واکنش یونان به پیروزی اردوغان در انتخابات

‌محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل: ‌در پی پیروزی اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، در انتخابات یکشنبه گذشته، یونان خود را برای از‌سرگیری کانال‌های ارتباط با مقامات ترکیه آماده می‌کند. چنانچه رکود فعالیت‌های نظامی و اجتناب از برگزاری مانورهای بزرگ طبق توافق حاصل‌شده تا 15 سپتامبر ادامه یابد، بیش از هفت ماه است که تنش در اژه وجود نداشته و این زمینه مناسبی برای از‌سرگیری گفت‌وگوها بین دو کشور ارزیابی می‌شود. یونان که انتخابات اخیر ترکیه را به‌ دقت مرکز توجه قرار داده بود، واکنش مثبتی به نتایج این انتخابات ترکیه داشته است. خانم ساکلاروپولو، رئیس‌جمهور یونان، در نامه خود به اردوغان، پیروزی او را در انتخابات تبریک گفت. به گفته او، یونان به‌ دنبال توسعه بیش از پیش روابط دو کشور بر اساس حقوق بین‌المللی و با هدف تضمین صلح و ثبات منطقه‌ای و همچنین روابط حسن هم‌جواری است. نخست‌وزیر سابق و ریاست نودموکراسی اعلام کرده در صورت انتخاب مجدد به‌عنوان نخست‌وزیر در انتخابات 25 ژوئن خواستار ملاقات با اردوغان در حاشیه اجلاس سران ناتو (11 و 12 جولای در لیتوانی) خواهد شد. او احتمالا در تماس تلفنی نیز با اردوغان پیروزی وی در انتخابات ریاست‌جمهوری را تبریک خواهد گفت. از دیدگاه او، «مهم است که در ماه‌های اخیر فعالیت نظامی بسیار کمی در اژه ثبت شده است. فقط یک اختلاف بین دو کشور را به‌ رسمیت می‌شناسیم که آن تحدید مناطق دریایی و فلات قاره است. اینکه اختلاف‌نظر داریم به این معنا نیست که باید در آستانه درگیری نظامی قرار داشته باشیم». سارماس، نخست‌وزیر موقت یونان نیز در نامه‌ای به رئیس‌جمهور ترکیه انتخاب وی را تبریک گفت و برای مردم ترکیه آرزوی صلح و رفاه کرد‌. وزیر خارجه سابق یونان نیز در تماس تلفنی با وزیر خارجه ترکیه، پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه را به وی تبریک گفت و تأکید کرد «پیروزی اردوغان موجب شگفتی ما نشد، ما از ابتدا تصویر بسیار روشنی درباره آنچه در ترکیه در جریان بود، داشتیم. در روابط دوجانبه دو کشور همه چیز به اراده رئیس‌جمهور ترکیه و اینکه تا چه اندازه تمایل دارد موقعیت خود پس از خروج از قدرت را تضمین کند، بستگی دارد. موضع ثابت یونان بسیار روشن است؛ هیچ ادعایی علیه ترکیه نداشته و خواستار رفتاری در چارچوب حقوق بین‌المللی به دور از تهدید به جنگ و امضای توافق‌نامه‌های غیر‌قانونی هستیم. اگر ترکیه این موضع را قبول دارد، زمینه برای انجام گفت‌وگوی منصفانه درباره تنها موضوع محل اختلاف دو کشور وجود دارد. یونان قصد ندارد ترکیه را از دسترسی به دریا محروم کند، اما حقوق حاکمیتی خود را نیز واگذار نخواهد کرد».

پیش‌بینی می‌شود پس از تشکیل دولت جدید در یونان، در مرحله اول گفت‌وگو درباره اقدامات اعتماد‌سازی بین وزارتخانه‌های دفاع و دور جدید گفت‌وگوهای اکتشافی بین وزارتخانه‌های امور خارجه دو کشور برنامه‌ریزی شود. همچنین به نظر می‌رسد گفت‌وگو درباره «دستور کار مثبت» که در راستای تقویت روابط اقتصادی طراحی شده است نیز از سر گرفته خواهد شد. همکاری یونان و ترکیه نیز از حمایت آمریکا برخوردار است که قصد دارد گاز مایع خود را از طریق ترمینال‌های یونان و ترکیه به کشورهای فرامنطقه صادر کند. ترکیه و یونان در زمینه اکتشافات انرژی، نظامی‌شدن برخی جزایر در دریای اژه و پناه‌جویان اختلاف دارند. طرفین همچنین تقویت نظامی یکدیگر را به‌شدت زیر نظر دارند. در سال‌های اخیر ترکیه، یونان را به استقرار تسلیحات در جزایر دریای اژه متهم می‌کند. یونان یکی از اولین کشورهایی بود که پس از دو زلزله ششم فوریه که ۱۱ استان جنوبی ترکیه را لرزاند، با این کشور ابراز همدردی کرد. پیش از وقوع زلزله اخیر ترکیه، جنگنده‌های یونان و ترکیه به‌طور معمول یکدیگر را در حریم هوایی مورد مناقشه بر فراز دریای اژه، به چالش می‌کشیدند. یونان و ترکیه در زمینه نظامی در رقابت دائمی هستند. ارتش یونان به‌شدت در حال توسعه و تقویت تجهیزات است و حتی سفارش خرید جنگنده‌های «اف-۳۵» را هم به آمریکا داده و در صورت دریافت آنها، ناوگان نیروی هوایی ترکیه به‌شدت از رقیب همیشگی‌ خود عقب می‌افتد. یونان به‌تازگی ۲۴ فروند جنگنده «رافال» ساخت فرانسه، شش فروند جدید و ۱۸ فروند دست‌دوم و همچنین سه فروند ناوچه فرانسوی سفارش داده است. آکار، وزیر دفاع ترکیه نیز اخیرا اعلام کرده پیشنهاد ما گفت‌وگوی متقابل و اعتماد‌سازی است. مشکلات روابط یونان و ترکیه مشکلاتی نیست که بتوان فوری حل کرد، پس باید هیئت‌های طرفین تشکیل شوند. به متخصصان اجازه بدهیم راه‌حلی پیدا کنند. این کار را کردیم و دو بار هیئت ما به آتن رفت و هیئت آنها به اینجا آمد. این گفت‌وگوها باید از سر گرفته شود. اصرار ترکیه بر حل‌وفصل مشکلات از طریق مذاکرات و با روش‌های صلح‌آمیز نباید مورد سوءتفاهم قرار گیرد و این موضع ترکیه، ناشی از نقطه‌ضعف نیست. ما هرگز از حقوق خود دست نمی‌کشیم و هرگز در مقابل عمل انجام‌شده قرار نمی‌گیریم.