سومین گزارش دبیرخانه جایزه مهرگان علم برای همه
در سال‌های اخیر تألیف و ترجمه آثار علمی که طیف گسترده‌ای از مخاطبان را مدنظر دارند و فقط برای دانشجویان و پژوهشگران شاخه‌ای خاص از دانش نوشته نشده‌اند، رواج بیشتری پیدا کرده و برخی ناشران در قالب مجموعه‌هایی جداگانه به شکل مستمر به انتشار این دست از آثار علمی می‌پردازند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: در سال‌های اخیر تألیف و ترجمه آثار علمی که طیف گسترده‌ای از مخاطبان را مدنظر دارند و فقط برای دانشجویان و پژوهشگران شاخه‌ای خاص از دانش نوشته نشده‌اند، رواج بیشتری پیدا کرده و برخی ناشران در قالب مجموعه‌هایی جداگانه به شکل مستمر به انتشار این دست از آثار علمی می‌پردازند. در مقابل مخاطبان نیز اقبال خوبی به این آثار نشان داده‌اند، تا آنجا که در مواردی این کتاب‌ها به فهرست آثار پرفروش راه یافته و بارها تجدید چاپ شده‌اند.
جایزه مهرگان نیز از آغاز فعالیتش توجهی ویژه به این دست از کتاب‌ها داشته است. دبیرخانه این جایزه به‌تازگی فهرست 14 کتاب علمی-زیست‌محیطی راه‌یافته به مرحله ماقبل نهایی جایزه مهرگان علم را اعلام کرده است. عناوین این کتاب‌ها عبارت‌اند از: «آب آب آب و دیگر هیچ»، «آهنگ افلاک: سفری در فضا و زمان»، «اکوسیستم شهری: اصول بوم‌شناختی برای محیط‌های ساخته‌شده»، «بند ریگ: روایتی درباره کنترل ماسه‌های روان»، «پیشبرد روش آموزش محیط‌زیستی»، «چرا به علم اعتماد کنیم»، «خزندگان ایران»، «خنگمان می‌کنند»، «در جست‌وجوی آن: روزنوشت‌های صعود به قله اورست»، «راهنمای لذت‌بردن از طبیعت برای کودکان»، «سرآغازها»، «سواد رسانه‌ای و محیط زیست»، «شب گرگی» و «معماهایی برای رازگشایی از عالم».
این آثار از میان 172 عنوان کتاب چاپ اول سال‌های 1400 و 1401 انتخاب و نامزد دریافت جایزه شده‌اند. به گزارش دبیرخانه در بخش انتخاب بهترین تشکل‌های مردم‌نهادِ زیست‌محیطی عملکرد 112 تشکل از سراسر ایران بررسی شده و بازدیدهای میدانی از سوی دبیرخانه و داوران جایزه مهرگان انجام شده است. در این بازدیدها شیوه کار تشکل‌ها و میزان تأثیرگذاری آنها در جوامع محلی ارزیابی شده است و در نهایت 14 تشکل به فهرست ماقبل نهایی جایزه مهرگان علم راه یافته‌اند. اگرچه در میان کتاب‌های نامزد دریافت جایزه مهرگان علمِ این دوره آثاری ارزشمند وجود دارد اما هنوز پدیدآوردن کتاب‌های علمی-زیست‌محیطی که برای آگاهی عموم مردم نوشته شده باشد، به اندازه کافی رواج نیافته است. در‌‌این‌میان دبیرخانه جایزه مهرگان علم از بدو فعالیت تاکنون انتخاب و معرفی کتاب‌هایی با مفهوم «علم برای همه» را مهم و ضروری دانسته و انتظار دارد نویسندگان و ناشران ایرانی تولید و انتشار این‌گونه آثار را که مخاطبان پرشماری دارد، سرلوحه کار خود قرار دهند. داوری دوره‌های هجدهم و نوزدهم جایزه مهرگان علم را هفت نفر از کارشناسان و صاحب‌نظران محیط زیست ایران متشکل از هوشنگ ضیایی، عبدالحسین وهاب‌زاده، محمد درویش، زهرا قلیچی‌پور، بهرام معلمی، نصرت‌الله صفائیان و مریم شهبازی در مدت 19 ماه بر عهده داشتند.
علیرضا زرگر بنیان‌گذار جایزه مهرگان همه 112 تشکلی را که در این دوره جایزه عملکرد آنها بررسی شده، شایسته احترام و قدردانی می‌داند؛ حتی تشکل‌هایی که به دلایلی مانند فراهم‌نبودن زمینه کار، محدودیت امکانات و شرایط نامناسب فعالیت کمتری داشته‌اند و در فهرست تشکل‌های منتخب قرار نگرفته‌اند. بسیاری از این تشکل‌ها در دوردست‌ترین و محروم‌ترین مناطق ایران در شرایط بسیار سخت فعالیت می‌کنند و نقش مؤثر و سازنده‌ای در حفاظت از محیط زیست و ترویج آموزه‌های زیست‌محیطی در میان جوامع محلی دارند، بنابراین انتخاب این 14 تشکل زیست‌محیطی به معنای نادیده‌گرفتن تلاش ارزشمند دیگر تشکل‌ها نیست. زرگر درباره بحران‌های زیست‌محیطی نیز می‌گوید: «بحران‌های فراگیری که امروز در موضوعاتی مانند آب، آلاینده‌ها، فرونشست زمین و... نمود پیدا کرده است، نشان می‌دهد که در چند دهه گذشته در میان مسئولان گوش شنوایی برای شنیدن هشدار متخصصان محیط زیست و توجه به توصیه‌های علمی آنان وجود نداشته است».
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
