|

روز معلم، روز دفاع از علم

روز معلم را بیش از هرکس به معلمانی باید تبریک گفت که نه‌تنها به شاگردان خود‌ علم و دانش آموخته‌اند، بلکه دفاع از دانش و حساسیت به مرزهای دانش را به‌خصوص آنجا که علم با شبه‌علم مخدوش می‌شود، در عمل آموزش داده‌اند.

روز معلم، روز دفاع از علم

روز معلم را بیش از هرکس به معلمانی باید تبریک گفت که نه‌تنها به شاگردان خود‌ علم و دانش آموخته‌اند، بلکه دفاع از دانش و حساسیت به مرزهای دانش را به‌خصوص آنجا که علم با شبه‌علم مخدوش می‌شود، در عمل آموزش داده‌اند. معلمانی که خود به پیکار با شبه‌علم برخاسته‌اند، رگه‌های ناپیدای شبه‌علم را که در دانش تنیده شده است یک به یک شناخته و رسوا کرده‌ و از کار انداخته‌اند.

باور به دانش مقدم بر دانش‌آموزی است. مهم آن است که ببینیم پیش از آموزش در دانشکده و دانشگاه، باور به دانش و اعتماد به یافته‌های آن را با تمام وجود در خود پدید آورده‌ایم یا خیر؟

لاادری‌گری، ملاحظه‌کاری و این تصور که «حالا شاید یک چیزی هم بود!» حتی از خود شبه‌علم هم خطرناک‌تر است.

راه نفوذ و تداوم شبه‌علم همین نوع تفکرات ظاهرا لیبرالی، لاادری‌گرایانه است. تحت پوشش چنین تفکراتی است که شبه‌علم و ضد‌علم آهسته‌آهسته و زیرپوستی به حیات خود ادامه می‌دهد تا در فرصت مناسب، دانش مدرن گسترش‌یافته را تحت سیطره خود بگیرد و باعث تحقیر دانش شود.

مسئله دیگر گستره دانش است. امروزه هیچ‌چیز فارغ از بنیادها و اصول علمی نیست. محدودکردن دانش به دانستن این یا آن فرمول، این یا آن دستگاه پیشرفته، نشانه غلبه تکنولوژی بر دانش است. تکنولوژی‌ای که فارغ از دانش باید بر آن «لویاتان مدرن» نام نهاد. غولی که بر همه‌چیز سیطره پیدا می‌کند. ارتباطات انسانی، اخلاقیات، نحوه تعامل با مدرنیته و تکنولوژی همه و همه حیطه‌های گوناگون دانش هستند. حیطه‌ای که بدون باور عمیق به مبانی دانش، هیچ‌کدام از اینها به نتیجه مطلوب نخواهند رسید. بنابراین دانشکده‌ها و دانشگاه‌هایی که به وسعت در هر شهر و روستا پراکنده‌اند، ابتدا باید ایمان و اعتماد را به دانش بیاموزند و بعد آن دانش خاص را.

ایمان به راستیِ دانش، آسان نیست؛ به‌خصوص آن زمان که شائبه‌های بسیار به انحای مختلف روح و جان را می‌فریبند و می‌فرسایند. در این میان معلمانی که دفاع از دانش در سخت‌ترین شرایط را وجهه همت خود می‌سازند و بدون کوچک‌ترین شائبه و تردید دانش را از هر آلودگی پیرایش می‌کنند، هم این معبد را نگهبانی می‌کنند، هم دفاع از دانش را آموزش می‌دهند و هم افکار عمومی را به‌راستی آنچه دانش می‌گوید، هرچه بیشتر متقاعد می‌کنند.

در سال‌های گذشته هجوم شبه‌علم با اسامی مختلف علیه دانش طب، رشد بی‌مانندی داشت. رشدی که به‌طور مستقیم توسط دولت تبلیغ و تقویت می‌شد. در این شرایط دشوار، نقش استادانی که با قلم یا زبان و بیانیه از مقابله با شبه‌علم، با نام‌های «طب ایرانی»، «طب سنتی» و امثال آن کوتاه نیامده‌اند و در برابر اخراج علم از دانشگاه ساکت ننشسته‌اند، فراموش‌نشدنی است.

روز معلم بر دانشوران جوان اما بزرگی که در آینده سپر دفاع از دانش را پایین نخواهند آورد مبارک باشد.