وضعیت توریسم سلامت به روایت مدیر گردشگری سلامت خراسان رضوی
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره وضعیت گردشگری سلامت در مشهد، پای صحبت داوود خوش‌شکن، مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌نشینم:
۳۲ هزار و ۹۳۵ هزار گردشگر سلامت، رشد 40 درصدی
دکتر داوود خوش‌شکن در ارتباط با تعداد گردشگران سلامت در سال گذشته می‌گوید: «حدودا ۳۲ هزار و ۹۳۵ هزار گردشگر سلامت در سال گذشته در مشهد پذیرش داشته‌ایم و به‌طور متوسط هرکدام 2000 دلار و به طور کلی معادل 63 میلیون دلار هزینه کرده‌اند که این عدد نسبت به سال ۹۹ تقریبا ۴۰ و نسبت به سال ۹۸ حدود 10 درصد رشد داشته است، زیرا در این سال‌ها همه‌گیری کرونا باعث وضع قوانین سختگیرانه مسافرت شده بود؛ اما از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون، ۴۴۰ گردشگر سلامت در تعطیلات نوروز امسال به مشهد مراجعه کرده‌اند.
البته این میزان رشد، برای ظرفیت پزشکی مشهد ناچیز است و هدف ما ورود ۲۰۰ هزار زائر و گردشگر سلامت به مشهد است که حدود ۴۰۰ میلیون دلار برای مشهد درآمدزایی داشته باشد. امیدواریم با بهبود اوضاع و عبور از پیک کرونا، ورود گردشگران سلامت رشد بهتری داشته باشد».
جایگاه ویزای درمان
مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره ویزای درمان می‌گوید: «فقط برخی کشورها به ویزای درمان نیاز دارند؛ برای مثال کشور عراق احتیاج به این نوع ویزا ندارد. اما شهروندان عراق برای درمان در ایران احتیاج به این ویزا دارند که تعرفه آن پنج میلیون تومان است و برایشان مقرون به صرفه نیست؛ بنابراین برای استفاده از خدمات درمانی و زیبایی در ایران از ویزای تجاری استفاده می‌کنند».
تعرفه‌ها مشخص نیست
خوش‌شکن درباره بزرگ‌ترین معضل گردشگری سلامت در مشهد اظهار کرد: «شفاف‌نبودن تعرفه‌ها یکی از معضلات درآمدزایی پایین گردشگری سلامت در ایران است. با توجه به اینکه تعرفه‌ها در ایران پایین‌تر از سایر کشورهاست، اما برخلاف کشورهای همسایه، نرخ خدمات درمانی در ایران مشخص نیست».
او ادامه داد: «ما ظرفیت‌های درمانی را در فیس‌بوک که شبکه اجتماعی محبوب بین گردشگران است، منتشر می‌کنیم. همچنین به تمام مراکز گردشگری سلامت اعلام کرده‌ایم تعرفه‌ها را براساس دلار و به‌صورت شفاف اعلام کنند».
چهل‌وسوم در جهان
کشورهای زیادی در جهان از مقاصد بزرگ گردشگری سلامت هستند؛ برای مثال هندوستان در سال‌های 2005 و 2006 به‌عنوان یک کشور بی‌رقیب در زمینه گردشگری سلامت شناخته شده بود. این کشور سوابق خوبی در زمینه جراحی قلب و پیوند استخوان دارد. همچنین کشور برزیل از مراکز مهم ارائه خدمات درمانی در زمینه زیبایی در جهان محسوب می‌شود. افرادی که به دنبال دریافت خدمات درمانی زیبایی مطابق با استانداردهای روز دنیا و قیمت بسیار مناسب هستند، کشور برزیل را به‌عنوان یک گزینه عالی در این زمینه انتخاب می‌کنند. مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره جایگاه ایران و مشهد در بین این کشورها می‌گوید: «کشورهایی چون تایلند، هند، ترکیه و امارات امروزه در ردیف مقاصد جذب گردشگر سلامت دنیا محسوب می‌شوند و ایران توانسته در رنکینگ جهانی که سالانه انجام می‌شود و ۵۴ آیتم در آن دخیل است، رتبه 43 را از بین ۱۱۰ کشور در جهان به دست بیاورد».
مجوز گردشگری سلامت
دکتر خوش‌شکن درباره مجوز گردشگری سلامت مراکز درمانی و پزشکی در مشهد می‌گوید: «27 مرکز درمانی در مشهد مجوز گردشگری سلامت داشتند که این تعداد امسال به 32 مرکز رسیده است. طبق شیوه‌نامه جدید هر بیمارستان، درمانگاه یا کلینیک می‌تواند با رعایت استانداردهای لازم مجوز گردشگری سلامت را از علوم پزشکی بگیرد. اما مطب‌های پزشکی که کار زیبایی انجام می‌دهند و مجوز ندارند نباید طبق تعرفه گردشگری سلامت، مبلغی را دریافت کنند».
مشهد قطب گردشگری سلامت
مشهد و شیراز قطب‌های گردشگری سلامت در کشور هستند و حتی جایگاه‌شان از تهران هم بالاتر است. گردشگران برای درمان و هم سیاحت و زیارت به این شهرها سفر می‌کنند. جالب است بدانید، صنعت گردشگری سلامت در دنیا، پس از صنعت نفت و خودروسازی، سومین صنعت پول‌ساز جهان است. در ایران، شهرهایی مانند مشهد و شیراز نیز توانسته‌اند از طریق رونق در این صنعت جان تازه‌ای به جذب گردشگر در ایران بدهند.
خوش‌شکن درباره دلیل انتخاب مشهد توسط گردشگران، می‌گوید: «خدا را شکر ما توانسته‌ایم از ظرفیت زائران در مشهد استفاده کنیم. مهم‌ترین دلیلی که گردشگران شهر ما را برای خدمات درمانی زیبایی انتخاب می‌کنند، وجود پربرکت امام رضا (ع) است که باعث داشتن ظرفیت خوب مشهد، برای این حجم از گردشگران سلامت شده است. دلیل دوم داشتن ظرفیت پزشکی بالا، فضای درمانی خوب، توان پزشکی و پزشکان مجرب است. پزشکان مشهد به‌ویژه در زمینه زیبایی بسیار ماهر و شناخته‌شده هستند».
ساماندهی و خدمات‌دهی به گردشگران سلامت
سامانه جامع مدیریت گردشگری سلامت ایران با هدف ساماندهی وضعیت ورود، خروج و خدمات‌دهی به گردشگران سلامت به صورت آزمایشی از اردیبهشت‌ماه امسال در استان خراسان رضوی و مشهد اجرا شده است.
به این ترتیب، از ۱۵ اردیبهشت امسال تمامی فرایندهای مرتبط با گردشگری سلامت در مشهد در تمامی بخش‌ها از جمله دفاتر مجاز گردشگری سلامت، بیمارستان‌ها، پزشکان، مراکز درمانی مجاز به پذیرش بیماران بین‌المللی و مترجمان در این سامانه بارگذاری می‌شود.
مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید: «امیدواریم از طریق این سامانه، بتوانیم واسطه‌ها و دلالان را کمتر کرده و زائران بیشتری را جذب کنیم و به هدف اصلی خودمان که تکریم گردشگران و زائران امام رضا (ع) است، برسیم». او ادامه داد: «تدوین برنامه آموزشی برای ارائه خدمت و گسترش برنامه‌های آموزشی شرکت‌های فعال در زمینه گردشگران سلامت، از جمله برنامه‌های ما در راستای گسترش گردشگری سلامت است. علاوه بر این به کارکنان بیمارستان‌ها اعم از نیروی خدماتی بیمارستان، کادر پرستاری، پذیرش و استادان برای ارائه خدمت به بیماران گردشگر سلامت نیز آموزش‌هایی ارائه شده است».
سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی
داوود خوش‌شکن سرمایه‌گذاری برخی کلینیک‌ها و مراکز درمانی در خارج از ایران و کشورهایی مانند عراق و ترکیه را فرصت و تهدید خواند و می‌گوید: «مهاجرت پزشکان ماهر به کشورهای همسایه، صنعت وابسته به گردشگری سلامت را دچار مشکل خواهد کرد و از این جهت باید چاره‌ای اندیشید».
