گروسی در راه تهران!

‌شرق: تهران با اعزام یک هیئت به وین و آغاز گفت‌وگوها خواهان رفع اختلاف نظرها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. اما دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با هدف برون‌رفت مذاکرات از بن‌بست کنونی بدون نتیجه و خروجی ملموسی در حالی پایان یافت که به ادعای رافائل گروسی این مذاکرات کماکان ادامه پیدا خواهد کرد. آن‌گونه که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرد، ایران در نشست اخیر وین چیز جدیدی برای پیشبرد مذاکرات و حل اختلافات ارائه نکرده است. با این حال گروسی تأکید داشت که گفت‌و‌گوها با تهران در هفته‌های آتی ادامه خواهد یافت. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه چهارشنبه گذشته در حاشیه کنفرانس آب‌وهوایی در شرم‌الشیخ مصر در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز بار دیگر ادعاهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران را تکرار کرد و در این باره گفت: «آنها (ایران) هیچ چیز جدیدی با خود نیاورده بودند. ما در چند هفته آینده، در سطح فنی به‌طور مجدد در ایران دیدار خواهیم داشت». بنا بر گزارش رویترز، مدیرکل آژانس اتمی با اشاره به گزارش فصلی آتی دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل درباره ایران افزود: «بر کسی پوشیده نیست که ما به نتایج ملموسی دست نیافتیم. ما فرصتی برای تعامل دوباره جهت ادامه‌دادن همکاری‌ها داریم اما این، بعد از گزارش‌های من اتفاق خواهد افتاد». در مقابل آنچه گروسی مطرح کرده است، محمد اسلامی رئیس سازمان انررژی اتمی دولت سیزدهم پیش‌تر با رد این ادعا تأکید کرده بود که جمهوری اسلامی ایران به سؤالات آژانس اتمی پاسخ دقیق داده است، اما آنها بر مبنای اطلاعات دریافتی از دشمنان ایران گزارش‌های خود را ارائه می‌دهند.

 گزارش آژانس

خبرگزاری رویترز ادعا کرد گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که آن را روز پنجشنبه رؤیت کرده نشان می‌دهد ایران با سفر مقامات دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل به ایران در ماه جاری برای پاسخ‌گویی به سؤالات آژانس و شورای حکام درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده در سه محل در ایران موافقت کرده است. در یکی از دو گزارش محرمانه که پیش از نشست شورای حکام منتشر شده، آمده است: «رافائل گروسی، مدیرکل آژانس پیشنهاد ایران برای‌ نشستی فنی با مقامات ارشد آژانس در تهران و پیش از پایان این ماه را مورد توجه قرار داده، اما تأکید می‌کند که این نشست باید بر شفاف‌سازی و حل‌وفصل مؤثر مسائل معطوف باشد». این گزارش می‌افزاید: «آژانس انتظار دارد درباره این مسائل پاسخ‌های موثق فنی دریافت کند، همچنین می‌خواهد به محل‌ها و مواد دسترسی داشته باشد و بتواند نمونه‌برداری انجام دهد».

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به مشاهده رویترز رسیده، جمهوری اسلامی موافقت کرده مقام‌های این نهاد در ماه جاری میلادی برای دریافت پاسخ در زمینه سؤالات معطل‌مانده آژانس به ایران سفر کنند. طبق این گزارش، مقام‌های آژانس به دنبال توضیح ایران درباره بقایای مواد هسته‌ای مشکوک در سه سایت هسته‌ای ایران هستند. رویترز ادعا کرد در یکی از دو گزارش محرمانه‌ای که آژانس پنجشنبه برای کشورهای عضو ارسال کرد، آمده است: «آژانس مجددا به ایران تأکید کرده که در این نشست انتظار دارد از ایران توضیحات فنی معتبری در مورد موضوعاتی ازجمله دسترسی به اماکن و مواد و همچنین نمونه‌برداری در صورت لزوم دریافت کند».

علاوه بر این، گزارش دیگر آژانس که روز پنجشنبه منتشر شده و رویترز آن را رؤیت کرده، نشان می‌دهد که ذخایر اورانیوم‌ غنی‌شده ایران به مقدار کمی کاهش پیدا کرده و از حدود 267 کیلوگرم به مقدار تخمینی 3,673.7 کیلوگرم کاهش پیدا کرده که هنوز فراتر از مقدار 202.8 کیلوگرم مجاز در توافق هسته‌ای است. طبق این گزارش، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران با خلوص 60 درصد که نزدیک به خلوص 90‌درصدی حد تسلیحاتی است، 6.7 کیلوگرم افزایش داشته و بیشتر از 62 کیلوگرم شده است.

سرفصل تازه‌ای به نام موشک بالستیک هایپرسونیک ایرانی

در میانه ادعاهای گروسی علیه تهران، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سرفصل جدیدی عنوان کرد ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک توسط ایران نگرانی‌ها نسبت به برنامه هسته‌ای این کشور را تشدید می‌کند. پنجشنبه گذشته بود که گروسی در حاشیه کنفرانس آب‌وهوایی در شرم‌الشیخ مصر در گفت‌گو با خبرگزاری فرانسه نسبت به توسعه توان موشکی ایران ابراز نگرانی کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد اعلام ایران مبنی بر ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای این کشور را تشدید می‌کند. وی در ادامه ادعاهای خود بیان کرد: «ما شاهد هستیم که تمام این اعلام‌های ایران نگرانی‌ها و توجهات عمومی نسبت به برنامه هسته‌ای این کشور را افزایش می‌دهد».

در کنار آن واشنگتن هم به این موضوع واکنش نشان داد. یکی از سخنگویان وزارت دفاع آمریکا در مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز گفت: «پنتاگون از گزارش‌ها درباره دستیابی ایران به موشک‌های هایپرسونیک مطلع است، اما به آن به دیده شک می‌نگرد». این مقام پنتاگون تصریح کرد: «مانند همیشه ما از افشاسازی گزارش‌های اطلاعاتی و ارزیابی‌ها درخصوص چنین موضوعات حساسی پرهیز می‌کنیم. ما همچنان نظارت دقیق بر توسعه و اشاعه موشک‌های پیشرفته و فناوری‌های وابسته به آن توسط ایران را ادامه خواهیم داد». این مقام نظامی آمریکایی اضافه کرد: «ایالات متحده به توانایی خود برای مهار و دفاع در برابر تمامی تهدیدها از جانب ایران اطمینان دارد و با متحدان و شریکانش در این راستا همکاری خواهد کرد. ما از ایران می‌خواهیم تنش‌ها در منطقه را کاهش دهد».

سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه صبح پنجشنبه از ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک پیشرفته خبر داد که قادر است از سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته عبور کند. وی افزود: «این موشک سرعت بالایی دارد و در جو و خارج از جو می‌تواند ‌مانور دهد». سردار حاجی‌زاده تصریح کرد: «این موشک جدید از همه سامانه‌های سپر موشکی عبور می‌کند و فکر نمی‌کنم تا ده‌ها سال بعد هم فناوری‌ای پیدا شود که بتواند با آن مقابله کند. این موشک سامانه‌های ضد‌موشکی دشمن را هدف قرار می‌دهد و یک جهش بزرگ نسلی در حوزه موشکی است». موشک‌های هایپرسونیک علاوه بر آنکه قادر به پرواز با پنج برابر سرعت صوت (سه‌هزارو 800 مایل در ساعت) هستند، می‌توانند با طی‌کردن مسیرهای پیچیده، رهگیری‌شان را دشوار کنند.

قطع‌نامه جدیدی علیه ایران در راه است؟

ایران هنوز اطلاعات جدیدی در‌این‌باره ارائه نداده است؛ اگرچه پیشنهاد آن پیش از جلسه هفته بعد شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده است که به گفته دیپلمات‌ها، انتظار می‌رود قدرت‌های غربی در این نشست تلاش کنند قطع‌نامه‌ای علیه ایران صادر کنند که خواستار همکاری ایران در این زمینه باشد.

بخشی از گزارش پنجشنبه گذشته آژانس به دور جدید همکاری ایران با این نهاد (آژانس بین‌الملل انرژی اتمی) و پیشنهادهای تازه تهران برای حل اختلافات اختصاص داشت. بسیاری از دیپلمات‌ها این پیشنهاد ایران را تلاشی برای کاهش حمایت از صدور قطع‌نامه‌ای می‌دانند که مشابه آن در ماه ژوئن صادر شد، اگرچه بدون پیشرفتی محسوس، احتمال اینکه این اقدام تهران بتواند مانع از انتقاد رسمی شورای حکام شود، کم است. در همین رابطه یک دیپلمات ارشد روز پنجشنبه به نشریه پولیتیکو گفت: «احتمالا در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، قطع‌نامه‌‌ای انتقادی علیه ایران به دلیل عدم همکاری مناسب با آژانس تصویب خواهد شد»؛ با‌این‌حال این مقام اروپایی اذعان کرد هنوز هیچ تصمیم قطعی در این زمینه گرفته نشده است. این دیپلمات غربی که به شرط عدم افشای نام با پایگاه پولیتیکو گفت‌وگو کرده، ایران را به عدم همکاری با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد متهم و تأکید کرد: «زمان زیادی گذشته بدون اینکه پیشرفتی حاصل شود. چه کار دیگری می‌توان انجام داد؟». پولیتیکو نوشت: «دیپلمات مورد نظر تأکید کرده هیچ تصمیمی قطعی درباره چنین قطع‌نامه‌ای گرفته نشده و هیچ متن پیش‌نویسی هم میان اعضای شورای حکام آژانس توزیع نشده است».

یک دیپلمات ارشد دیگر در‌این‌باره گفت: «آژانس امیدوار است نشست با مقامات ایرانی آغاز روندی برای رسیدن به پاسخ‌های لازم باشد، اما پیشرفت ملموس هم باید در خود این نشست انجام شود». این دیپلمات در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره نشست آتی مقامات ایران و آژانس گفت: «الگویی که ایران در پیش‌ می‌گیرد، همیشه شبیه هم است. هر بار موقع جلسه شورای حکام، آنها دقیقا پیش از جلسه می‌خواهند کاری انجام بدهند».

دیپلمات‌های دیگری مدعی شده‌اند که انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا سعی دارند در شورای حکام، قطع‌نامه دیگری علیه ایران صادر کنند. یکی از دیپلمات‌ها مدعی شد که احتمال ندارد پیشنهادات اخیر ایران تغییری در این موضع ایجاد کند. به گفته این دیپلمات، آخرین قطع‌نامه حمایت بیشتری را نسبت به قطع‌نامه ژوئن جلب خواهد کرد و با توجه به «تداوم پایبندی‌نکردن» ایران، سخت‌گیرانه‌تر خواهد بود. دو دیپلمات دیگر نیز گفته‌اند آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان دوشنبه هفته جاری و پیش از نشست شورای حکام در پاریس در‌این‌باره گفت‌وگو خواهند کرد.

پیرو این ادعاها و گمانه‌زنی‌های دیپلمات‌های اروپایی، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در یک‌ نشست خبری که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه این کشور منتشر شده است، در پاسخ به این سؤال که آیا تأیید می‌کند رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با دیپلمات‌های انگلیس، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپا) در پاریس و پیش از برگزاری جلسه شورای حکام درباره ایران دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد، گفت: «الان نمی‌توانم دیداری توسط او را تأیید کنم، اما همان‌طور که می‌دانید، راب و تیم او به‌طور مرتب در حال گفت‌وگو و رایزنی با شرکای اروپایی‌مان به‌ویژه تروئیکای اروپا بوده‌اند».

پرایس ادامه داد: «اگر قرار باشد دیدار یا سفری انجام شود، اعلام می‌کنیم». پرایس در پاسخ به سؤالی درباره ادعای خبرگزاری رویترز با استناد به دو گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، گفت: «چیز زیادی نمی‌توانم در‌این‌باره بگویم؛ چون در جایگاهی نیستم که درباره جزئیات گزارشی که هنوز علنی نشده است، اظهار‌نظر کنم. اما از این گزارش مطلعیم». او افزود: «ما به وضوح گفته‌ایم که از استقلال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حمایت می‌کنیم. همچنین درباره اینکه پیشرفتی در شفاف‌سازی و حل‌وفصل مسائل پادمانی باقی‌مانده ایران انجام نشده است، نگرانی‌مان را اعلام می‌کنیم. ایران باید به موجب تعهدات قانونی‌اش ذیل معاده ان‌پی‌تی و توافق جامع پادمانی‌اش به سؤالات آژانس پاسخ بدهد».

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با وجود آنکه مقامات ایران بارها اعلام کرده‌اند تهران به دور از پرونده‌سازی‌های سیاسی علیه برنامه هسته‌ای ایران، آماده همکاری‌های لازم با آژانس بر سر مسائل پادمانی است، مدعی شد: «آنچه در عوض از سوی ایران شاهدش بوده‌ایم، فقط وقت‌کشی بوده است. ما از ایران می‌خواهیم در تحقیقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل را به عمل بیاورد تا آژانس اطمینان بیابد وجود تمام مواد هسته‌ای در ایران منطبق با شرایط پادمانی است». پرایس در ادامه با تکرار ادعاهای دولت آمریکا درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت: «ایران از می ‌۲۰۱۸ پیشرفت‌هایی در برنامه هسته‌ای‌اش داشته که پیش از آن تحت برجام ممنوع می‌بود. مسلما توسعه برنامه هسته‌ای ایران برای ما نگران‌کننده است».