جزیره دیجیتال در محاصره جهانی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

 ایران یکی از معدود کشورهایی در جهان است که طی چند دهه اخیر، به‌‌طور گسترده و همه‌جانبه با تحریم‌های فناورانه روبه‌رو شده است. این تحریم‌ها فقط محدود به خرید تجهیزات نظامی یا هسته‌ای نبوده، بلکه از سطح سخت‌افزارهای معمولی تا نرم‌افزارهای متن‌باز، پلتفرم‌های ارتباطی و حتی خدمات آموزشی مجازی را نیز دربر می‌گیرد. شرکت‌های فناوری بزرگ مانند Google، Adobe، Microsoft، Amazon، GitHub، OpenAI و بسیاری دیگر، خدمات خود را به کاربران ایرانی محدود کرده یا کاملا بسته‌اند‌ و این محدودیت‌ها فقط در قالب تصمیم‌های شرکتی نیست، بلکه اغلب ریشه در سیاست‌گذاری‌های دولت‌های غربی، به‌ویژه آمریکا دارد. تحریم‌های فناوری علیه ایران، در طول چهار دهه گذشته، به دلایل متعددی از سوی کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده و اتحادیه اروپا، اعمال شده‌اند. این دلایل شامل نگرانی‌های مربوط به برنامه هسته‌ای، فعالیت‌های سایبری، نقض حقوق بشر و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی منطقه‌ای می‌شوند. از سوی دیگر در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورها، چه در قالب اتحادیه اروپا و چه به‌ صورت مستقل (نظیر ژاپن، کره جنوبی، تایوان، فنلاند، آلمان و سوئد) نیز به صف تحریم‌کنندگان فناوری پیوسته‌اند. شرکت‌هایی مانند Nokia، SAP، Ericsson، ASUS و LG نه‌تنها به دلایل اقتصادی یا سیاسی، بلکه در راستای هماهنگی با رژیم تحریم آمریکا، از بازار ایران عقب‌نشینی کرده‌اند. تحریم‌ها در این کشورها بیشتر در قالب ممنوعیت صادرات فناوری‌های حساس، تجهیزات مخابراتی یا خدمات آنلاین اجرا شده‌اند. با تمام اینها اما فعال‌شدن مکانیسم ماشه، می‌تواند آخرین ضربه به بدن رنجور اقتصاد دیجیتال کشور باشد که با وجود تحریم‌های سخت‌گیرانه آمریکا و کشورهای اروپایی و همچنین فشارهای داخلی، همچنان با تنفس‌های مصنوعی به فعالیت خود ادامه داده است. فعال‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت، می‌تواند نقطه عطفی در آینده اقتصاد دیجیتال ایران محسوب می‌شود. برخلاف تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا که همواره امکان دور‌زدن آن از طریق واسطه‌ها و بازارهای شرقی وجود داشت، بازگشت تحریم‌های شورای امنیت یک «چارچوب حقوقی الزام‌آور جهانی» ایجاد می‌کند. این تفاوت، فشار بر اکوسیستم فناوری و استارتاپی ایران را نه‌تنها تشدید می‌کند، بلکه بسیاری از مسیرهای جایگزین کنونی را نیز به مخاطره می‌اندازد. ‌در جدول‌‌ پیش‌رو شرکت‌ها و کشورهایی که ایران را در حوزه فناوری تحریم کرده‌اند دیده می‌شوند‌. نگاهی به داده‌های همین جداول نشان می‌دهد که با فعال‌شدن رسمی مکانیسم ماشه چه روزهای سخت‌تری در انتظار اقتصاد دیجیتال خواهد بود.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.