم کند. ظاهرا چنین مجالی برای وکلا نبوده است.
محاکمات علنی نبوده‌اند. هرچند به گفته همسر نیلوفر حامدی در محاکمه ایشان اعضای خانواده حضور نداشتند ولی کسان دیگری که معلوم نبود چه سمتی دارند، در جلسه دادگاه حاضر بودند. به‌هرحال خواه اینکه دادگاه رسما برای این محاکمات قرار غیرعلنی‌بودن صادر کرده باشد یا اینکه عملا محاکمه را غیرعلنی کرده باشند، آنچه مشخص است جریان محاکمه برای عموم مکتوم و پنهان است.
در هر دو دادگاه عمدتا کیفرخواست‌ها قرائت شده‌اند و هریک از متهمان به‌طور مختصر و کوتاه حرف‌هایی زده‌اند. گفته شده است آنها اتهامات خود را رد کرده‌اند اما نکته مهم این است که وکلا فرصت سخن و دفاع پیدا نکرده‌اند. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که برخی موارد و ایرادها به پرونده و صلاحیت دادگاه باید در جلسه اول محاکمه مطرح شوند.
از محتویات کیفرخواست‌ها اطلاعی نداریم؛ اما با توجه به اتهاماتی از قبیل ارتباط با دولت‌های متخاصم، اجتماع و تبانی علیه امنیت ولی و نشر اکاذیب می‌توان گمان برد که کیفرخواست مفصلی علیه هر دو روزنامه‌نگار تنظیم شده باشد. به همین قیاس باید متهمان و وکلای آنان نیز می‌توانستند در همان جلسه اول حداقل بخش‌هایی از دفاعیات خود را مطرح کنند که این فرصت برای آنها فراهم نشده یا فقط متهمان توانسته‌اند چیزی بگویند.
در دادرسی عادلانه علنی‌بودن محاکمه، دادن فرصت کافی به وکیل برای تدارک دفاع، دادن فرصت کافی به متهمان برای دفاع در دادگاه، دادن فرصت کافی به وکلا برای دفاع از موکل در دادگاه از شرایط اساسی است.
محاکمه هنوز به پایان نرسیده و قرار است وقت دیگری برای جلسه بعدی تعیین شود که هنوز هم معلوم نیست. امیدواریم تا جلسه بعدی و در جلسه بعدی وکلا به پرونده‌های موکلان دستری کامل داشته باشند تا بتوانند آن را به تفصیل مطالعه کنند، دادگاه علنی برگزار شود و خبرنگاران رسانه‌ها امکان حضور در دادگاه داشته باشند و متهمان و موکلانشان فرصت کافی برای دفاع پیدا کنند.
بالاخره حال که محاکمه الهه محمدی و نیلوفر حامدی آغاز شده است، دادگاه می‌تواند با استفاده از اختیارات قانونی قرار بازداشت آنها را به قرار سبک‌تر تبدیل و شرایط آزادی آنان را فراهم کند. اگر هم چنین چیزی مورد نظر دادگاه نیست، دست‌کم موجبات قانونی ادامه بازداشت را برای روشن‌شدن افکار عمومی و جامعه روزنامه‌نگاری اعلام کنند.
