سیاست‌های درخواستی پناهیان از سینما
یک سال از شروع فعالیت کابینه سیزدهم می‌گذرد. در بین حرف‌ها و سخنان مسئولان و نزدیکانشان در دو، سه هفته گذشته به نظر می‌رسد باید منتظر شرایط خاصی در عرصه سینما و رسانه‌های تصویری باشیم.
گیسو فغفوری: یک سال از شروع فعالیت کابینه سیزدهم می‌گذرد. در بین حرف‌ها و سخنان مسئولان و نزدیکانشان در دو، سه هفته گذشته به نظر می‌رسد باید منتظر شرایط خاصی در عرصه سینما و رسانه‌های تصویری باشیم.
پناهیان سیاست‌های جدید سینما را اعلام کرد؟
در این دوره انتظارات مختلفی از سینما وجود دارد؛ مثل سخنان مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی که اعلام کرده بود: «ممنوع‌الکاری نوید محمدزاده و فرشته حسینی مطالبه مردم است» که البته منظورش بخشی از مردم بوده است. اما با نگاهی به برخی سخنان مطرح‌شده درباره سینما انتظارات متنوع است. میتوان به نگرش و درخواست‌هایی که از سوی حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان مطرح شده نیز اشاره کرد؛ سخنانی که بیشتر شبه‌سیاست‌گذاری دارد. به گزارش ایرنا او که در همایش هم‌گرایی مبلغان دغدغه‌مند در تحول تبلیغ بر اساس نیازهای جامعه، در سالن بیداری جامعه‌الزهرا صحبت می‌کرد، گفت: «همه چیز به نفع تبلیغ است. با کمترین کار می‌توانیم کار بزرگی کنیم و اگر در امر تبلیغ موفقیت نداریم، نشان از برنامه‌ریزی نداشتن و تحول در امر تبلیغ است. اگر بخواهیم در امر تبلیغ موفق باشیم، باید برنامه‌های بلندمدت داشته باشیم و ارائه دهیم». از منظر او سینما می‌تواند در این زمینه به عنوان ابزار عمل کند و البته او از منظری دیگر نیز به سینما می‌نگرد و معتقد است: «امروز هر اشکالی در سینماست، به امر تبلیغ ما حوزویان مرتبط است، هر کارگردانی که فیلم می‌سازد باید کاری کنیم مسائل از حوزه بگیرد. اما ما چه کار کردیم؟ اگر می‌گویید فیلم خوب ساخته نمی‌شود، چون نتوانسته‌ایم با کارگردانان ارتباط برقرار کنیم. اگر فیلم خوبی ساخته نشده، نخستین نقص آن به حوزه ربط دارد. ما باید برویم سراغ کارگردانان و نباید انتظار داشته باشیم آنها به سراغ ما بیایند».
حذف در سینما
اما سؤال اینجاست که چرا چنین درخواست‌ها و مطالبه‌هایی از سینما می‌شود؟ این را میتوان به نحوه برخورد عتاب‌آمیز و تنبیه‌گرای مسئولان دولت در عرصه فرهنگ و سینما دانست. مسئولانی که بیشتر به نبایدها اشاره دارند تا چگونه خلق‌کردن و تولید‌کردن. ایرنا (خبرگزاری دولت) گزارشی درباره وعده‌های محقق‌شده در یک‌سالگی دولت منتشر کرده که در هیچ‌کدام از بخش‌های آن اشاره‌ای به فرهنگ نشده بود. یعنی حتی یکی از اهداف مطرح‌شده ربطی به فرهنگ نداشته است. با این حال میتوان به اوضاع سینما در این مدت نگاهی داشت و چارچوب‌های پنهان آن را مورد ارزیابی قرار داد. آن‌طور که خبرگزاری مهر به مقایسه روند اعطای مجوز ساخت فیلم پرداخته، مشخص می‌شود که تعداد مجوزهای صادرشده به کمترین میزان خود رسیده است. در بخشی از گزارش خبرگزاری مهر می‌خوانیم: «محمد خزاعی ۷ مهر ۱۴۰۰ بر کرسی ریاست سازمان سینمایی تکیه زد، در این هشت ماهی که خزاعی سکان هدایت این سازمان را بر عهده گرفته، ۲۷ پروانه ساخت صادر شده است. اگر بخواهیم مقایسه‌ای کوتاه با زمان حسین انتظامی رئیس پیشین این سازمان تصمیم‌گیر داشته باشیم، طبق آمارها در مدت مشابه و هشت ماه ابتدایی ریاست او بالغ بر ۱۲۱ مجوز ساخت سینمایی صادر شده بود». دلیل این روند قطره‌چکانی نیز «حرکت در جهت اعتلای تولیدات سینمای ایران و اجتناب از افتادن در ورطه ابتذال» دانسته شده است. حال باید دید این روند چه تأثیری بر وضعیت سینمای ایران که با قهر مخاطب روبه‌رو است، می‌گذارد.
جشنواره فیلم فجر یا جشنواره فیلم‌های اوج؟
با این روند به نظر می‌رسد در جشنواره فیلم فجر که به عنوان سال نو سینمای ایران شناخته می‌شود، با اتفاقات متفاوتی روبه‌رو شویم. حتی شاید باید آن را نام‌گذاری جدید کنیم؛ چراکه کمتر از هشت ماه به برپایی آن مانده و به نظر می‌رسد نباید چندان امیدی به دیدن آثاری از تهیه‌کنندگان مستقل و باسابقه در جشنواره داشت. با مروری بر اسامی تهیه‌کنندگانی که مجوز گرفته‌اند انگار نهادها و ارگان‌ها قرار است بیش از هر زمان دیگری مسئولیت تولید فیلم را بر عهده بگیرند؛ آن‌طور که سازمان سینمایی اوج وعده داده است حداقل 10 فیلم تا زمان جشنواره فیلم فجر را آماده می‌کند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در آخرین سخنان خود از مسئولیت فارابی برای تولید پنج فیلم فاخر خبر داد. هرچند به نظر می‌رسد مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، «مهدی جوادی»، علاقه‌اش فقط دیدار و گفت‌وگو با مسئولان است؛ از‌جمله اسفندماه سال گذشته که با دریادار حبیب‌الله سیاری رئیس ستاد و معاون هماهنگ‌کننده ارتش و امیر سرتیپ کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش دیدار کرد و از توافق بر سر ساخت یک پروژه دریامحور خبر داد. با توجه به اینکه از 200 فیلم تولید‌شده و پشت خط اکران مانده در سال گذشته خبری در جشنواره فیلم فجر نبود، پس نباید انتظار داشت امسال نیز این آثار جایی در جشنواره فیلم فجر داشته باشند. به نظر می‌رسد حتی اگر فارابی هم نتواند وعده ارشاد برای ساخت پنج فیلم سینمایی فاخر توسط بنیاد فارابی را عملی کند، باید جشنواره فیلم فجر را جشنواره فیلم اوج و حوزه هنری دانست.
