نگاهی به تحرک تورم و ارزیابی عملکرد مدیریت اجرایی برای کنترل گرانی در گفتوگو با نمایندگان مجلس
دولت برنامه نمی‌دهد
سال‌های متمادی است که به فراخور شرایط کشور، سال جدید با عنوانی خاص نام‌گذاری می‌شود و انتظار می‌رود بر‌اساس نام سال، همه نگاه مسئولان معطوف به آن موضوع شود؛ اما برخلاف انتظارات، با وجودی که سال 1402 به‌عنوان سال «مهار تورم و رشد تولید» نام‌گذاری شد
سال‌های متمادی است که به فراخور شرایط کشور، سال جدید با عنوانی خاص نام‌گذاری می‌شود و انتظار می‌رود بر‌اساس نام سال، همه نگاه مسئولان معطوف به آن موضوع شود؛ اما برخلاف انتظارات، با وجودی که سال 1402 به‌عنوان سال «مهار تورم و رشد تولید» نام‌گذاری شد و ابراهیم رئیسی نیز در پیام نوروزی خود تأکید کرد «برنامه اصلی دولت در سال جدید کنترل تورم همراه با رشد پایدار اقتصادی است»؛ اما با گذشت یک ماه از سال جدید، دولت هیچ برنامه عملی و اجرائی برای مهار تورم به مجلس ارائه نداده است و روزانه شاهد افزایش قیمت کالاهای اساسی، افزایش 30 تا 70درصدی قیمت خودرو، افزایش قیمت دلار، سکه، مسکن و... هستیم. اگرچه دولت هنوز اقدامی برای مهار تورم از خود نشان نداده است؛ اما نمایندگان در گفتوگو با «شرق» اظهار کردند که درصدد ایجاد الزام دولت برای ارائه برنامه کنترلی تورم هستند و در‌صورتی‌که دولت این مهم را انجام ندهد، مجلس مستقیم دست به تهیه طرح‌های دوفوریتی دراینباره خواهد زد.
با وجودی که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در گفت‌وگوی ویژه خبری ادعا کرده بود «برنامه مشخصی برای کنترل تورم در دولت تدوین شده است» شهباز حسن‌پور، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، با رد این ادعا به «شرق» گفت که دولت هنوز هیچ برنامه مدون کنترلی برای مهار تورم به مجلس ارائه نداده است. حسن‌پور همچنین به گلایه مردم از شرایط بد اقتصادی و افزایش قیمت‌ها اشاره کرد و در انتقاد به دولت گفت که «نمایندگان به دلیل وضعیت معیشت مردم گلایه‌مند هستند و نارضایتی خود را در جلسات مختلف اعلام کرد‌ه‌اند». عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس اضافه کرد: «مجلس آمادگی هرگونه همکاری با دولت را دارد تا بتوانیم در راستای حل مشکلات معیشتی، اشتغال، مسکن و ازدواج جوانان گام‌های اساسی و محکمی برداریم تا شاید به این واسطه بخشی از دغدغه‌های مردم رفع شوند».
نکته درخور‌توجه صحبت‌های حسن‌پور درباره حساسیت مجلس به موضوع معیشت مردم است. او با تأکید بر مأموریت رئیس مجلس به کمیسیون‌های تخصصی مجلس برای تشکیل جلسه با تیم‌های اقتصادی دولت گفت: «تشکیل جلسه مشترک با وزیر اقتصاد و معاونانش در اولین جلسه کاری کمیسیون اقتصادی مجلس در سال جدید به همین دلیل بوده است؛ پس از وزیر اقتصاد خواستیم هرچه زودتر برنامه‌ای عملیاتی و پیشنهادهای جدید را در راستای کاهش تورم و افزایش تولید علاوه بر پیشنهادهایی که سال گذشته به کمیسیون اقتصادی داده بودند، ارسال کنند تا در دستور کار کمیسیون قرار گیرد».
او با بیان اینکه دولت پیش‌‌از‌‌این موظف بود قبل از هرگونه افزایش قیمت، کالابرگ الکترونیکی را در اختیار مردم قرار بدهد؛ اما از این امر سر باز زد و تخلف کرد، افزود: این اقدام دولت باعث نگرانی مردم شد و همچنان این نگرانی وجود دارد و امیدواریم بتوانیم با اخذ برنامه کنترلی برای تورم از دولت آرامش را به جامعه برگردانیم».
این نماینده مجلس اضافه کرد: «البته تعاملاتی بین وزارتخانه اقتصاد با کمیسیون اقتصادی مجلس ایجاد شده است و می‌کوشیم در ماه‌های ابتدایی سال بتوانیم گزارش‌های مناسبی از عملکرد دولت دراینباره به مردم ارائه دهیم».
مجلس طرح کنترل شوک‌های ارزی را تهیه می‌کند
علاوه بر حسن‌پور، محسن زنگنه، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، نیز در گفتوگو با «شرق» از تعلل دولت در ارائه برنامه کنترلی برای مهار تورم انتقاد کرد و گفت: «با توجه به نام سال مبنی بر کنترل تورم، با وجودی که یک ماه از سال گذشته؛ اما هنوز شاهد هیچ برنامه کنترلی از سوی دولت برای مهار تورم نبوده و نیستیم».
او افزود: «دولت نیازی به مصوبه و تأیید مجلس برای برنامه مهار تورم ندارد. علل تورم مشخص است و دراینباره ضعف قانونی نداریم؛ اما با توجه به وضعیت اقتصاد کشور و همان‌طور که از ماه‌های پایانی سال هم مشخص بود، انتظار می‌رفت در یک ماهی که از سال می‌گذرد، دولت برنامه کنترلی برای مهار تورم ارائه می‌کرد».
سخنگوی کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل 44 قانون اساسی اضافه کرد: «اما طی این مدت یک رویکرد منسجم از دولت ندیده‌ایم و عملکرد وزارت صمت و جهاد کشاورزی عکس سیاست مهار تورم بوده است».
زنگنه در پاسخ به اینکه چرا دولت با وجود ادعاهای اولیه، هنوز برنامه‌ای دراینباره تاکنون نداشته؟ گفت: «دولت اصولا استراتژی و برنامه مشخصی دراینباره ندارد که بخواهد ارائه دهد و بیشتر بلوف زده است».
او در پاسخ به اینکه آیا مجلس قصد ندارد دولت را ملزم کند دراینباره برنامه‌ای کنترلی ارائه دهد، بیان کرد: «از‌آنجایی‌که شوک‌های ارزی و ساماندهی بازار ارز می‌تواند عاملی بر کاهش تورم باشد، اگر دولت در این حیطه ورود جدی نداشته باشد، خودمان در مجلس طرحی در حوزه شوک‌های ارزی تهیه خواهیم کرد و منتظر دولت نخواهیم ماند».
دولت برنامه‌ای برای مهار تورم ندارد
جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نیز دیگر نماینده‌ای است که دراینباره با «شرق» گفتوگو کرد. رحیمی با انتقاد از تعلل دولت در اقدامی برای کنترل تورم گفت: «دولت برنامه مشخصی برای کاهش قیمت‌ها و کنترل تورم ندارد و ناهماهنگی گسترده‌ای در تیم اقتصادی دولت دیده می‌شود».
نماینده مردم تایباد و باخرز در مجلس همچنین افزود: «البته دولت و مجلس شعار می‌دهند که نباید سرنوشت مردم را به برجام و مذاکرات هسته‌ای گره زد؛ اما آن‌طور که به نظر می‌رسد، برجام خودش را به این موضوعات گره زده است و سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی کشورمان است».
او ادامه داد: «همان‌طور که مشاهده می‌کنیم، سال‌هاست پرونده هسته‌ای و آثار و تبعات تحریم‌ها خودش را بر اقتصاد ایران تحمیل می‌کند و دولت هم نمی‌تواند کاری از پیش ببرد».
این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس تصریح کرد: «البته توقع می‌رود دولت در جایی که توان دارد برنامه مشخصی ارائه دهد؛ هرچند خود دولت و شرکت‌های دولتی در افزایش قیمت‌ها پیش‌قدم شده‌اند».
رحیمی‌جهان‌آبادی با انتقاد از اقدام دولت در افزایش قیمت خودرو در سال جدید بیان کرد: «در موضوع افزایش قیمت خودرو سؤال اینجاست که بر چه مبنایی قیمت خودرو ظرف یک ماه اول سال تا این میزان افزایش داشته است؟ به عبارتی کیلویی چند خودروها را با مردم حساب می‌کنند؟ چرا هیچ کنترلی دراینباره وجود ندارد؟».
او همچنین تصریح کرد: «با افزایش قیمت خودرو عملا این اتفاقات می‌افتد که قیمت رهن مسکن و فروش ملک هم بالا می‌رود و در همه ابعاد تأثیر خودش را نشان می‌دهد».
این نماینده مجلس در پاسخ به اینکه در‌صورتی‌که دولت اقدام عملی برای مهار تورم انجام ندهد، برنامه مجلس دراینباره چیست؟ گفت: «مجلس وظیفه نظارتی بر عملکرد دولت دارد و دولت هم وظیفه دارد تصمیماتی اساسی در بحث سیاست‌های قیمت‌گذاری و نظارت بیشتر اتخاذ کند؛ اما عملا شاهدیم که سازمانی مثل تعزیرات حکومتی هم کارایی چندانی ندارد و تعطیل است و دولت با وجود همه ادعاهای قبلی برنامه‌ای برای مهار تورم ندارد».
تلاش برای مهار نماینده منتقد، پدیده جدیدی از کارکرد دولتی‌هاست
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نیز دیگر نماینده منتقد سیاست‌های دولت است. حیدری هم با اشاره به نام‌گذاری سال جاری مبنی بر کنترل تورم و رشد تولید، به «شرق» گفت که با گذشت یک ماه از سال اما دولت هنوز هیچ برنامه‌ای برای مهار تورم به مجلس ارائه نکرده؛ اقدامی که مورد انتقاد جدی مجلس است.
او ادامه داد: «شعار مهار تورم متناسب با شرایط روز کشور و شعار خوبی است و از آنجایی که تورم هر روز پلکانی بالا می‌رود، رهبری با این شعار سال و نام‌گذاری سعی کردند توجه دولتمردان را به این اتفاق مهم جلب کنند».
نماینده مردم قصرشیرین و گیلانغرب در مجلس افزود: «باید توجه داشته باشیم برای مهار تورم، نیازمند نیروی متخصص و اهل فن هستیم؛ اما افرادی که در بدنه دولت حضور دارند و در رأس آن تیم اقتصادی دولت، تا امروز هیچ برنامه‌ای برای مهار تورم ارائه نداده‌اند و عموما افراد ضعیفی هستند».
حیدری ادامه داد: «دولت باید برنامه خود را در قالب لایحه یا به صورت شفاهی به کمیسیون‌های مجلس بدهد؛ اما تاکنون چنین چیزی را از دولت ندیده‌ایم».
این نماینده مجلس با تأکید بر اینکه مجلس یکپارچه خواستار مهار تورم است، گفت: «ما خواستار مهار تورم هستیم؛ اما تنها ابزار مجلس در قالب بررسی لایحه‌های دولت، نطق‌ها، نظارت و سؤال است که هر روز از این ابزار استفاده می‌کنیم؛ اما در صورت کوتاهی دولت در ارائه لایحه، مجلس خودش باید دست به کار شود و طرح‌های دوفوریتی ارائه دهد؛ اما دراینباره مجلس هم ضعیف عمل کرده است».
حیدری تأکید کرد: «دولت قصدی برای ارائه برنامه مهار تورم ندارد؛ بنابراین مجلس خودش با طرح‌های دوفوریتی باید به موضوع ورود کند تا بتواند بخشی از تورم جامعه را کنترل کند».
این نماینده مجلس با انتقاد از عملکرد دولت به‌ویژه رئیس‌جمهور تصریح کرد: «وقتی خود رئیس‌جمهور وضع اقتصادی و بازار را می‌بیند و در صحن مجلس بدون هیچ لکنتی ادعا می‌کند که دولت 17 واحد تورم را کاهش داده است و از نظر اشتغال طبق برنامه کار می‌کند و درباره مسکن ملی هم جلوتر از برنامه هستند، طبیعتا حرفی برای گفتن نمی‌ماند و چیزی به بدنه دولت نمی‌توان گفت».
او در ادامه توضیح داد: «جای تعجب است، از طرفی رهبری هم در پیام نوروزی، هم در دیدار با کارگزاران نظام به مهار تورم تذکر می‌دهند؛ اما روز بعد شورای رقابت 30 درصد به قیمت خودروهای ایران‌خودرو و سایپا اضافه می‌کند. شهرداری هم در راستای مهار تورم 40 درصد به کرایه‌های تاکسی اضافه می‌کند. درحالیکه انتظار می‌رفت دراینباره به نحو دیگری عمل شود».
نماینده مردم قصرشیرین و گیلانغرب در مجلس همچنین یادآور شد: «امروز مردم سرگردان‌اند و به واسطه اینکه برنامه مشخصی وجود ندارد، نمی‌دانند با سرمایه خود چه کنند؟ یک روز آن را به سمت دلار و سکه می‌برند و یک روز برای خرید خودرو ثبت‌نام می‌کنند. بی‌برنامگی دولت مردم را سرگردان کرده است؛ درحالیکه در سایر کشورها، مردم سرمایه خود را به سمت تولید می‌برند؛ چرا‌که تولید منجر به اشتغال و مهار تورم می‌شود؛ اما در کشور ما شرایط متفاوت است».
حیدری در پایان هم از بدعت و رویکرد جدید برخی دولتی‌ها انتقاد کرد و گفت: «ما به‌عنوان نماینده مجلس دنبال انتقاد سازنده هستیم؛ اما برخی از آن نگران می‌شوند و همه تلاش خود را بر مهار یک نماینده منتقد دولت صرف می‌کنند. این پدیده هم جدیدا بر کارکرد دولتی‌ها اضافه شده است».
