تحکیم همسایگی در منطقه

شرق: مشاور امنیت ملی عراق اعلام کرد ‌نخست‌وزیر این کشور روز سه‌شنبه سفری به تهران خواهد داشت و درخصوص موضوع حملات ایران به مواضع تروریست‌ها در اقلیم کردستان گفت‌وگو خواهد کرد. پیش از این محمدکاظم آل‌صادق، سفیر ایران در عراق، در گفت‌وگویی اظهار کرد: «محمد‌شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق اواسط هفته جاری برای دیدار با مقامات ایران به تهران سفر می‌کند. نخست‌وزیر عراق به دعوت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به تهران سفر می‌کند. روز شنبه (۵ آذر) سفیر ایران در عراق در دیدار با السودانی، دعوت ابراهیم رئیسی برای سفر نخست‌وزیر عراق به تهران را به وی تقدیم کرد. حال که برای اولین بار محمد‌شیاع السودانی در مقام نخست‌وزیر عراق به تهران سفر می‌کند، دو موضوع امنیت مرزی و نشست بغداد با هدف احیای روابط تهران – ریاض بر این حضور سایه انداخته است. آن‌گونه که قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق در گفت‌وگو با شبکه کردی رووداو بیان داشته است، یکی از موضوعات اصلی سفر السودانی به ایران ناظر بر حملات ایران به مناطق اقلیم کردستان عراق است. در این مصاحبه الاعرجی تأکید داشت: «بغداد هرگونه نقض حاکمیت عراق را نمی‌پذیرد و محمد‌شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق روز سه‌شنبه سفری به تهران خواهد داشت و به‌طور جدی و مفصل درمورد این موضوع با مقامات ایران گفت‌وگو خواهد کرد». مشاور امنیت ملی عراق درخصوص حملات اخیر ایران گفت: «تفاهم‌هایی میان بغداد و اربیل انجام شده است و یک کمیسیون عالی برای تفاهم با جمهوری اسلامی ایران و همچنین ترکیه برای ایجاد راه‌حل‌های مناسب تشکیل خواهد شد».

در همین حال و در پی درخواست ایران از دولت مرکزی عراق برای کنترل مرزهای مشترک یک رسانه عربی به نقل از مسئولان عراقی اعلام کرد که این کشور قصد دارد نیروهایی از ارتش و مرزبانی را در مرزهای ایران مستقر کند. العربی‌الجدید به نقل از یک مسئول عراقی اعلام کرد که ایرانی‌ها به کشور عراق اسناد و مدارکی دادند که نشان می‌دهد از خاک این کشور علیه ایران استفاده می‌شود، از جمله اینکه برخی مجموعه‌های کرد از خاک اقلیم کردستان به داخل ایران سلاح قاچاق می‌کنند. این مسئول که خواستار فاش‌نشدن نامش شده است، به سفر اخیر سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه به عراق اشاره کرد و گفت: «سردار قاآنی در دیدار با مقامات عراقی موضعش درخصوص انجام عملیات زمینی در داخل خاک عراق و توقف فعالیت گروه‌های کرد که متهم به دست‌داشتن در ناآرامی‌های اخیر ایران هستند، روشن بود». این مقام عنوان کرد: «طرف عراقی به این نتیجه رسیده است که یگان‌های نظامی از ارتش و نیروهایی از مرزبانی خود را در مرزهایش با ایران به طول ۲۰۰ کیلومتر مستقر کند». در این گزارش آمده است که نمایندگی سازمان ملل در عراق نیز از این برنامه استقبال کرده تا ایران دیگر اقدام نظامی در اقلیم کردستان عراق انجام ندهد. این مسئول عراقی خاطرنشان کرد: «مأموریت این نیروهای مستقر در مرز ایران و عراق ممانعت از فعالیت مجموعه‌های کرد علیه ایران است اما به نظر می‌رسد که این برنامه هنوز رضایت ایران را جلب نکرده است». از سوی دیگر، تحسین الخفاجی، سخنگوی فرماندهی عملیات مشترک عراق در گفت‌وگو با العربی‌الجدید گفت که دولت عراق اکنون به‌طور جدی برای ارسال نیروهای نظامی بیشتر به مرز ایران و عراق تلاش می‌کند و هماهنگی‌هایی میان دولت فدرال عراق و اقلیم کردستان برای استقرار نیروهای مشترک در مرزها وجود دارد. همچنین مهدی‌تقی آمرلی، هماهنگ‌کننده کمیسیون امنیت و دفاع در پارلمان عراق گفت: «دولت محمد‌شیاع السودانی در پرونده مرزها با ایران جدی است تا برخی طرف‌ها که می‌خواهند از خاک عراق علیه ایران و یا هر کشور همسایه دیگری عملیات انجام دهند، از شکاف‌های موجود در آنجا سوء‌استفاده نکنند». وی ضمن اشاره به هماهنگی‌های موجود میان دولت بغداد و دولت اقلیم کردستان عراق درخصوص استقرار نیرو در مرزهای ایران و ترکیه تأکید کرد: «در این خصوص توافق شده است تا حاکمیت عراق حفظ شود».

در ادامه موضوع مهم دیگر سفر السودانی به تهران می‌تواند به مسئله نشست بغداد برای ترمیم روابط ایران و عربستان باز‌گردد. در همین باره فواد معصوم، وزیر خارجه عراق در مصاحبه‌ای با الوطن بحرین در پاسخ به سؤالی درباره تلاش‌های بغداد برای نزدیک‌کردن رویکرد کشورهای هم‌جوار گفت: «تلاش‌های عراق برای همه شناخته‌شده است و به همت این کشور نشست‌هایی میان ایران و عربستان برگزار شد و اگر دو کشور بار دیگر آماده برگزاری نشست باشند، ما نیز آماده کمک در این راستا هستیم». وی تأکید کرد که عراق تلاش دارد در تمام منطقه امنیت ایجاد کند زیرا این امر به سود همه است و تنش‌ها در منطقه بر اوضاع داخلی کشورهای دیگر تأثیر می‌گذارد. چند روز پیش احمد الصحاف، سخنگوی وزارت امور خارجه عراق هم عنوان کرد: «گفت‌وگوهای ایرانی-سعودی از مرحله امنیتی به مرحله دیپلماتیک رسید و اهمیت این گام نزدیک‌کردن رویکردها و حل اختلافات میان دو طرف است که در راستای منافع دو کشور و تمام منطقه است». سخنگوی وزارت خارجه عراق تأکید کرد‌ این کشور برای ایجاد فضای مثبت و نزدیک‌کردن رویکردها تلاش می‌کند و آخرین نشست ایران و عربستان در بغداد و تحت نظارت وزارت خارجه برگزار شد. وی خاطرنشان کرد که ما همچنان میان دو طرف هماهنگی ایجاد می‌کنیم تا امکان برگزاری نشست‌های آتی و رسیدن به توافقات بیشتر فراهم شود.

پیش از این عبدالرحمن الجمعه، نماینده دائم عربستان در اتحادیه عرب در حاشیه نشست این اتحادیه در کشور الجزایر در گفت‌وگو با شبکه الشرق گفته بود که ایران همسایه ما‌ست و عربستان همواره برای رسیدن به توافق با ایران دستش به‌سوی این کشور دراز است؛ توافقی که به موجب آن، آنچه اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در کشورهای عربی خواند، متوقف شود. قبل‌تر نیز محمد‌شیاع السودانی، نخست‌وزیر جدید عراق در اولین نشست خبری خود تصریح کرد که امیدوار به تداوم میزبانی از گفت‌وگوهای ایران‌ و عربستان در بغداد در دوره نخست‌وزیری‌اش است. وی عنوان کرد که پیام‌هایی مبنی بر اهتمام به تداوم تلاش‌های بغداد برای تسهیل گفت‌وگو میان ریاض و تهران دریافت کرده است. السودانی بدون پرداختن به جزئیات گفت: «از ما درخواست شد که به این تلاش‌ها ادامه دهیم». همچنین عبداللطیف رشید، رئیس‌جمهور جدید عراق، در گفت‌وگو با شبکه قطری الجزیره به این مسئله اشاره داشت که کشورش به میانجیگری میان عربستان و ایران ادامه می‌دهد و نشست‌ها ادامه دارد اما نتایج در دست دو کشور است. در آن‌سو همچنین علی‌اکبر ولایتی هم در گفت‌وگو با شبکه المیادین درخصوص روابط ایران و عربستان تأکید کرده بود که ما همسایه عربستان هستیم و باید با هم همزیستی کنیم؛ بنابراین سفارتخانه‌های دو کشور باید فعال باشند تا مشکل از طریق بهتری حل شود. ولایتی اضافه کرده بود که ما همچنین از کشور دوست و برادر، عراق، حمایت می‌کنیم و امیدواریم نقش تاریخی این کشور بازگردانده شود.