مأموریت دشوار واشنگتن برای واداشتن تل‌آویو به پایبندی به آتش‌بس
بن‌بست تازه در پرونده لبنان و اسرائیل
هم‌زمان با آغاز روند بی‌سابقه خلع سلاح حزب‌الله از سوی دولت لبنان، فرستاده ویژه ایالات متحده از اسرائیل خواسته است تا به تعهدات خود در چارچوب توافق آتش‌بس پایبند بماند. این درخواست در حالی مطرح می‌شود که تل‌آویو همچنان نیروهای خود را در پنج نقطه مرزی «استراتژیک» حفظ کرده و حملات متناوب علیه مواضع حزب‌الله ادامه دارد؛ موضوعی که خطر فروپاشی توافق و بازگشت به دور جدیدی از جنگ را افزایش داده است. در همین حال، لبنان با یکی از سنگین‌ترین بحران‌های انسانی و اقتصادی معاصر خود مواجه شده: بیش از چهار هزار کشته، هزاران زخمی، میلیون‌ها آواره و اقتصادی که در سراشیبی سقوط گرفتار آمده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: هم‌زمان با آغاز روند بی‌سابقه خلع سلاح حزب‌الله از سوی دولت لبنان، فرستاده ویژه ایالات متحده از اسرائیل خواسته است تا به تعهدات خود در چارچوب توافق آتش‌بس پایبند بماند. این درخواست در حالی مطرح می‌شود که تل‌آویو همچنان نیروهای خود را در پنج نقطه مرزی «استراتژیک» حفظ کرده و حملات متناوب علیه مواضع حزب‌الله ادامه دارد؛ موضوعی که خطر فروپاشی توافق و بازگشت به دور جدیدی از جنگ را افزایش داده است. در همین حال، لبنان با یکی از سنگین‌ترین بحران‌های انسانی و اقتصادی معاصر خود مواجه شده: بیش از چهار هزار کشته، هزاران زخمی، میلیون‌ها آواره و اقتصادی که در سراشیبی سقوط گرفتار آمده است.
خلع سلاح حزب‌الله به عنوان روندی لبنانی
توماس باراک، فرستاده ویژه آمریکا، پس از دیدار با رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، اعلام کرد دولت بیروت «گام نخست» را برداشته و حالا نوبت اسرائیل است که در «مصافحه‌ای برابر» تعهدات خود را اجرا کند. مطابق توافق آتش‌بس نوامبر ۲۰۲۴، همه سلاح‌ها باید تحت کنترل دولت لبنان قرار گیرد و حزب‌الله نیروهایش را از مرز با اسرائیل عقب بکشد. در مقابل، اسرائیل متعهد بود همه نیروهای خود را از خاک لبنان خارج کند. با این حال، ارتش اسرائیل به بهانه اهمیت استراتژیک، پنج پایگاه مرزی را همچنان در اختیار دارد.
کابینه لبنان در ۷ آگوست طرح پیشنهادی آمریکا را تصویب کرد که شامل یک جدول زمانی برای خلع سلاح حزب‌الله و نیز ترسیم مرزهای زمینی با اسرائیل و سوریه است. این طرح همچنین با مشارکت جامعه جهانی، بر بازسازی و ثبات اقتصادی لبنان تأکید دارد.
مقاومت حزب‌الله
حزب‌الله که پس از جنگ سال گذشته با اسرائیل تضعیف شده، تنها گروهی است که سلاح‌های خود را پس از جنگ داخلی ۱۹۹۰ تحویل نداده است. نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله، صریحا اعلام کرده: «مقاومت تا زمانی که اشغالگری ادامه دارد، سلاح خود را زمین نخواهد گذاشت». این موضع، هشدار نخست‌وزیر لبنان، نواف سلام، را به دنبال داشت که چنین تهدیدهایی می‌تواند کشور را در آستانه یک جنگ داخلی تازه قرار دهد؛ امری که برای جامعه‌ای که هنوز از بحران‌های اقتصادی و فروپاشی نظام بانکی رنج می‌برد، به منزله فاجعه خواهد بود.
این نگرانی‌ها بی‌پایه هم نیست. آمارهای رسمی وزارت بهداشت لبنان نشان می‌دهد از اکتبر ۲۰۲۳ تا دسامبر ۲۰۲۴، دست‌کم چهار‌هزار‌و 47 نفر در حملات اسرائیل جان باخته‌اند و بیش از 16 هزار نفر مجروح شده‌اند. در میان قربانیان صدها کودک و زن حضور دارند. افزون بر این، بیش از یک میلیون‌و 200 هزار نفر آواره شده‌اند و صدها هزار خانه و زیرساخت غیرنظامی آسیب دیده یا نابود شده است. خسارت مالی جنگ تاکنون دست‌کم بین 8.5 تا 11 میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ عددی که برای اقتصادی شکننده مانند لبنان کمرشکن است.
اسرائیل و «بازتعریف آتش‌بس»
از سوی دیگر، تل‌آویو آتش‌بس نوامبر را به گونه‌ای تفسیر می‌کند که امکان ادامه حملات علیه حزب‌الله را برای خود محفوظ نگه دارد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تأکید کرده: «طبق توافق، اسرائیل موظف است هرگونه تلاش حزب‌الله برای بازسازی توان تسلیحاتی را خنثی کند». وزیر دفاع اسرائیل نیز در مارس ۲۰۲۵ اعلام کرد نیروهای اسرائیلی به طور نامحدود در پنج نقطه مرزی باقی خواهند ماند تا امنیت شهرک‌های شمالی تضمین شود. به این ترتیب آتش‌بس عملا به ابزاری برای ادامه عملیات‌های محدود نظامی اسرائیل علیه حزب‌الله تبدیل شده است.
بن‌بست واشنگتن
باراک تأکید کرده «پرداختن به مسئله حزب‌الله، یک روند لبنانی است» و آمریکا صرفا در حال رایزنی برای تسهیل شرایط است، اما واقعیت این است که واشنگتن هم‌زمان با تلاش برای حمایت از دولت لبنان، باید میان فشار بر اسرائیل و حفظ روابط استراتژیک با تل‌آویو تعادل برقرار کند. در‌این‌میان اقتصاد لبنان در حال فروپاشی است. تورم سال ۲۰۲۴ به بیش از ۴۵ درصد رسید؛ این در حالی است که یک سال پیش‌تر، نرخ تورم افسارگسیخته به ۲۲۱ درصد رسیده بود. چنین اعدادی نشان می‌دهد مردم لبنان نه‌تنها از جنگ، بلکه از فقر، بیکاری و فروپاشی نظام پولی رنج می‌برند. نرخ بیکاری در دهه گذشته به طور میانگین بالای ۱۰ درصد بوده و چشم‌اندازی برای بهبود سریع وجود ندارد. همان‌طور که رئیس‌جمهور لبنان هشدار داده، اگر روند خلع سلاح حزب‌الله و اجرای توافق به نتیجه نرسد، حملات اسرائیل تشدید خواهد شد و کشور در انزوای اقتصادی عمیق‌تری فرو‌خواهد رفت.
آزمونی برای لبنان، اسرائیل و آمریکا
پرونده حزب‌الله و آتش‌بس نوامبر ۲۰۲۴ به آزمونی بزرگ برای همه طرف‌ها بدل شده است: برای لبنان، فرصتی است برای بازسازی کشور و بازگرداندن انحصار سلاح به دولت، در‌حالی‌که باید با میراثی از بیش از چهار هزار کشته، هزاران زخمی و میلیون‌ها آواره روبه‌رو شود. برای اسرائیل، چالشی است میان امنیت کوتاه‌مدت و خطر بازتولید دشمنی‌های دائمی؛ مسیری که تاکنون بیش از 11 میلیارد دلار خسارت بر لبنان تحمیل کرده و خطر شعله‌ورشدن جنگی دیگر را زنده نگه داشته است. ایالات متحده نیز محکوم به انتخابی دشوار است: حفظ روابط ویژه با اسرائیل یا اعمال فشار واقعی برای پایبندی به توافقات و کمک به ثبات یک اقتصاد در حال سقوط. آنچه تعیین‌کننده خواهد بود، نه صرفا تعداد پایگاه‌های اسرائیلی یا سلاح‌های حزب‌الله، بلکه اراده سیاسی برای پایان‌دادن به چرخه جنگ‌های فرسایشی است. اگر این اراده شکل نگیرد، لبنان و منطقه بار دیگر در آستانه انفجاری خواهند بود که هیچ توافق نیم‌بندی قادر به مهارش نخواهد بود.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
