اسرائیل در برابر فشارهای آمریکا برای کاهش حملات به لبنان عقب نشست
بازی زمان در مرزهای پرتنش
در‌حالی‌که لبنان زیر فشار ویرانی‌های جنگ و بحران اقتصادی گرفتار است، مذاکرات اسرائیل، آمریکا و بیروت بر سر خلع سلاح حزب‌الله و آینده جنوب لبنان به نقطه‌ای حساس رسیده است؛ نقطه‌ای که می‌تواند مسیر امنیت منطقه را تغییر دهد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: در‌حالی‌که لبنان زیر فشار ویرانی‌های جنگ و بحران اقتصادی گرفتار است، مذاکرات اسرائیل، آمریکا و بیروت بر سر خلع سلاح حزب‌الله و آینده جنوب لبنان به نقطه‌ای حساس رسیده است؛ نقطه‌ای که می‌تواند مسیر امنیت منطقه را تغییر دهد.
هفته گذشته، تام باراک، فرستاده ویژه آمریکا، در نشست‌هایی محرمانه در پاریس، پیام واشنگتن را به نمایندگان اسرائیل منتقل کرد؛ پیامی مبنی بر ضرورت کاهش حملات هوایی علیه مواضع حزب‌الله در لبنان. این پیشنهاد بخشی از تلاش‌های دیپلماتیک دولت آمریکا برای کاهش تنش و ایجاد فضایی تازه برای مذاکرات امنیتی در منطقه است. باراک که هم‌زمان سفیر آمریکا در ترکیه و نماینده ویژه در امور سوریه و لبنان است، روز گذشته وارد اسرائیل شد و با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و شماری از مقامات ارشد از‌جمله رون درمر، وزیر امور راهبردی و کاتز، وزیر دفاع اسرائیل دیدار کرد.
گزارش‌ها نشان می‌دهد اسرائیل با کاهش بخشی از حملات خود موافقت کرده است؛ اقدامی که هدف آن تقویت دولت لبنان در مسیر دشوار خلع سلاح حزب‌الله عنوان می‌شود. با‌این‌حال، تل‌آویو همچنان خواستار باقی‌ماندن چند روستای مرزی به‌عنوان منطقه حائل است؛ مناطقی که در جنگ سال گذشته به‌شدت ویران شدند و اکنون اسرائیل خواهان جلوگیری از بازگشت غیرنظامیان به آنهاست. بسیاری از این روستاها در سال‌های گذشته به پایگاه‌های عملیاتی حزب‌الله بدل شده بودند و تهدیدی مستقیم برای شهرک‌های اسرائیلی در دامنه تپه‌های مرزی محسوب می‌شدند.
یکی از گزینه‌های مطرح‌شده، ایجاد منطقه صنعتی در مرز جنوبی لبنان است. این طرح که حتی از آن با عنوان «منطقه اقتصادی ترامپ» یاد می‌شود، می‌تواند با سرمایه‌گذاری کشورهایی همچون قطر و عربستان فرصتی برای بازسازی فراهم کند. ایده چنین پروژه‌ای، ایجاد انگیزه اقتصادی برای ساکنان محلی و شکل‌دادن به کمربند امنیتی تازه است که مانع بازگشت حزب‌الله به این نواحی شود.
مسیر دشوار دیپلماسی
هیئت آمریکایی قرار است راهی بیروت شود و سناتور جمهوری‌خواه لیندسی گراهام نیز به آنها ملحق خواهد شد. مذاکراتی که تا این لحظه با سوریه پیشرفت بیشتری داشته، در پرونده لبنان با کندی روبه‌روست. طبق گزارش روزنامه «الجدید»، اسرائیل بخش‌هایی از پیشنهاد باراک را پذیرفته، اما کلیت آن را رد کرده است. لبنان نیز همچنان در انتظار «پاسخ نهایی اسرائیل» به طرح ارائه‌شده باقی مانده است. ژوزف عون، رئیس‌جمهور لبنان، اعلام کرده است در دیدار با هیئت آمریکایی هنوز به‌طور رسمی درباره ایده ایجاد منطقه حائل مطلع نشده است. در همین حال، نتانیاهو از تصمیم اخیر کابینه لبنان برای خلع سلاح حزب‌الله تا پایان ۲۰۲۵ استقبال کرده و گفته است اگر این اقدام عملی شود، اسرائیل نیز نیروهایش را به تدریج از جنوب لبنان خارج خواهد کرد.
هزینه‌های جنگ و بار انسانی
جنگ ۱۴ماهه میان اسرائیل و حزب‌الله که پس از حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس به جنوب اسرائیل آغاز شد، بیش از چهار هزار کشته بر جای گذاشت و دست‌کم ۱۱ میلیارد دلار خسارت مستقیم وارد کرده است. آمارهای تازه نشان می‌دهد خسارت کلی لبنان به حدود ۱۴ میلیارد دلار رسیده است؛ شامل ۶.۸ میلیارد خسارت فیزیکی و ۷.۲ میلیارد زیان ناشی از کاهش تولید و درآمد. این جنگ که بیش از ۶۰ هزار اسرائیلی را نیز از خانه‌هایشان در شمال به مناطق امن‌تر رانده بود، برای هر دو طرف پیامدهای عمیقی به همراه داشته است.
لبنان اکنون با بحران انسانی بی‌سابقه‌ای مواجه است؛ بیش از ۱.۲ میلیون نفر در جریان جنگ آواره شده‌اند و گرچه حدود ۹۱۸ هزار نفر پس از آتش‌بس به خانه‌های خود بازگشته‌اند، اما بیش از ۱۱۰ هزار نفر همچنان در شرایط بی‌خانمانی زندگی می‌کنند. بحران آوارگی در کنار رکود اقتصادی، فشار سنگینی بر دولت لبنان وارد کرده است. تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۲۰۲۴ بیش از هفت درصد کاهش یافت و نیازهای بازسازی دست‌کم ۱۱ میلیارد دلار برآورد شده است.
علاوه بر بازگشت آوارگان داخلی، دولت لبنان با همکاری سازمان ملل برنامه‌ای برای بازگشت تدریجی پناه‌جویان سوری آغاز کرده است. تاکنون بیش از ۱۷ هزار نفر نام‌نویسی کرده‌اند و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵ بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر به کشورشان بازگردند. هر فرد حدود صد دلار و هر خانواده تا ۴۰۰ دلار کمک مالی دریافت خواهد کرد. این روند می‌تواند ترکیب جمعیتی و فضای اجتماعی لبنان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد، آن‌هم در شرایطی که کشور با تنش‌های سیاسی داخلی و فشارهای اقتصادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.
ابهام در آینده حزب‌الله
با وجود عقب‌نشینی بیشتر نیروهای حزب‌الله از جنوب رود لیتانی، سرنوشت تسلیحات و زیرساخت‌های این گروه در شمال همچنان مبهم است. اسرائیل و آمریکا خواستار خلع سلاح کامل حزب‌الله در سراسر لبنان هستند، اما حزب‌الله می‌گوید توافق آتش‌بس صرفا به مناطق جنوبی مربوط می‌شود. این اختلاف برداشت می‌تواند هر لحظه آتش زیر خاکستر را شعله‌ور کند. در نهایت، لبنان در تقاطع فشارهای آمریکا، خواسته‌های اسرائیل و مقاومت حزب‌الله قرار دارد. مردم این کشور که زیر بار ویرانی، رکود اقتصادی و آوارگی زندگی می‌کنند، بیش از هر زمان دیگری چشم به تصمیم‌هایی دوخته‌اند که سرنوشت آینده‌شان را رقم خواهد زد. مسیر پیش‌رو همچنان پر از ابهام است، اما روشن است که بدون توافقی پایدار، خطر بازگشت به چرخه جنگ و ویرانی همچنان بالای سر منطقه سنگینی می‌کند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
