طرح «فتح غزه»؛ پیروزی نظامی یا شکست در آزادی گروگانها؟
استراتژی جدید اسرائیل در غزه
مقامات اسرائیلی اعلام کردهاند طرحی برای تصرف کامل نوار غزه در دست دارند که میتواند به اشغال چندماهه این منطقه منجر شود. کابینه امنیتی اسرائیل با گسترش عملیات نظامی در این باریکه، به عنوان بخشی از استراتژی جدید با عنوان «فتح غزه»، با هدف شکستدادن حماس موافقت کرد.


شرق: مقامات اسرائیلی اعلام کردهاند طرحی برای تصرف کامل نوار غزه در دست دارند که میتواند به اشغال چندماهه این منطقه منجر شود. کابینه امنیتی اسرائیل با گسترش عملیات نظامی در این باریکه، به عنوان بخشی از استراتژی جدید با عنوان «فتح غزه»، با هدف شکستدادن حماس موافقت کرد. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که فراخوان گستردهای برای نیروهای ذخیره صادر شد تا تعداد سربازان افزایش یابد؛ اقدامی که به طور ضمنی نشان میدهد رویکرد فعلی کارساز نبوده است. بااینحال، گزارشها حاکی از آن است که ژنرال ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش اسرائیل (IDF)، به وزرا هشدار داده استراتژی جدید ممکن است به «از دست دادن» گروگانها منجر شود.
از اکتبر ۲۰۲۳ تاکتیکهای اسرائیل در غزه عمدتا شامل بمبارانهای سنگین و به دنبال آن عملیات زمینی فشرده برای پاکسازی مناطق بوده است و پس از آن نیروها به مناطق دیگر منتقل میشدند. این رویکرد انتقاداتی را برانگیخت مبنی بر اینکه ارتش اسرائیل به حماس اجازه میدهد در مناطقی که قبلا پاکسازیشده اعلام شده بود، دوباره سازماندهی شود. اما در درگیریهایی که پس از شکست آتشبس در اواسط ماه مارس رخ داد، نیروهای اسرائیلی تلاش بیشتری برای حفظ کنترل مناطق تصرفشده از خود نشان دادهاند.
طرح جدید -که به گفته مقامات هدف آن کمک به اسرائیل برای دستیابی به اهداف جنگی خود یعنی شکست حماس و آزادی گروگانهاست- همچنین صدها هزار فلسطینی را به سمت جنوب غزه سوق خواهد داد. به گفته یک مقام، این استراتژی که امکان «فتح غزه و حفظ قلمرو» را فراهم میکند، به تدریج تشدید خواهد شد. احتمال میرود این روند پس از سفر مورد انتظار دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، به خاورمیانه در هفته آینده آغاز شود.
پیش از این نیز مقامات اسرائیلی به خبرنگاران گفته بودند که افزایش گسترده فعالیت نظامی قریبالوقوع است، اما این اتفاق رخ نداد؛ موضوعی که بعدا به نظر میرسید تلاشی برای تحت فشار قراردادن حماس برای موافقت با یک توافق مطلوب بر سر گروگانها بوده است. بااینحال، فراخوان نیروهای ذخیره و رأی رسمی کابینه امنیتی، نشاندهنده یک برنامه قطعی برای تشدید درگیریهاست.
هشدار درباره سرنوشت گروگانها
به گزارش کانال ۱۳ اسرائیل، ژنرال زمیر به وزرا هشدار داده است: «در طرح یک مانور تمامعیار، لزوما به گروگانها دست نخواهیم یافت. به خاطر داشته باشید که ممکن است آنها را از دست بدهیم».
اسرائیل مشتاق است حماس را تحت فشار قرار دهد تا نسخهای از توافق پیشنهادی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا را بپذیرد. این توافق شامل آتشبس، آزادی زندانیان فلسطینی و ورود کمکها در ازای بازگرداندن گروگانها است. بااینحال، حماس خواستار خروج کامل اسرائیل از نوار غزه و ارائه طرحی برای پایان دائمی جنگ شده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و متحدانش معتقدند فشار نظامی بهترین راه برای بازگرداندن گروگانهاست. اما انجمن خانوادههای گروگانها و مفقودان در بیانیهای اعلام کرد: «هشدار رئیس ستاد ارتش باید خواب را از چشمان هر اسرائیلی برباید. اکثریت قاطع ملت بر این درک متحد هستند که پیروزی اسرائیل بدون بازگرداندن گروگانها به خانه به دست نمیآید». در ادامه این بیانیه آمده است: «از دست دادن گروگانها به معنای شکست اسرائیل خواهد بود. امنیت ملی و ثبات اجتماعی به بازگشت همه گروگانها -تکتک آنها- بستگی دارد».
تشدید درگیریها، بهویژه کوچ اجباری جمعیت فلسطینیها به سمت جنوب، وضعیت انسانیای را که سازمان ملل از آن به عنوان «فاجعه فزاینده» یاد کرده است، وخیمتر خواهد کرد. اسرائیل بیش از دو ماه است تمام کمکها به غزه را قطع کرده و گزارشها از کمبود مواد غذایی و دارو رو به افزایش است.
جلسه شامگاه یکشنبه کابینه امنیتی اسرائیل همچنین ازسرگیری ارسال کمکها را تصویب کرد. بااینحال، این کمکها قرار است به شکلی متفاوت از آنچه تا قبل از ماه مارس مجاز بود، انجام شود. به گفته منتقدان اسرائیلی، در روش قبلی، مواد غذایی و سایر ملزومات بهراحتی به دست حماس میافتاد و به این گروه اجازه بازسازی میداد.
براساس طرح جدید، پیمانکاران آمریکایی بر تحویل مستقیم کمکها به مردم، تحت پوشش امنیتی گستردهتری که توسط ارتش اسرائیل فراهم میشود، نظارت خواهند کرد. گفته میشود ژنرالهای اسرائیلی از دخالت در توزیع کمکها ناراضی هستند. روز یکشنبه گزارش شد که ژنرال زمیر با ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی راستگرای تندرو، درگیری لفظی داشته است؛ زیرا بنگویر ظاهرا از بمباران انبارهای مواد غذایی حمایت کرده بود. طبق گزارشها، ژنرال زمیر به او گفته است اسرائیل متعهد به رعایت قوانین بینالمللی است و نمیتواند اجازه دهد فلسطینیها از گرسنگی بمیرند.
سازمان ملل متحد مخالفت خود را با روش پیشنهادی جدید توزیع کمکها اعلام کرده و گفته است این روش «اصول اساسی بشردوستانه را نقض میکند» و رنج غیرنظامیان را عمیقتر خواهد کرد.