سخنگوی وزارت خارجه:
هیچ اقدام غیردوستانه‌ای را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم
در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا همچنان با ابهام و نوسان مواضع طرف آمریکایی همراه است، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر خطوط قرمز خود را با صراحت اعلام کرد: «غنی‌سازی اورانیوم قابل مذاکره نیست». سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال توافق‌های پنهانی، ضمن تکذیب مذاکرات موازی، تأکید کرد ایران نه از موضع ضعف، بلکه برای اثبات حسن نیت و حقانیت، در مسیر دیپلماتیک باقی مانده است.
در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا همچنان با ابهام و نوسان مواضع طرف آمریکایی همراه است، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر خطوط قرمز خود را با صراحت اعلام کرد: «غنی‌سازی اورانیوم قابل مذاکره نیست». سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال توافق‌های پنهانی، ضمن تکذیب مذاکرات موازی، تأکید کرد ایران نه از موضع ضعف، بلکه برای اثبات حسن نیت و حقانیت، در مسیر دیپلماتیک باقی مانده است. در این میان، پیام آشکار تهران به واشنگتن و سه‌گانه اروپایی روشن است: اگر فشارها ادامه یابد، پاسخ متقابل قطعی خواهد بود. روندی که بیش از آنکه به تفاهم نزدیک باشد، بر چالش‌های موجود افزوده و سایه بی‌اعتمادی را سنگین‌تر کرده است. اسماعیل بقایی در ابتدای نشست خبری خود، یاد شهید حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه پیشین ایران را گرامی داشت و گفت: شهید امیرعبداللهیان یک الگو و اسوه در حوزه اخلاق، تواضع و مسئولیت‌پذیری بود. او همچنین با اشاره به برخی اقدامات وزارت خارجه در دورانی که شهید امیرعبداللهیان مسئولیت آن را بر عهده داشت، از جمله عضویت ایران در سازمان‌های بریکس و شانگهای گفت: شهید امیرعبداللهیان نقش مهمی در عرصه مقاومت فلسطین و منطقه داشت. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین یاد و نام شهید سید‌ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین را نیز گرامی داشت. او همچنین به ارائه گزارشی از برگزاری مجمع گفت‌وگوی تهران در کشورمان در دو روز گذشته با حضور میهمانانی از کشورهای مختلف پرداخت و در ادامه جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه را محکوم کرد.
هزینه تحریم علیه ایران، بار سیاست‌گذاران آمریکایی را بیشتر می‌کند
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره ادامه تحریم‌های آمریکا علیه ایران به‌رغم اینکه مذاکرات بین دو کشور در جریان است، گفت: بخشی از دشواری مذاکره با آمریکا این است که شما با طرفی روبه‌رو هستید که به هیچ‌یک از روندهای دیپلماتیک پایبند نیست. او افزود: هزینه تحریم‌های جدید که آمریکا علیه ایران اعمال می‌کند، بار سیاست‌گذاران آمریکایی را بیشتر می‌کند؛ چرا‌که این تحریم‌ها مصداق نقض جنایت علیه بشریت و حقوق بشر بوده و اثبات‌کننده این موضوع است که سیاست‌مداران آمریکایی به ایران نگاه خصومت‌آمیزی دارند و نباید ادعاهایی را که درباره جدیت در عرصه دیپلماسی مطرح می‌کنند، جدی گرفت و باور کرد. بقایی ادامه داد: ما یک روند دیپلماتیک را انتخاب کرده‌ایم به خاطر اینکه بر این باور هستیم که هیچ‌چیزی برای نگرانی نداریم و برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و بارها این موضوع را اعلام کرده‌ایم.
هیچ اقدام ناحق و غیردوستانه‌ای را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به پرسشی درباره تهدید مقامات تروئیکای اروپایی علیه ایران برای استفاده از مکانیسم ماشه گفت: ما هیچ اقدام ناحق و غیردوستانه‌ای را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم و فکر می‌کنیم که هیچ دلیل قانونی و منطقی برای استفاده از مکانیسم ماشه وجود ندارد. او با تأکید بر اینکه «برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است»، ادامه داد: چیزی که ما شاهد آن هستیم، اصرار برخی از کشورهای اروپایی برای ابزارسازی از یک امکان در قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است. دیپلمات ارشد ایرانی با بیان اینکه «استفاده از این ساز‌و‌کار به این معناست که طرف‌های استفاده‌کننده به دنبال رویکرد مذاکراتی نیستند و به دنبال ارعاب و تهدید هستند»، گفت: در برابر هرگونه اقدام احتمالی آنها در این ارتباط، ما نیز اقداماتی را انجام می‌دهیم و قبلا این موضوع را اعلام کرده‌ایم. بقایی گفت: امیدواریم کشورهای اروپایی در رویکرد خود که چند ماهی است آن را دنبال می‌کنند، تجدید‌نظر کنند؛ چرا‌که این ابزار یک شمشیر دو‌لبه است.
سفر رئیس‌جمهور به عمان از مدتی قبل در دستور کار قرار گرفته است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره سفر رئیس‌جمهور به عمان گفت: سفر مقام‌های عالی‌رتبه دو کشور امری معمولی است. ما با عمان رابطه بسیار خوبی داریم. در دوره شهید رئیسی نیز ایشان سفری به عمان داشتند و همچنین سلطان عمان نیز به ایران سفر کردند. موضوع سفر رئیس‌جمهور به عمان از مدتی قبل در دستور کار بوده و این سفر انجام خواهد شد، اما درباره جزئیات آن ترجیح می‌دهم دفتر رئیس‌جمهور اطلاع‌رسانی دقیق‌تری درباره زمان و موضوعات دستور کار انجام دهد.
مواضع آمریکایی‌ها کار را برای هر روند مذاکراتی دشوار می‌کند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تغییر مواضع آمریکا پس از مذاکرات گفت: در رابطه با تغییر مواضع طرف‌های آمریکایی، ظریفی این موضوع را به بازی ماروپله تشبیه می‌کرد. او تصریح کرد: ما هر وقت که یک جلسه مذاکراتی داریم، احساس می‌کنیم پیشرفت‌هایی صورت گرفته و حداقل دیدگاه‌های یکدیگر را می‌فهمیم، اما متأسفانه همین که طرف‌های آمریکایی به واشنگتن می‌رسند، مواضع دیگری را بیان می‌کنند و این ایجاد عدم قطعیت متعدد و مکرر کار را برای هر روند مذاکراتی دشوار کرده و بیش از پیش این شک و شبهه را ایجاد می‌کند که آیا واقعا طرف مقابل در این روند مذاکراتی جدی است؟ این سؤالی است که قاعدتا طرف‌های آمریکایی باید به آن پاسخ دهند.
هرآنچه از آمریکا دریافت شده، به صورت شفاهی بوده است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به پرسشی تصریح کرد: تاکنون هیچ پیشنهاد مکتوبی از سوی آمریکا دریافت نکرده‌ایم و هرآنچه دریافت شده، به صورت شفاهی بوده است. او افزود: در مورد پیشنهادهای شفاهی نیز شما شاهد هستید که هر روز به صورت مکرر تغییر داده می‌شود و این خود ایجاد ابهام و سردرگمی بیشتری می‌کند و این بسیار دشوار است که یک پروسه مذاکراتی را پیش ببرید در شرایطی که یک طرف مطلقا از ثبات قدم در بیان مواضع مذاکراتی برخوردار نیست. بقایی گفت: مواضع مطرح‌شده در میز مذاکرات از سوی طرف مقابل در خیلی موارد با اظهارنظرهای رسانه‌ای متفاوت و حتی متناقض بوده است و این موضوع، پیشبرد کار را با مشکل مواجه می‌کند و من خودم مطمئن نیستم که آیا سیاست‌مداران آمریکایی متوجه این موضوع هستند که چنین تغییراتی در بیان مواضع به چه میزان زیادی به جایگاه و اعتبار مذاکراتی آنها ضربه می‌زند یا نه؟
تنها روند مذاکراتی با آمریکا، مذاکرات غیرمستقیم عراقچی و ویتکاف است
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پاسخ به سؤالی درباره ادعای برخی از رسانه‌های غربی مبنی بر اینکه هم‌زمان با مذاکرات ایران و آمریکا، مذاکرات موازی دیگری هم بین مقامات ایران و آمریکا و به طور مشخص علی شمخانی و مارکو روبیو برقرار است، گفت: خیر، تنها روند مذاکراتی که وجود دارد، همین مذاکرات غیرمستقیم است که از طرف جمهوری اسلامی ایران، سید‌عباس عراقچی وزیر محترم امور خارجه و از طرف آمریکایی، استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور مدیریت می‌کنند. او در ادامه گفت: هر چهار دور مذاکرات بسیار شفاف اطلاع‌رسانی شده و نتایج آن نیز تا حدی که امکان اطلاع‌رسانی بوده، اطلاع‌رسانی شده است. بنابراین همه چیز شفاف انجام شده است.
صرف شرکت در یک روند مذاکراتی به معنی پذیرش دیدگاه‌ها یا مطالبات طرف مقابل نیست
بقایی در پاسخ به پرسش دیگری درباره مذاکرات گفت: هر روند مذاکره‌ای قاعدتا برای حل یک چالش برای حل یک اختلاف است، لذا اینکه ما به‌رغم شنیدن دیدگاه‌های متناقض و اظهارنظرهای ضد‌و‌نقیض از طرف آمریکایی، باز هم در مذاکرات شرکت می‌کنیم، برای اثبات حقانیت، حسن نیت و جدیت خودمان در رسیدن به یک تفاهم معقول، عادلانه و پایدار است و هم اینکه اساسا صرف شرکت در یک روند مذاکراتی، به معنی پذیرش دیدگاه‌ها یا مطالبات طرف مقابل نیست؛ اگر چنین بود که اصلا به روند مذاکراتی نیازی نداشتیم. او تصریح کرد: هر روند مذاکراتی برای پیگیری و رسیدگی به نقاط اختلاف است؛ از این جهت، ما تا الان در آن شرکت کردیم و امیدواریم که از این طریق بتوانیم نهایتا به یک نتیجه معقول برسیم.
ما هیچ‌گاه موضوع کنسرسیوم را مطرح نکرده‌ایم
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره موضوع کنسرسیوم هسته‌ای گفت: ما هیچ‌گاه موضوع کنسرسیوم را مطرح نکرده‌ایم؛ در عین حال که موضوع جدیدی نیست و از دو دهه قبل که مباحث مذاکراتی مطرح بوده، در ارتباط با این موضوع بحث و صحبت شده است که یک توجیه آن این است که منطقه غرب آسیا ممکن است به صورت روزافزون در آینده نیازمند انرژی هسته‌ای باشد و بد نیست کنسرسیومی با مشارکت کشورهای منطقه در این زمینه ایجاد شود.
او گفت: اگر چنین ابتکاری وجود داشته باشد، از آن استقبال می‌کنیم و می‌توانیم مشارکت کنیم. البته باید این موضوع را در نظر بگیریم که این نمی‌تواند جایگزینی برای غنی‌سازی در داخل ایران باشد و اگر نیت از طرح این موضوع، آن باشد که غنی‌سازی در ایران انجام نشود و ما از آن منصرف شویم، چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
آمریکا در جایگاهی نیست که درباره حق غنی‌سازی یک کشور مجوز صادر کند
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد: ما در مورد غنی‌سازی در داخل خاک ایران از کسی اجازه نمی‌گیریم و آمریکا در جایگاهی نیست که درباره حق یک کشور در ارتباط با این موضوع که در معاهده منع اشاعه نیز آمده است، بخواهد مجوز صادر کند یا نه.
وی افزود: این سفسطه آگاهانه و برای تحریف افکار عمومی است که گفته می‌شود هر کشوری به دنبال غنی‌سازی است، به دنبال اهداف غیرصلح‌آمیز است؛ چرا‌که کشورهایی وجود دارند که غنی‌سازی انجام می‌دهند ولی سلاح هسته‌ای ندارند. وی با تأکید مجدد مبنی بر اینکه «برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است و موضوع غنی‌سازی حقی است که در معاهده منع اشاعه نیز به رسمیت شناخته شده»، گفت: از طرف دیگر، شما نمی‌توانید در عین حال که متحد شما در منطقه از سلاح‌های کشتار جمعی و هسته‌ای برخوردار است و اقدام به اشغالگری می‌کند، آن را نادیده بگیرید و از کشوری که عضو معاهده منع اشاعه است و سابقه هیچ‌گونه تعرضی ندارد و برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، انتظار داشته باشید برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند. این یک درخواست غیرمنطقی و غیرقانونی است.
امیرخان متقی بر تعهد این کشور بر معاهده هیرمند تأکید داشت
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا در جریان سفر روز گذشته سرپرست وزارت امور خارجه حکومت سرپرستی افغانستان به ایران، درباره موضوع آب رایزنی و گفت‌وگو شد و به صورت جدی تحقق این مسئله از سوی افغانستان مورد تأکید مقامات تهران قرار گرفت؟ گفت: هر موقع بحثی بین ایران و طرف افغانستانی درباره موضوع آب مطرح بوده، این موضوع از سوی تهران به صورت جدی و شفاف پیگیری شده است. او ادامه داد: آقای متقی در دیدارهایی که در حاشیه مجمع گفت‌وگوی تهران داشتند، بر تعهد این کشور بر معاهده هیرمند تأکید کردند، حتی فراتر از آن رفتند و گفتند که ما وظیفه اخلاقی و انسانی خود می‌دانیم که حقابه ایران محقق شود و آن را اجرائی کنیم. بقائی تأکید کرد: امیدواریم که این موضوع به صورت عملی محقق شود و همان‌طور که پیش‌از‌این نیز گفتم، پیگیری این موضوع در دستور کار ثابت هر نوع گفت‌وگو و مذاکره ما با مقامات افغانستان قرار دارد.
کشورهای حاشیه خلیج فارس خیر و صلاح منطقه و رابطه همسایگی را در نظر بگیرند
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره نشست سه‌جانبه وزیران امور خارجه ایران، قطر و عمان در تهران گفت: ما با همه کشورهای حاشیه خلیج فارس رابطه خوبی داریم. در هفته گذشته وزیر خارجه سفری به چهار کشور حوزه خلیج فارس از‌جمله عربستان، قطر و امارات داشتند و در آنجا یکی از موضوعاتی که بحث شد، تحولات مرتبط با مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا بود.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران گفت: انتظار ما از کشورهای حاشیه خلیج فارس این است که خیر و صلاح منطقه و رابطه همسایگی را در نظر بگیرند و در دیدگاه‌ها و موضع‌گیری‌ها و رویکردهای‌شان درباره موضوعات مختلف منطقه، انتخاب‌های‌شان مبتنی بر پیشبرد منطقه قوی، باثبات و مصون از سوء نفوذ و اعمال نفوذ سوء طرف‌های ثالث و خارج از منطقه باشد. سخنگوی وزارت خارجه درباره نقش قطر نیز گفت: نقش قطر مهم و سازنده است. قدردان این نقش هستیم، همان‌طور که عمان نقش داشت و این یکی از نشانه‌های رویکرد اثرگذار ایران در نگاه به منطقه و توجه به همسایگان به‌عنوان شرکای مهم ایران در امر تلاش برای حفظ و صیانت منطقه در برابر هرگونه ناامنی و چالش‌هایی است که ممکن است از سوی برخی اعمال شود.
در مواجهه با تحریم‌ها، یاد گرفته‌ایم چگونه بتوانیم منافع خود را تأمین کنیم
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره موضوع تحریم‌ها گفت: موضوع تحریم، موضوع جدیدی نیست. ما چهل‌و‌چند سال است که با تحریم‌های متنوع و متعدد و چند‌لایه آمریکا مواجه هستیم و یاد گرفته‌ایم که چگونه بتوانیم منافع خود را تأمین کنیم. ما قطعاً نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم؛ به خاطر اینکه اگر آمریکا مجموعه قوانین تحریمی را که قطعا هم مبنای قانونی ندارد و هم از لحاظ حقوق‌بشری کاملا مردود و محکوم است، به اجرا بگذارد، بنابراین ما راه‌های مختلفی را حتما امتحان کردیم و باز هم این مسیر را ادامه خواهیم داد، برای اینکه بتوانیم منافع خود را تأمین کنیم.
سخنگوی وزارت خارجه تصریح کرد: نکته دیگر درباره تحریم‌هایی است که در حین مذاکرات در حال اعمال است. این را من برعهده مردم ایران و جامعه بین‌المللی می‌گذارم که قضاوت کنند واقعا طرف آمریکایی تا چه میزان در روند مذاکرات و در ادعاهایی که راجع به پیشبرد گفت‌وگو با ایران برای حل موضوعات مرتبط با هسته‌ای ادعا می‌کند، جدیت و حسن نیت دارد. طبعا این‌گونه اقدامات به‌هیچ‌عنوان نشانه حسن نیت و جدیت تلقی نمی‌شود.
بقائی در پاسخ به سؤال دیگری درباره موضوع سرمایه‌گذاری آمریکا در ایران گفت: همان‌طور که بارها توضیح داده‌ام، آن چیزی که شرکت‌های آمریکایی را از فعالیت اقتصادی در ایران یا با ایران منع کرده، ایران نبوده است. آمریکایی‌ها به موجب قوانین تحریمی خود، از هرگونه مراوده اقتصادی با ایران منع شده‌اند، بنابراین مشکل از طرف ایران نیست، بلکه مشکل از طرف قانون‌گذاران آمریکایی است که در این 40، 50 سال با وضع قوانین و مقررات مختلف، هم در سطح کنگره و هم در سطح دستورات اجرائی، هرگونه مراوده اقتصادی بین اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی و آمریکایی را منع کردند و برای آن کیفر در نظر گرفتند، بنابراین، این مسئله‌ای است که از طرف آمریکایی‌ها باید حل‌وفصل شود.
به صورت جدی پیگیر پرونده خانم اسفندیاری هستیم
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت دو شهروند ایرانی بازداشت‌شده در فرانسه، «مهدیه اسفندیاری و شاهین حزامی»، گفت: ما به صورت جدی پیگیر پرونده خانم اسفندیاری هستیم. بر‌اساس اطلاعاتی که دریافت کرده‌ایم، ایشان تاکنون دو بار توانسته‌اند دیدار کنسولی داشته باشند». او با بیان اینکه «دیگر شهروند ایران در فرانسه چندی پیش آزاد شد»، گفت: اتهامات مطرح‌شده علیه این دو شهروند ایرانی روشن نیست و تمام چیزی که ما شنیده‌ایم، این است که مثلا خانم اسفندیاری در صفحات مجازی خود از مردم مظلوم فلسطین در برابر جنایت‌های اسرائیل دفاع کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران درباره مذاکرات ایران و اروپا از‌جمله مذاکرات اخیری که در استانبول ترکیه انجام شد، گفت: درباره اروپا هم ما همیشه قائل به این بودیم که آماده گفت‌وگو و تداوم گفت‌وگو با طرف‌های اروپایی هستیم. در این جلسه استانبول هم برای ادامه روند اعلام آمادگی شد اما درباره زمان و مکان آن، بعد از مشورتِ مذاکره‌کنندگان ما و طرف‌های اروپایی، اعلام خواهد شد.
غنی‌سازی یک امر فانتزی نیست که از ایران بخواهیم متوقف یا تعلیق کند
او همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره موضوع غنی‌سازی در ایران تأکید کرد: موضوع غنی‌سازی، به‌عنوان بخشی از چرخه طبیعی صنعت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، به‌هیچ‌عنوان قابل مذاکره نیست. غنی‌سازی یک امر فانتزی نیست که از ایران بخواهیم متوقف یا تعلیق کند.
سخنگوی وزارت خارجه در این زمینه تصریح کرد: غنی‌سازی یک فناوری و یک نیاز است، برای اطمینان از اینکه صنعت هسته‌ای ایران بدون وقفه به کار خود ادامه خواهد داد و نتیجه دهه‌ها زحمت و تلاش و خون دانشمندان هسته‌ای ماست؛ بنابراین هم حقی است که طبق معاهده منع اشاعه ایران از آن برخوردار است و هم حاصل زحمت دانشمندان ایرانی است که به‌هیچ‌عنوان نمی‌شود از آن گذشت، بنابراین موضع ما در این زمینه خیلی روشن و صریح بیان شده است.
