رامین پاشایی، معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا (فراجا) در گفت‌وگو با «شرق» مطرح کرد:
بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی، نکات امنیتی حریم خصوصی‌شان را نمی‌دانند
این روزها، استفاده از اینترنت و حضور در شبکه‌های مجازی، بخش گریزناپذیر زندگی شده است؛ در واقع دوری از این تکنولوژی در عصری که در آن به سر می‌بریم، امکان‌پذیر نیست.
این روزها، استفاده از اینترنت و حضور در شبکه‌های مجازی، بخش گریزناپذیر زندگی شده است؛ در واقع دوری از این تکنولوژی در عصری که در آن به سر می‌بریم، امکان‌پذیر نیست.
از آنجایی که همواره در تمام بخش‌های زندگی، افراد سودجو در حال فرصت‌یابی برای رسیدن به مقاصدشان هستند، فضای مجازی نیز از حضور آنها در امان نیست.
نقض حریم شخصی، پیش از گسترش استفاده از اینترنت نیز از مهم‌ترین دغدغه‌ها و آسیب‌های اجتماعی بود که مردم را درگیر می‌کرد و امروزه افراد علاوه بر فضاهای خانوادگی و اجتماعی، در فضای مجازی نیز در مواجهه با نقض حریم شخصی قرار گرفته‌اند. بنابراین اگر بخواهیم دنیای دیجیتال و مجازی را مانند دنیای واقعی نگاه کنیم، بی‌شک نمی‌توانیم برای درامان‌ماندن از خطرهای احتمالی، حذف این فضاها یا منع افراد برای فعالیت در شبکه‌های مجازی را پیشنهاد دهیم، بلکه باید با فرهنگ‌سازی، آموزش‌دهی آسیب‌ها را کاهش دهیم و پس از آن، در صورت آسیب، مراجع مرتبط در کنار افراد قرار داشته باشند.
رامین پاشایی، معاون فرهنگی-اجتماعی پلیس فتا (فراجا)، درباره نقض حریم خصوصی در فضای مجازی به «شرق» گفت: «حریم خصوصی افراد در فضای مجازی، با حریم خصوصی در فضای فیزیکال متفاوت است. در حریم خصوصی در فضای فیزیکی، بسیاری از نکات هست که رعایت می‌کنیم، اما باز هم افرادی هستند که می‌توانند سرک بکشند و از زندگی ما خبردار شوند. بااین‌حال، در فضای مجازی تمام حریم‌ها دست ماست؛ یعنی وقتی از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنیم، حریم خصوصی افراد همان صفحه آنها در این فضاهاست که اگر این صفحات عمومی باشد، دیگر کسی نمی‌تواند بگوید این فضا یا صفحه، حریم خصوصی‌اش است؛ چراکه وقتی پیج به صورت پابلیک و عمومی است، هر فردی در هر زمانی می‌تواند ورود و خروج به آن داشته باشد، بنابراین دیگر حریم خصوصی نیست».
پاشایی درباره مصادیق نقض حریم خصوصی، به‌خصوص درباره نوجوانان، توضیح داد: «گاهی افرادی به ما مراجعه می‌کنند و شکایت دارند که عکس‌ها و فیلم‌هایی از مراسم خصوصی آنها منتشر شده و حریم خصوصی ما نقض شده است. وقتی ما به پیج این افراد مثلا در اینستاگرام مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم تمام عکس‌هایی که شکایت از انتشارشان دارند، در صفحه بارگذاری شده یا اینکه مثلا در آتلیه یا فضای این‌چنینی که مراجعه کرده، به صاحبان آنجا اجازه داده‌اند از عکس‌شان به‌عنوان مدل استفاده کنند. بحث سوءاستفاده در این موارد، از اینجا جدی می‌شود که در محیط‌های نامناسب عکس این افراد منتشر می‌شود. ما نمونه‌هایی داشتیم که مادر و فرزند (به‌خصوص فرزند دختر و در سنین پایین) مراجعه می‌کردند و شکایت داشتند که در یک گروه مستهجن، از عکس و فیلم این افراد به‌عنوان ارائه‌دهنده خدمات جنسی استفاده شده است، بدون اینکه شاکیان به‌طور کلی خبری از وجود چنین گروه‌هایی داشته باشند. در این شرایط، وقتی پیگیری می‌کنیم، متوجه می‌شویم این افراد عکس‌هایشان را در پیج خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند و حتی صفحه آنها عمومی هم نبوده اما یا دوستانشان به قصد سوءاستفاده از عکس این افراد استفاده کردند یا اتفاقی و بدون نیت سوء این عکس‌ها چرخیده و به افراد سودجو و فرصت‌طلب رسیده است. حتی در مواردی که پیج عمومی نیست، شاید به‌خاطر رقابت بر سر به‌دست‌آوردن لایک یا مخاطب بیشتر، درخواست فالوکردن توسط غریبه‌ها را نیز در صفحه خود بپذیریم. در این شرایط، نمی‌توانیم بگوییم حریم خصوصی‌مان نقض شده؛ چراکه خودمان آن را افشا کرده‌ایم. در پیام‌رسان‌ها هم مثل واتس‌اپ، متأسفانه برخی افراد از حریم خصوصی‌شان آگاهی ندارند. در بسیاری از شبکه‌های مجازی، نکات امنیتی برای اجازه دسترسی به عکس و اطلاعات وجود دارد که حتما باید آموزش داده و توسط کاربران رعایت شود. مثلا خیلی از افراد از اینکه در واتس‌اپ امکانی برای اجازه انتشار عکس و تصویر، عضوکردن در گروه‌ها، دیدن وضعیت و... فقط برای مخاطبان یا افراد مشخص‌شده‌ای وجود دارد، خبر ندارند».
به‌گفته معاون فرهنگی-اجتماعی پلیس فتا، برای حفظ حریم شخصی هم باید آموزش داده شود و هم اینکه افراد عکس‌ها و تصاویری از فضای خصوصی خود را منتشر کنند که اگر به هر ترتیبی منتشر شده یا شخص دیگری دسترسی به آن پیدا کرد، مشکلی ایجاد نشود.
او با اشاره به نقش افراد در حفظ حریم شخصی‌شان در فضای مجازی، درباره نقش پلیس فتا توضیح داد: «به هر ترتیب، ممکن است به‌خاطر سهل‌انگاری یا ناآگاهی افراد، نقض حریم خصوصی در فضای مجازی ایجاد شود. در مواردی که عکسی از فردی که شخصی و غیرقابل‌انتشار عمومی بوده، منتشر شود، حذف‌شدنی نخواهد بود، اما گاهی پیش می‌آید که علاوه بر انتشار بدون اجازه عکس، تهمت، افترا یا حرف غیردرستی علیه صاحب عکس منتشر می‌شود. در این صورت، بر اساس ماده 16 تا 19 مجازات اسلامی مبارزه با جرائم سایبری مصوب سال 1388، پلیس فتا امکان ورود و برخورد قانونی را دارد. در این ماده، قانون‌گذار تصویب کرده که تهمت، افترا، انتشار تصاویر خصوصی به هر نحوی که باعث آسیب و ضرر مادی و روحی به فرد شود، جرم است و اگر شکایت در مراجع قضائی صورت بگیرد، با متخلفین برخورد خواهد شد».
آن‌طور که در پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس فتا گفته شده، نقض حریم خصوصی در فضای مجازی شامل موارد زیر است:
1- در دسترس قرار‌دادن داده‌های سری در حال انتقال
2- نقض تدابیر امنیتی به قصد دسترسی به داده‌ها
3- حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل‌پردازش‌کردن داده‌های دیگری
4- ازکارانداختن یا مختل‌کردن سیستم‌های رایانه‌ای
5- نشر اکاذیب از طریق سیستم‌های رایانه‌ای
6- آموزش نحوه ارتکاب جرائم دسترسی غیرمجاز
7- جاسوسی رایانه‌ای
8- تخریب و اخلال در داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی.
در سال‌های اخیر و رشد استفاده از اینترنت و ورود افراد به جهان مجازی، کارشناسان و مراجع قضائی تأکید بسیاری بر حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی، توسط خود کاربران را دارند. کاربران بدون توجه و به‌دلیل ناآگاهی و سهل‌انگاری، اطلاعات خصوصی خود را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بارگذاری می‌کنند که گاهی تبعات اجتماعی، خانوادگی و حتی اقتصادی بسیاری برای آنها خواهد داشت؛ چراکه افرادی در شبکه‌های اجتماعی به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده به‌دنبال مقاصد مجرمانه مختلفی ازجمله هتک حیثیت، اخاذی، کلاهبرداری، جعل هویت و... هستند و غفلت کاربران، مهم‌ترین راه نقض حریم شخصی از سوی این سودجویان است.
