جهان متفاوت پوتین

رئیس‌جمهوری روسیه یک سال پس از آغاز جنگ اوکراین، همچنان بر روایت خود درباره این جنگ و دلایل حمله به اوکراین و افزایش تنش مسکو با غرب اصرار دارد. سخنرانی ولادیمیر پوتین در دومای روسیه یک روز پس از سفر از پیش علنی‌نشده جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به اوکراین انجام شد. او در آغاز سخنرانی خود ادعا کرد که مسکو «قدم به قدم به تمام اهداف خود در اوکراین که از سال ۲۰۱۴ تعیین شده است»، می‌رسد. پوتین مجددا غرب را «مسئول آغاز درگیری و کشته‌شدن تعداد بسیاری از مردم» دانست و هدف غرب را کشیدن این درگیری به سطحی جهانی عنوان کرد و گفت: «مردم اوکراین توسط حکومت این کشور و حاکمان غربی به گروگان گرفته شده‌اند. غرب و حکومت اوکراین این کشور را از لحاظ سیاسی، نظامی و اقتصادی اشغال کرده‌اند». پوتین سیاست غرب در قبال روسیه را انتقام‌گرایانه دانست و اتهام‌های مطرح‌شده از سوی غرب علیه روسیه در کنفرانس مونیخ را «بدون ‌پایه و اساس» خواند. او همچنین غرب را به راه‌انداختن «جنگ اطلاعاتی» علیه کرملین و هدف قراردادن جوانان روس متهم کرد.

پوتین در این سخنرانی بار دیگر ادعای جنجالی خود در «نازی»‌خواندن رهبران اوکراین را تکرار و اعلام کرد: «ارتش روسیه در عملیات ویژه نظامی در این کشور می‌خواهد بخش‌هایی از سرزمین تاریخی روسیه را پس بگیرد». ولادیمیر پوتین همچنین به برنامه‌های خود برای کاهش روابط اقتصادی با غرب و گسترش ارتباط با هند، چین و شرق آسیا و خاورمیانه از‌جمله از طریق ایران اشاره کرد.

به گفته پوتین، روسیه مشارکت خود در پیمان کاهش توان تهاجمی استراتژیک (New Start) را به حالت تعلیق درمی‌آورد. این پیمان در سال ۲۰۰۲ بین روسیه و آمریکا منعقد شد و هدف این پیمان محدودکردن زرادخانه‌های آمریکا و روسیه بوده است. به گزارش رسانه‌های روسیه، در مراسم روز گذشته مقام‌های ارشد دولتی و تعدادی از افراد سرشناس روسیه حضور داشتند، اما از آن دسته از رسانه‌های خارجی که به گفته حکومت روسیه «عوامل دشمن» محسوب می‌شوند، برای پوشش این مراسم دعوت به نشده بود.

رئیس‌جمهوری روسیه با اظهار اینکه روسیه در «دورانی پیچیده و سرنوشت‌ساز و شرایط متحول جهانی» قرار دارد، گفت این تحولات آینده روسیه را رقم خواهد زد و تک‌تک مردم روسیه در این زمینه مسئولیت بزرگی دارند. پوتین درباره جنگ علیه اوکراین که آن را همچنان عملیات ویژه خواند، گفت دلیل آن تهدیدی بود که از سوی «نازی‌های حاکم بر اوکراین و نفرت‌پراکنی آنان» متوجه روسیه می‌شد و افزود: «مردم اوکراین در انتظار روسیه بودند به کمک آنان بشتابد». پوتین می‌گوید که تلاش کرده بود درگیری بین دولت مرکزی اوکراین و جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه در شرق آن کشور را به طرزی مسالمت‌آمیز حل‌وفصل کند و دولت اوکراین را مسئول شکست این تلاش‌ها معرفی کرد. رئیس‌جمهوری روسیه کشورهای غربی را نیز متهم کرد که درباره تمایل به صلح و همکاری دروغ گفته بودند و افزود که تلاش‌های روسیه برای حل اختلافات از راه‌های مسالمت‌آمیز به این دلیل شکست خورد که کشورهای غربی «مشغول سناریوسازی  متفاوتی بودند».

رئیس‌جمهوری روسیه، اوکراین و کشورهای غربی را متهم کرد که آغازگر جنگ بوده‌اند و افزود که پیمان ناتو درصدد بود با پذیرش اوکراین به عضویت، خود را به مرزهای غربی روسیه برساند. او گفت: «تکرار می‌کنم، مسئول آغاز جنگ آنها هستند و ما برای متوقف‌کردن این جنگ مجبور شدیم به زور متوسل شویم».

به گفته رئیس‌جمهوری روسیه، در دهه ۱۹۳۰ میلادی هم کشورهای غربی «راه را برای به قدرت رسیدن نازی‌ها در آلمان هموار کردند» و گفت که غربیان از قرن نوزدهم در تلاش بوده‌اند تا سرزمین‌های تاریخی روسیه را از این کشور جدا کنند و از اوکراین به عنوان یکی از این سرزمین‌ها نام برد. او غرب را متهم کرد که در سال ۲۰۱۴، یک دولت طرفدار روسیه را سرنگون کرد و به جای آن ملی‌گرایان را روی کار آورد. اشاره ولادیمیر پوتین به برکناری ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهوری پیشین اوکراین توسط پارلمان این کشور در آن سال است. نمایندگان پارلمان او را مسئول تیراندازی به سوی تظاهرات‌کنندگان مخالف دولت دانسته و به فساد مالی متهم کرده بودند.

ولادیمیر پوتین کمک نظامی و اقتصادی غرب به اوکراین برای مقابله با حمله روسیه را محکوم کرد و گفت غرب می‌خواهد یک درگیری محلی را به یک جنگ جهانی تبدیل کند. درباره تأثیر داخلی جنگ، او از خانواده کشته‌شدگان جنگ و نظامیان در جبهه جنگ قدردانی کرد و در حالی که گزارش‌هایی از ناخرسندی گسترده مردم روسیه از گسترش سربازگیری اجباری برای اعزام به جبهه جنگ منتشر شده، گفت آنان «برای حفظ میراث اجداد و آینده فرزندان و نوه‌هایمان، برای بازگرداندن عدالت تاریخی می‌جنگند». ولادیمیر پوتین از تسهیلات و کمک‌های دولتی برای نظامیان و خانواده‌های کشته‌شدگان جنگ ازجمله افزایش حقوق سربازان اعزامی به جبهه خبر داد.

او همچنین گفت که ساکنان مناطق جدایی‌طلب دونتسک و لوهانسک «برادران و خواهران» مردم روسیه هستند و با اشاره به برگزاری همه‌پرسی الحاق به روسیه در این مناطق گفت: «ما اکنون دوباره با هم هستیم. این به آن معناست که حتی قوی‌تر خواهیم شد». در مورد تأثیر اقتصادی جنگ، ولادیمیر پوتین گفت که تحریم‌ها و فشارهای غرب علیه روسیه تأثیر چندانی نداشته و با اظهار اینکه تولید برخی محصولات کشاورزی از حد انتظار بیشتر بوده، افزود که فشار غرب نشان داد «نباید اشتباهات گذشته را تکرار کنیم» و به‌خصوص قطع وابستگی روسیه به نظام اقتصادی و مالی جهانی تحت تسلط غرب را مطرح کرد. ۲۴ فوریه سال گذشته، نیروهای روسی با عبور از مرز اوکراین، تلاش برای سرنگونی دولت و اشغال این کشور را آغاز کردند. ولادیمیر پوتین انتظار داشت این جنگ به‌سرعت به هدف‌های خود دست یابد. نیروهای روسی با مقاومت ارتش و مردم اوکراین مواجه شدند. دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین در واکنش به سخنرانی ولادیمیر پوتین گفته است که رئیس‌جمهوری روسیه «در دنیایی متفاوتی سِیر می‌کند» و نازیسم و توطئه را در هر گوشه و کناری می‌بیند و به همین دلیل قادر به ارائه راه‌حلی عملی نیست.

جزئیات سفر بایدن به اوکراین

با پایان سفر رئیس‌جمهور ایالات متحده به اوکراین، جزئیات این سفر در رسانه‌ها منتشر شد. بر اساس گزارش‌های رسمی، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا آخر هفته آرامی را در کاخ سفید سپری می‌کرد و شنبه‌شب، شام را با همسرش در رستورانی در واشنگتن صرف کرده اما در پشت صحنه، مقام‌های کاخ سفید و اطلاعاتی و امنیتی آمریکا در یک برنامه‌ریزی پیچیده در حال طرح‌ریزی سفر «از پیش اعلام‌نشده» رئیس‌جمهوری آمریکا به کی‌یف بودند. به گفته کاخ سفید، پس از ماه‌ها برنامه‌ریزی، جو بایدن روز جمعه تصمیم گرفت این سفر را انجام دهد. بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده بایدن به پایگاه اندروز در خارج از واشنگتن منتقل و ساعت ۴:۱۵ صبح روز یکشنبه به وقت محلی سوار بر یک بوئینگ ۷۵۷ نیروی هوایی آمریکا به نام C-32 شد و همراه با تعدادی از دستیارانش سفر خود را آغاز کرد. همچنین در این سفر حضور کم‌رنگ رسانه‌های خبری مشاهده شد؛ به طوری که تنها یک خبرنگار و یک عکاس به جای روال معمول حضور هیئتی بزرگ از خبرنگاران با جو بایدن راهی این سفر شدند. سابرینا صدیقی، سردبیر وال‌استریت ژورنال و ایوان روکون عکاس خبرگزاری آسوشیتدپرس دو خبرنگاری بودند که به صورت کاملا محرمانه در این سفر حضور یافتند. هر دو این افراد ساعت ۲:۱۵ بامداد به پایگاه نیروی هوایی اندروز در حومه پایتخت آمریکا احضار شدند. به محض ورود، آنها مجبور شدند تلفن‌های همراه خود را تحویل دهند و بعد از رسیدن بایدن به کی‌یف یعنی حدود ۲۴ ساعت بعد به آنها بازگردانده شد. اولین مرحله این سفر یک پرواز حدودا هفت‌ساعته از واشنگتن به پایگاه نظامی آمریکا در رامشتاین آلمان بود که هواپیما برای سوخت‌گیری در آنجا فرود آمد. پس از سوخت‌گیری هواپیما به سمت جنوب شرقی لهستان به مقصد فرودگاه Rzeszow-Jasionka پرواز کرد. جایی که از آن میلیاردها دلار سلاح و مهمات آمریکایی، به اوکراینی‌ها منتقل می‌شود. در تمام طول این سفر دو خبرنگار اجازه نداشتند جو بایدن را ببینند. سپس با یک ساعت رانندگی این هیئت به پرزمیسل، شهری در امتداد مرز لهستان و اوکراین رسید. این هیئت برخلاف روال معمول بدون هرگونه آژیر به مسیر خود ادامه داده تا کسی متوجه نشود که رئیس‌جمهوری آمریکا در این خودروها حضور دارد. پس از آن بایدن سوار قطار شد و ۱۰ ساعت بعد بالاخره این سفر پرماجرا به مقصد خود یعنی کی‌یف رسید. بر اساس اعلام رویترز این قطار در تاریکی شب و با نظارت شدید امنیتی سفر کرده و در نهایت ساعت هشت صبح روز دوشنبه به وقت محلی در ایتسگاه کی‌یف- پاساژبرسکی در پایتخت اوکراین متوقف شد. در آنجا برجت برنیک، سفیر ایالات متحده در اوکراین به استقبال جو بایدن رفت. البته این سفر پیش‌تر به اطلاع مقام‌های روسی رسیده بود. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا که رئیس‌جمهور را همراهی می‌کرد، با اعلام این مطلب تأکید کرد که چند ساعت پیش از عزیمت بایدن این سفر به اطلاع مقام‌های روسی رسیده بوده است. هرچند سالیوان تأکید می‌کند جزئیات بیشتری در این زمینه به طرف روسی اعلام نشده بود. در پایان این سفر چندساعته هم بایدن در ساعت یک بعدازظهر به وقت کی‌یف مجددا وارد ایستگاه قطار کی‌یف شد و ساعت هشت شب به وقت محلی از مرز اوکراین- لهستان عبور کرد.