کشف ظرفیت فرهنگی آثار تاریخی در نوروز ۱۴۰۱

علیرضا عسکری‌چاوردی*:جشن بزرگ نوروز در سرتاسر کشور در تمام آثار تاریخی با سابقه‌ای کم‌نظیر برگزار شد. بازتاب گسترده این جشن معنوی بر شکوه کشور و فخر میراث‌ فرهنگی افزود.

چشم‌انداز این‌همه نظم و نظام فرهنگی وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی به‌ویژه در پایگاه‌های ملی و جهانی در برپایی نوروزگاه‌ها بی‌نظیر بود. این نوروزگاه‌ها، تجربه‌هایی بسیار فراتر از شادی مردم برای مدیران میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی فراهم آورد. اینکه این ظرفیت بزرگ معنوی، طبیعی، عرفی و فرهنگی یعنی نوروز تا چه حدود می‌تواند بر توان فرهنگی امروز کشور بیفزاید و مهم‌تر اینکه ظرفیت آثار تاریخی کشور تا چه حدود می‌تواند در خدمت فرهنگ قرار گیرد. می‌توان گفت بزرگ‌ترین دستاورد نوروز امسال این بود که وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی، ظرفیت فرهنگی آثار تاریخی کشور را کشف کرد.

چگونگی بهره‌برداری از ظرفیت میراث‌ فرهنگی در حقیقت به میزان درک ما از ظرفیت‌ها و کارکردهای تاریخی آثار و بناهای باستانی بستگی دارد. استفاده صحیح و متناسب از ظرفیت فرهنگی هر اثر تاریخی، در حقیقت همان درک میراث معنوی تاریخ کشور است و مصداق آن تنوع میراث معنوی کشور در ابعاد مذهبی، عرفی، طبیعی، اجتماعی و سیاسی در سطح محلی تا ملی است.

چگونه می‌توان از این ظرفیت‌های تاریخی- فرهنگی در تطبیق و متناسب با کارکرد هر اثر تاریخی در موضوع جشن نوروز تا جشن‌های شعبانیه، رمضان، محرم، شاهنامه‌خوانی، تعزیه، عبادت‌ها و نیایش‌های جمعی، آواها و نواهای معنوی استفاده کرد؟ چگونه می‌توان بر فخر میراث‌ فرهنگی کشور در دیر مغان گرفته تا مساجد افزود؟ راهکارها و روش‌ها برای سرزمینی که یک هزاره و نیم با سنت‌ها و اعتقادات اسلامی زیسته است و پیش ‌از‌ آن هزارها ریشه در تاریخ، فرهنگ و معنویت دارد، چیست؟ چگونه می‌توان این تنوع بزرگ میراث معنوی را در پهنه وسیع اقلیم زیستی این سرزمین در تطبیق با کارکردهای واقعی هر اثر باستانی تعریف کرد و به کار گرفت؟

بازشناسی تاریخ فرهنگی کشور رسالت اصلی وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی است. بازشناسی تاریخ فرهنگی کشور نه‌تنها درک تاریخ گذشته، بلکه کشف ظرفیت‌های فرهنگی امروز کشور برای مدیریت فرهنگی قرن جدید و فراهم‌کردن زمینه رویدادهای هنری-فرهنگی امروز جامعه در پیوند با سنت‌ها‌ست.

نوروزگاه‌های امسال با همه تنوع و کثرت درس بزرگ تاریخ سرزمین ایران کهنسال بود و به ما نشان داد تاریخ فرهنگی این سرزمین بزرگ و پهناور نیازمند بازشناسی گسترده و عمیق علمی و به‌کارگیری صحیح آن در 

معرفی است.

* مدیر پایگاه میراث جهانی منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس فیروزآباد و سروستان