لزوم تغییر نگرش ارتباطات در دنیای فناوری

 امیرحسین حیدرزاده‌رضایی - کارشناس‌ ارشد علوم اجتماعی

در عصر حاضر با توسعه و پیشرفت بخش‌های مختلف علمی و ظهور فناوری‌های جدید، به‌ویژه علوم رایانه، فرصتی فراهم شده که بتوان در بخش ارتباطات گام‌های مؤثر و بلندی برداشت و در روند ارتباطات، تحولی نوین و شگرف ایجاد کرد. این تحولات در سایه به‌کارگیری سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای متنوع تولیدشده در سطح جهان که هر روز بر تعداد و تنوع آنها افزوده می‌شود، مقوله‌ای دور از انتظار نبوده و نیست، حال آنکه به نظر می‌رسد با گسترش و توسعه فناوری‌های امروز، جامعه کنونی به‌هیچ‌عنوان حالت یکپارچه‌ای ندارد و آن را می‌توان به صورت جامعه مجمع‌الجزایری در نظر گرفت که در آن باید به هویت‌های منفرد با توجه به مدل‌های ارزیابی‌شده‌ پاسخ گفته شود.

بر‌ اساس تحولات دنیای امروز، از دانش و هنر روابط‌عمومی به‌عنوان یک نهاد شبه‌مدنی در راستای تسهیل ارتباطات دوطرفه بین دولت و آحاد مردم یاد می‌شود و با پیچیده‌تر‌شدن نظام اجتماعی بر ضرورت، گسترش و توسعه این علم و حرفه جدید بیش ‌از ‌پیش اتفاق نظر حاصل می‌آید تا آنجا که امروز کمتر نهادی خود را بی‌نیاز از تشکیلات روابط‌عمومی می‌بیند. این در حالی است که در کشورهایی مانند کشور ما که اصطلاحا با عنوان کشورهای در حال گذار تعریف می‌شوند، نقش‌ها و وظایف نهادهای سنتی کم‌رنگ‌تر می‌شود و به اعتبار تقسیم کار بیشتری که در جامعه به فراخور آن پیش می‌آید، نهادها و مناسبات جدید شکل می‌گیرند که بعضا در رشد فرایند شهرنشینی، سوادآموزی، گسترش ارتباطات به مفهوم عام یا افزایش سطوح مختلف مشارکت سیاسی و اجتماعی خود را بیشتر نشان می‌دهد. در این وضعیت قالب‌های قبلی ارتباطات دیگر پاسخ‌گو نیست؛ چرا‌که نیازهای جدید به وجود آمده است و برای برآوردن و تأمین این نیازها، ساختارها، نهادها و مناسبات تازه‌ای مورد مطالبه قرار می‌گیرد.

در چنین وضعیتی روابط‌عمومی‌ها باید تفکر و نگرش خود را با توجه به فناوری‌های نوین دیجیتالی تغییر داده و بر ‌اساس قالب‌های ارتباطی نوظهور در دنیای امروز رفتار کنند. در عصر نوین ارتباطات روابط‌عمومی‌ها باید بدانند تا زمانی که خود را تغییر نداده و متوجه تغییرات در حوزه جغرافیایی مخاطبان خود نشده‌اند، نمی‌توانند به یک روابط‌عمومی دیجیتال تبدیل شوند؛ چراکه در بررسی ویژگی‌های این نوع روابط‌عمومی باید دقت شود عملکرد این واحد در نهایت موجب تسهیل دسترسی شهروندان، ارتباط دوسویه با مخاطبان و نهادهای مد‌نظر، بهبود خدمات، افزایش کارآمدی و پاسخ‌گویی، کاهش هزینه‌ها و ساده‌سازی فرایند ارتباط شود. بر اساس این است که در روابط‌عمومی بهره‌گیری از ابزار نوین، هدف نیست، بلکه وسیله‌ای است که از آن برای ارائه خدمات و سرویس‌های مورد نیاز مخاطبان مورد استفاده قرار گیرد. نباید از مهم‌ترین مسئله روابط‌عمومی دیجیتال در دنیای امروز غافل شد و آن دسترسی بدون قید زمانی و مکانی شهروندان و مخاطبان است. این مسئله تا حد زیادی ضمن دسترسی راحت‌تر و بیشتر شهروندان به اطلاعات و خدمات مورد نیاز به صورت 24‌ساعته سبب جلوگیری از اتلاف‌ وقت و نیز کاهش هزینه‌هایی از‌جمله ایاب‌و‌‌ذهاب و کاهش آلودگی هوا و ترافیک و... می‌شود. درواقع روابط‌عمومی دیجیتال نباید منتظر باشد تا ببیند مخاطب چه می‌خواهد، بلکه باید از پیش فکر همه چیز را کرده و برای برآورده‌شدن خواست‌های مخاطبان خود تمهیدات لازم را اندیشیده باشد.

به‌طور ساده‌تر منظور از روابط‌عمومی الکترونیک استفاده از تازه‌ترین تکنولوژی‌های اطلاعاتی مبتنی بر IT و ICT به منظور انجام بهینه مأموریت‌های روابط‌عمومی است و روابط‌عمومی‌ها چاره‌ای جز حرکت به سمت دیجیتالی‌شدن ندارند. باید پذیرفت که در شرایط کنونی جامعه، توسعه روابط‌عمومی الکترونیک نه‌تنها یک ضرورت، بلکه یک الزام انکارناپذیر است که خواسته یا ناخواسته باید به سوی آن حرکت کرد. روابط‌عمومی‌ها به دلایل مختلف باید بتوانند گام‌به‌گام و در‌عین‌حال با سرعتی قابل قبول، روش‌های سنتی را کنار گذاشته و با استفاده از ابزار روابط‌عمومی الکترونیک، وظایف خود را انجام دهند یا تلفیقی از روابط‌عمومی سنتی و الکترونیک را به‌ کار گیرند؛ چراکه مخاطبان امروزی، خود به دنبال اطلاعات رفته و منتظر دریافت اطلاعات از دیگران نیستند؛ بنابراین روابط‌عمومی‌ها باید بتوانند با استفاده از شیوه‌های نوین، اطلاعات لازم مخاطب را در سریع‌ترین زمان ممکن در اختیار او قرار دهند. حال اهمیت جایگاه روابط‌عمومی در عصر ارتباطات و در دورانی که اطلاع‌رسانی در تمام عرصه‌ها پیشتاز است، دوچندان شده؛ به‌ گونه‌ای که موفقیت سازمان‌ها، ادارات و شرکت‌ها و دوام‌شان در عرصه‌ها و فعالیت‌های تخصصی به عملکرد روابط‌عمومی‌های آنها وابسته است.