تور بلینکن در میانه بحران

 وزیر خارجه ایالات متحده در اولین تور خاورمیانه‌ای خود در سال 2023، فردا سفر خود به مصر، اسرائیل و کرانه باختری را آغاز می‌کند. این سفر در زمانی انجام می‌شود که اعتراض‌ها علیه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گسترش یافته و حملات اسرائیل نیز به مناطق فلسطینی شدت گرفته است. همان‌طور که انتظار می‌رود، در سفر آنتونی بلینکن به منطقه، مسائل مرتبط با اسرائیل و همسایگان و همچنین سوریه و ایران، در محور گفت‌وگوها قرار دارد. دیدار با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، نتانیاهو و محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین، در دستور کار بلینکن قرار دارد. سفر وزیر خارجه آمریکا به اسرائیل، اندکی بعد از سفر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به اسرائیل و دیدار با مقام‌های ارشد کابینه نتانیاهو برنامه‌ریزی شده است.

پیش از این، سایت آکسیوس، محور گفت‌وگوهای سالیوان با مقام‌های ارشد کابینه نتانیاهو را تلاش برای رسیدن به یک رویکرد مشترک درباره سیاست‌های نتانیاهو در قبال مسائل مرتبط با فلسطین، ایران و روند «عادی‌سازی روابط» اسرائیل با برخی از کشورهای منطقه عنوان کرده بود. به گزارش آسوشیتدپرس، بیانیه وزارت خارجه آمریکا، تنها چند ساعت بعد از انتشار خبر درگیری نیروهای اسرائیلی با شبه‌‌نظامیان در شهر جنین، در کرانه غربی، منتشر شد. در جریان این درگیری در کرانه باختری، دست‌کم ۹ فلسطینی، از‌جمله یک زن سالخورده، جان خود را از دست دادند. به‌ گفته مقام‌های فلسطینی در رام‌الله، این مرگبارترین حادثه در ماه‌های گذشته به‌ حساب می‌آید.

دولت بایدن با برخی از مهم‌ترین سیاست‌های کابینه راست‌گرای نتانیاهو که به افراطی‌ترین کابینه در تاریخ اسرائیل مشهور شده، در قبال فلسطینی‌ها، به‌طور مشخص تداوم شهرک‌سازی در کرانه باختری مخالف است. کاخ سفید ادامه سیاست شهرک‌سازی در کرانه غربی را مغایر با راه‌‌حل تشکیل دو دولت مستقل در منطقه می‌داند.

علاوه بر مسائل اسرائیل و فلسطینی‌ها، گفت‌وگو بر سر ایران و سوریه هم در دستور کار دیدار وزیر خارجه آمریکا با مقام‌های ارشد کابینه نتانیاهو قرار دارد. سفر بلینکن به اسرائیل، به فاصله کوتاهی بعد از برگزاری مانور بزرگ نظامی نیروهای اسرائیل و آمریکا در شرق مدیترانه و بر فراز اسرائیل انجام می‌‌شود. در این رزمایش ده‌ها جنگنده و بمب‌افکن نیروی هوایی اسرائیل و آمریکا شرکت دارند. پیش‌تر کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل در گزارشی اعلام کرد جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل و آمریکا قرار است در جریان مانور مشترک «جونیپر اوک» (درخت بلوط همیشه‌سبز)، تأسیسات شبیه‌سازی‌شده هسته‌ای را هدف قرار دهند.

نگرانی نسبت به افزایش درگیری با فلسطینیان

حملات اسرائیل به مناطق فلسطینی در حالی انجام می‌شود که نتانیاهو در داخل اسرائیل تحت فشار زیادی قرار دارد و با وجود اینکه به‌تازگی کابینه خود را تشکیل داده اما مخالفت‌ها با رویکرد افراطی کابینه او شدت گرفته است. در چنین شرایطی حملات اسرائیل به مناطق فلسطینی را می‌توان تلاش نتانیاهو برای تحت‌الشعاع قرار‌دادن این مخالفت‌ها و جلب توجه رسانه‌ها به موضوعی دیگر ارزیابی کرد. وزیر دفاع اسرائیل روز گذشته اعلام کرد که اگر گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی حملات موشکی خود را متوقف کنند، ارتش اسرائیل‌ نیز حملات هوایی خود را متوقف خواهد کرد.

گروه‌های فلسطینی بامداد روز گذشته دو موشک از نوار غزه به سمت جنوب اسرائیل شلیک کردند که توسط پدافند موشکی اسرائیل رهگیری و منهدم شدند. در پاسخ اما نیروهای اسرائیلی حملاتی را در غزه انجام دادند؛ اقداماتی که نگرانی از افزایش تنش‌ها در روزهای آینده را به دنبال داشت. این تبادل آتش یک روز پس از آن صورت گرفت که نظامیان اسرائیلی با حمله به اردوگاهی در جنین واقع در کرانه باختری رود اردن مرگبارترین حمله اسرائیل در دهه‌های گذشته را رقم زدند. واشنگتن اعلام کرد آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، به اسرائیل و سرزمین‌های فلسطینی سفر خواهد کرد تا بلکه برای «پایان‌دادن به چرخه خشونت» راهی پیدا کند. اردن، قطر و عربستان سعودی نیز همگی حمله اسرائیل را به شدت محکوم کردند.

مقام‌های اسرائیلی گفتند که پدافند هوایی اسرائیل موشک‌های فلسطینی را مورد هدف قرار داد و هم‌زمان آژیر خطر در نزدیکی مرز غزه به صدا درآمد و اسرائیل از شهروندانش خواست پناه بگیرند. هنوز هیچ گزارشی از زخمی‌های احتمالی درگیری‌های اخیر منتشر نشده است.

کانال ۱۲ اسرائیل تصاویری از شلیک موشک‌های رهگیر اسرائیلی به آسمان شب بر فراز شهر عسقلان در ۱۲‌کیلومتری شمال غزه را پخش کرد. چند ساعت بعد، ارتش اسرائیل اعلام کرد حملاتی را در غزه انجام داده است. همچنین شاهدان فلسطینی گفتند که هواپیماهای اسرائیلی یک اردوگاه آموزشی حماس را هدف قرار دادند؛ ولی از این حملات نیز هیچ آسیبی گزارش نشده است. هیچ گروه فلسطینی در غزه مسئولیت پرتاب این موشک‌ها را بر عهده نگرفته است، اما حماس و جهاد اسلامی پیش‌تر وعده داده بودند که به حمله روز پنجشنبه اسرائیل به کرانه باختری که منجر به شهادت ۹ نفر شد، پاسخ خواهند داد. پس از خشونت‌های جنین، تشکیلات خودگردان فلسطینی اعلام کرد به هماهنگی امنیتی خود با اسرائیل پایان می‌دهد؛ روندی که در سال‌های اخیر به طور گسترده به حفظ نظم در کرانه باختری و جلوگیری از حملات علیه اسرائیل منجر شده است. با‌این‌حال، این تشکیلات چندین بار در اعتراض به اقدامات اسرائیلی‌ها این همکاری را متوقف کرده است.

شعله‌ورشدن این خشونت‌ها اولین آزمون برای کابینه راست افراطی بنیامین نتانیاهو است. بنیامین نتانیاهو می‌گوید که به دنبال تشدید تنش‌ها نیست؛ هرچند تأکید کرده به نیروهای امنیتی دستور داده که در حالت آماده‌باش باشند. خشونت‌ها پس از یک‌سری حملات خیابانی فلسطینیان در اسرائیل در مارس و آوریل گذشته افزایش یافته است. بن‌بست دیپلماتیک متعاقب آن به جلب حمایت فلسطینی‌ها از حماس و جهاد اسلامی کمک کرده است. هم‌زمان روی کار آمدن کابینه افراطی نتانیاهو نگرانی‌ها از شدت‌گیری تنش‌ها در منطقه را افزایش داده است.