دمشق و تل‌آویو در مذاکرات امنیتی با میانجیگری آمریکا
بازگشت به مرزهای ۱۹۷۴ در سایه بحران منطقه
درحالیکه سوریه با چالش‌های داخلی و فشارهای منطقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند، مذاکرات امنیتی دمشق و تل‌آویو با میانجیگری آمریکا وارد مرحله‌ای حساس شده است؛ مذاکراتی که هدف آن کاهش تنش مرزی و احیای توافق جداسازی نیروها در جولان است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: درحالیکه سوریه با چالش‌های داخلی و فشارهای منطقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند، مذاکرات امنیتی دمشق و تل‌آویو با میانجیگری آمریکا وارد مرحله‌ای حساس شده است؛ مذاکراتی که هدف آن کاهش تنش مرزی و احیای توافق جداسازی نیروها در جولان است.
احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، اعلام کرد دمشق در حال انجام مذاکرات پیشرفته با میانجیگری آمریکا برای تجدید توافق جداسازی سال ۱۹۷۴ با اسرائیل است. هدف این گفت‌وگوها، تأیید آتش‌بس و ایجاد سازوکارهایی است که هم‌زمان با حفظ حاکمیت سوریه، ثبات مرزی را تضمین کند.
الشرع در گفت‌وگو با نمایندگان رسانه‌های عربی تأکید کرد دامنه مذاکرات صرفا امنیتی است و شامل پیمان صلح جامع نمی‌شود. او گفت: «اگر توافق صلحی به سود سوریه و مردمش باشد، تردیدی در انتخاب آن ندارم، اما اکنون دستیابی به چنین توافق فراگیری واقع‌بینانه نیست».
این سخنان پس از گزارشی از «ایندیپندنت عربی» مطرح شد که هفته گذشته خبر داد اسرائیل و سوریه قصد دارند در ۲۵ سپتامبر با نظارت آمریکا یک توافق امنیتی امضا کنند؛ توافقی که گامی برای کاهش تنش میان دمشق و تل‌آویو توصیف شده است، هرچند امکان صلح کامل را «در آینده نزدیک» منتفی دانست.
دیدارهای محرمانه در پاریس
رسانه‌های دولتی سوریه نیز فاش کردند وزیر خارجه این کشور، اسعد الشیبانی، در پاریس با هیئتی اسرائیلی به سرپرستی رون درمر، وزیر امور راهبردی، دیدار کرده است. بنا بر گزارش‌ها، این نشست با میانجیگری مقام‌های آمریکایی برگزار شد و بر تثبیت اوضاع در جنوب سوریه، اصل عدم مداخله در امور داخلی و نظارت بر آتش‌بس در منطقه کوهستانی دروزی متمرکز بود.
محور مذاکرات بر چند موضوع کلیدی استوار بوده است؛ کاهش تنش در مرزهای جولان، تأکید بر حاکمیت سوریه، مکانیسم‌های ثبات در جنوب و تجدید خط جداسازی ۱۹۷۴ که مبنای پیشین برای تفکیک نیروهای سوری و اسرائیلی بود.
اظهارات الشرع نشان می‌دهد دمشق به دنبال اقدامات مرحله‌ای و امنیتی است، نه معاهدات کلان و پیچیده. برای دمشق چنین توافقی می‌تواند فشارها در مرز جنوبی را کاهش دهد و به بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی پیامی بدهد که سوریه همچنان آماده گفت‌وگو است. برای اسرائیل نیز این روند به معنای تقویت ثبات مرزی است، بدون آنکه وارد بحث‌های سیاسی پرمناقشه درباره صلح جامع شود.
سوریه در شرایطی پای میز مذاکرات نشسته که کشور هنوز زیر بار بحران انسانی سنگینی قرار دارد. طبق گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، حدود ۶.۸ میلیون سوری همچنان آواره داخلی هستند و بیش از ۵.۲ میلیون نفر به‌عنوان پناه‌جو در کشورهای همسایه زندگی می‌کنند. تنها در اردن بیش از ۱.۳ میلیون پناه‌جوی سوری حضور دارند، درحالیکه لبنان با جمعیتی حدود شش میلیون نفر میزبان بیش از ۱.۵ میلیون سوری است.
به گزارش بانک جهانی، اقتصاد سوریه در سال‌های اخیر نزدیک به ۶۰ درصد کوچک‌تر شده و تنها در سال ۲۰۲۳، تولید ناخالص داخلی این کشور حدود ۲۹ میلیارد دلار برآورد شد؛ رقمی که نسبت به پیش از جنگ داخلی بیش از نصف شده است. این فروپاشی اقتصادی فشار سنگینی بر حکومت سابق سوریه وارد و دمشق را ناچار کرده بود برای کاهش تنش‌های خارجی به مسیرهای دیپلماتیک روی آورد.
علاوه بر این، طبق گزارش آسوشیتدپرس، حملات پراکنده اسرائیل به مواضع حامیان حکومت سابق در خاک سوریه از آغاز ۲۰۲۴ بیش از ۴۰ بار تکرار شده است. چنین حملاتی نشان می‌دهد هرچند مذاکرات امنیتی در جریان است، اما میدان همچنان پرتنش باقی مانده و هر توافق احتمالی بسیار شکننده خواهد بود.
با وجود پیشرفت‌های اخیر، هنوز پرسش‌های بزرگی بی‌پاسخ مانده‌اند؛ آیا دمشق حاضر است به‌طور کامل حضور گروه‌های مسلح هم‌پیمان حکومت ساقط‌شده اسد را محدود کند؟ آیا اسرائیل به حملات هوایی پایان خواهد داد؟ و آیا واشنگتن قادر خواهد بود توافقی پایدار میان دو دشمن دیرینه رقم بزند؟
برای سوریه، هر توافق مرحله‌ای می‌تواند فرصتی برای تنفس در بحران اقتصادی و سیاسی کنونی باشد. برای اسرائیل نیز تثبیت مرزها در جولان اولویتی حیاتی است. بااین‌حال، واقعیت این است که اعتماد میان دو طرف همچنان شکننده است و چشم‌انداز صلحی جامع بسیار دور به نظر می‌رسد.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
