گفتوگوی «شرق» با عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت
روز به روز دستگاه‌های تقلب پیشرفته‌تر می‌شود
تقلب در آزمون کنکور و امتحان نهایی هر سال پیچیده‌تر از سال قبل می‌شود. ماجرای کنکور و ورود به دانشگاه که در سال‌های متمادی بر سر حذف آن نطق‌هایی می‌شد، حالا با درنظرگرفتن اثر ۴۰درصدی امتحانات نهایی بر چالش آن افزوده شده است.
تقلب در آزمون کنکور و امتحان نهایی هر سال پیچیده‌تر از سال قبل می‌شود. ماجرای کنکور و ورود به دانشگاه که در سال‌های متمادی بر سر حذف آن نطق‌هایی می‌شد، حالا با درنظرگرفتن اثر ۴۰درصدی امتحانات نهایی بر چالش آن افزوده شده است.
با وجود آنکه هر سال شاهد مواردی از تقلب در آزمون کنکور بودیم، اما حالا با افزایش اهمیت امتحانات نهایی، میزان تقلب در این امتحانات نیز قوت گرفته است؛ ماجرایی که سرنوشت بسیاری از داوطلب‌ها را برای همیشه خراب خواهد کرد. حال با وجود به‌روز‌شدن تقلب در هر دوره آزمون کنکور و امتحان نهایی، سازمان سنجش صحبت‌هایی از قطع اینترنت هنگام کنکور مطرح کرد که همین منجر به انتقادهایی به عدم مدیریت درست در امنیت آزمون سازمان شد که حالا برای آزمونی دو ساعت باید اینترنت را قطع کنند. اکنون باقدمت‌ترین آزمون کشور، بعد از طی سال‌های فراوان هنوز محل بحث است. عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در بخش‌هایی از گفتوگوی خود با «شرق» بیان کرد: «اینکه اینترنت کل کشور قطع شود، چیز درستی نیست. اینترنت باید محدود به زمان و مکان خاصی باشد که امتحان آنجا برگزار می‌شود تا خطراتی به مردم وارد نکند. در راهی که تا سال ۱۴۰۱ رفتیم، ایرادهایی وجود داشته که باید اصلاح می‌شد. ما باید به سمتی می‌رفتیم که جایگزینی برای کنکور پیدا می‌کردیم؛ اما با گذشت چندین سال از شعار حذف کنکور و وعده‌هایی که داده می‌شد، جایگزین مناسبی تا الان برای آن پیدا نشده است که دانشجو را در دانشگاه‌ها پذیرش کنیم. به همین خاطر در حال حاضر موافق این هستیم که فعلا کنکور به شیوه قبل برگزار شود».
باید جایگزینی برای کنکور پیدا می‌کردیم
امرایی، عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت، در گفت‌وگو با «شرق» درباره ابعاد مختلف چالش‌های آزمون کنکور و امتحانات نهایی قبل از ورود به دانشگاه، می‌گوید: نظام سنجش و پذیرش ما تا سال ۱۴۰۱ به شکلی بوده که معدل در آن تأثیر مثبت داشته است. کنکور سراسری هم به همان شکل یک بار در سال برگزار شد. در هر حال، در راهی که تا سال ۱۴۰۱ رفتیم ایرادهایی وجود داشته که باید اصلاح می‌شد. ما باید به سمتی می‌رفتیم که جایگزینی برای کنکور پیدا می‌کردیم؛ اما با گذشت چندین سال از شعار حذف کنکور و وعده‌هایی که داده می‌شد، جایگزین مناسبی تا الان برای آن پیدا نشده است؛ راه مناسبی که بتوانیم دانشجو را در دانشگاه‌ها پذیرش کنیم. به همین خاطر در حال حاضر موافق این هستیم که کنکور به شیوه قبل برگزار شود؛ یعنی همان‌طور که تا سال گذشته بوده، به همان شیوه ادامه دهیم. قاعدتا تا وقتی یک راه خاکی و شنی بین دو روستا‌ست و احساس به ترمیم وجود دارد، تا وقتی که جاده کنار آسفالت نشود و این راه برقرار نشود، شما نمی‌توانید این راه خاکی را مسدود کنید. امرایی اضافه می‌کند: حال می‌گویند برای کنکور نمی‌توان کاری کرد، در کنار آن زیر‌ساخت امتحان نهایی را درست پیش بگیریم. امتحان نهایی تفاوت‌هایی دارد که همین تفاوت‌ها باعث می‌شود اکثر داوطلب‌ها به کنکور رضایت دهند. یکی از تفاوت‌های آن، این است که بازه زمانی برگزاری کنکور دو بار در سال است و با درنظرگرفتن تمام داوطلب‌های علوم ریاضی، انسانی، تجربی، هنر و زبان، ضرب در دو می‌شود؛ یعنی کنکور چهار مرتبه در سال برگزار می‌شود. این چهار مرتبه در سال به این معنا نیست که یک داوطلب چهار بار می‌تواند کنکور دهد؛ یک داوطلب بیش از دو سال نمی‌تواند کنکور دهد. پس کل کشور در سال چهار روز با کنکور درگیر است و داوطلب در منزل خودش با کنکور درگیر می‌شود؛ یعنی مطالعه داوطلب در منزل که نیاز به برقراری امنیت دستگاه‌ها ندارد. منظور اینکه فقط در آن چهار روز تمام دستگاه‌ها باید دست به دست هم دهند و امنیت سازمان سنجش از همان روز طراحی سؤال‌ها باید انجام شود.
امرایی ادامه می‌دهد: کلا کشور در چهار روز درگیر کنکور است و از طرف دیگر، در امتحان نهایی با درنظرگرفتن 10 درس، در سه بازده خرداد، شهریور و دی‌ماه، 30 روز آموزش‌و‌پرورش به‌عنوان متولی امتحانات نهایی باید با همه دستگاه‌ها هماهنگ باشد. همین امنیتی که باید برای کنکور برگزار شود، اینجا باید بیشتر شود. الان سازمان سنجش پیشنهاد قطعی اینترنت را برای آن دو روز آخر دی‌ماه داده که از لحاظ فنی کاری شدنی است و محدود به ساعات آزمون است، اما می‌توانیم 30 روز در سال اینترنت را قطع کنیم؟ پس در همین بحث کنکور و امتحان نهایی به این می‌رسیم که کنکور بار سبک‌تری دارد.
ما با قطعی کامل اینترنت در زمان کنکور مخالف هستیم
ایشان با تأکید بر اهمیت امنیت در این آزمون‌ها می‌گوید: بحث دیگر بین امتحان نهایی و کنکور این است که سابقه کنکور از هر آزمون دیگری در کشور بیشتر است. نقاط ضعف اجرا در بسیاری از جهات کم شده، هر سال کنکور پیشرفته‌تر می‌شود و مسئولان سازمان نسبت به نقض‌هایی که در گذشته بوده آگاه‌تر می‌شوند و آن را حل می‌کنند. ما نگرانی‌ای بابت کنکور نداریم؛ البته اگر دستگاه‌ها همکاری کنند، با قطعی اینترنت همراه با دو پارامتر یکی زمان و دیگری مکان مواجه هستیم. زمانش در ساعات برگزاری و مکانش در حوزه امتحان نهایی خواهد بود. چون الان دیگر در بیمارستان‌ها هم نیاز به اینترنت دارند. ما با قطعی اینترنت محدود به زمان و مکان موافق هستیم. در کنکور سال ۱۴۰۱ شاهد بودیم که سؤالات آزمون تجربی در حین آزمون بیرون آمد که این زیبنده نیست. اینکه انتشار سؤال در زمان آزمون را عادی جلوه دهیم، درست نیست که سازمان سنجش با قطعی اینترنت می‌خواهد این کار را انجام دهد. ما با تأثیر قطعی کامل اینترنت مخالف هستیم و بارها این را گفته‌ایم.
امرایی ادامه می‌دهد: دستگاه‌ها باید در دو روز کنکور تمام همکاری‌ها را داشته باشند؛ چون این آینده فرزندان ما‌ست. به‌طور مستقیم یک میلیون داوطلب و به‌طور غیرمستقیم 10 میلیون ایرانی با کنکور سراسری ارتباط دارند و برای همین باید در این مورد مراقبت جدی داشت. مخالفت ما با تأثیر قطعی معدل این است که اجازه دهند سه سال پایانی تحصیلی (دهم، یازدهم و دوازدهم) نمرات‌شان به شکل استاندارد جمع‌آوری شود، بعد از آن سال یک‌پایه یک‌پایه تأثیر دهیم. همین باعث می‌شود به شکل جامع به اطلاعات دسترسی پیدا کنیم و آموزش‌و‌پرورش با اطمینان پیش می‌رود. هر نقضی هم دارد، سریع برطرف می‌کند و نمرات را بعدا تأثیر می‌دهد. شرط آن هم مهیا‌کردن کامل امنیت و زیر‌ساخت‌ها در حوزه امتحانات است.
سال به سال دستگاه‌های تقلب به‌روزتر می‌شود
امرایی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه بسیاری در ماجرای قطع اینترنت زمان برگزاری آزمون، نظام آموزشی را زیر سؤال می‌برند که توان مدیریت کافی ندارد که دست به چنین انتخابی زده است، می‌گوید: اینکه اینترنت کل کشور قطع شود، چیز درستی نیست. اینترنت باید محدود به زمان و مکان خاصی باشد که امتحان آنجا برگزار می‌شود تا خطراتی به مردم وارد نکند. بعد هم همان زمان وزیر علوم واکنش نشان دادند و گفتند اینترنت در حوزه‌های امتحان نهایی قطع می‌شود و مخالف قطع آن در کل کشور هستیم. حتی طبق بررسی‌هایی که شده، گفته می‌شود برخی اپراتورها که مثلا تا صد‌متری آن اینترنت قطع شود، اپراتوری که در 200متری است، جایگزین می‌شود و باید به شکلی پیش رود که قابل انتقال به اپراتور دیگر نباشد. این را هم در نظر بگیرید که سال به سال که جلو می‌رویم، دستگاه‌های متنوعی برای تقلب به بازار می‌آید و عوامل سازمان سنجش و عوامل امنیت امتحانات نهایی با هر دستگاهی در حال پیشرفته‌تر‌شدن هستند، از آن طرف شبکه‌های تقلب هم از دستگاه‌هایی استفاده می‌کند تا به‌روزتر باشد. توجه کنید که تقلب جزء جدایی‌ناپذیر هر آزمونی است. گاهی تقلب به میزان کم و اندک است و نمی‌تواند خدشه‌ای به نتیجه آزمون وارد کند. حال باید به سمتی برویم که این به کمترین میزان خود برسد. ما باید هم‌اندیشی کنیم تا نتیجه مناسب حاصل شود و برخی مسئولان فقط تکذیب می‌کنند. ما باید میزگردی با مراجع قضائی، امنیتی و دیگران تشکیل دهیم که برای امنیت حوزه‌ها چه کار کنیم تا کمترین آسیب به آزمون وارد شود. من فکر می‌کنم این شبکه‌های تقلب چندان گسترده نیستند و اگر یکی، دو نفرشان شناسایی شوند، بقیه را لو می‌دهند که چه کسانی مسئول انتشار سؤالات در حین جلسه هستند و چه عاملی در جلسه این سؤال را به بیرون می‌فرستد.
