رتبهبندی صنایع کوچک و متوسط از نگاهی دیگر
طرح جدید سازمان شرکتهای صنعتی مبنی بر رتبهبندی واحدهای کوچک و متوسط، در ظاهر میتواند اقدامی ضروری و دیرهنگام برای بازآرایی ساختار تولید باشد. این واحدها از جنبههای مختلف -ازجمله نقش در اشتغال، تولید و پویایی اقتصادی- اهمیت بالایی دارند. بااینحال، وضعیت فعلی آنها نشان میدهد که بخش درخور توجهی از این بنگاهها سالهاست با مشکلاتی جدی دستوپنجه نرم میکنند؛
به گزارش گروه رسانهای شرق،
مرتضی افقه . اقتصاددان
طرح جدید سازمان شرکتهای صنعتی مبنی بر رتبهبندی واحدهای کوچک و متوسط، در ظاهر میتواند اقدامی ضروری و دیرهنگام برای بازآرایی ساختار تولید باشد. این واحدها از جنبههای مختلف -ازجمله نقش در اشتغال، تولید و پویایی اقتصادی- اهمیت بالایی دارند. بااینحال، وضعیت فعلی آنها نشان میدهد که بخش درخور توجهی از این بنگاهها سالهاست با مشکلاتی جدی دستوپنجه نرم میکنند؛ تعداد زیادی تعطیلاند، برخی تنها با ۵۰ درصد ظرفیت فعالیت میکنند و بخش شایان توجهی از واحدهای مستقر در شهرکهای صنعتی نیز عملا به انبار یا واحدهای نیمهتعطیل تبدیل شدهاند.
آمارها نیز تأیید میکند که تنها حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد این واحدها فعال هستند. در چنین شرایطی، طرح رتبهبندی اگر با هدف شناسایی دقیق وضعیت واحدهای فعال، رفع مشکلات ساختاری و تفکیک بنگاههای توانمند از واحدهای ناکارآمد اجرا شود، بالقوه میتواند اثربخش باشد؛ بهویژه آنکه سالهاست نبود آمار دقیق از استقرار صنایع و کیفیت فعالیت آنها، یکی از خلأهای سیاستگذاری صنعتی بوده است. در این طرح گفته میشود قرار است واحدها براساس شاخصهایی همچون عملکرد زیستمحیطی، بهرهوری، نقش در صادرات، میزان اشتغالزایی و سایر معیارهای کلیدی ارزیابی شوند و به واحدهایی که در مسیر درست حرکت میکنند، امتیازات مشخصی اختصاص یابد. اجرای مؤثر طرح، بیش از هر چیز به قاطعیت و اصلاحات ساختاری نیاز دارد. تجربه نشان میدهد در گذشته بخشی از واحدهایی که امتیازاتی در شهرکهای صنعتی دارند، این امتیازات را نه براساس شایستگی، بلکه از مسیر روابط به دست آوردهاند؛ مسئلهای که در بسیاری از بخشهای اقتصادی کشور تکرار میشود.
بنابراین، اگر رتبهبندی قرار است واقعی باشد، باید بهگونهای عمل شود که شایستگان بر صدر بایستند تا انگیزهای برای سایر بنگاهها شود. در شرایط فعلی اقتصاد ایران، این طرح شاید در اولویت نخست قرار نگیرد؛ مگر آنکه بهطور مستقیم به حمایت جدی از واحدهای فعال و دارای توان تولید منجر شود. اگر چنین شود، حتی در همین فضای بحرانی نیز میتواند آثار مثبتی به همراه داشته باشد. بسیاری از مشکلات این واحدها داخلی است و رفع آنها الزاما به حل مسئله تحریم وابسته نیست. افزایش تولید میتواند فشار تورمی را کاهش دهد و با توجه به ماهیت کاربربودن این صنایع، زمینه اشتغالزایی نیز فراهم شود. در این شرایط حساس، هر اقدام غیرجدی در سیاستگذاری صنعتی، به معنای از دست دادن فرصتهایی است که اقتصاد ایران دیگر توان جایگزینی آنها را ندارد. بنابراین، باید همه دستاندرکاران تلاش کنند طرح برخلاف طرحهای مشابه، از استحکام و دقت لازم برخوردار شود تا امید و انگیزه را در جامعه هدف ایجاد کرده و پایهای محکم و استوار برای سالهای آینده شود.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
