بحران در اقلیم؛ بارزانی‌ها به دردسر افتاده‌اند؟

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

کردستان عراق سه‌شنبه شب شاهد یکی از شدید‌ترین درگیری‌ها و تنش‌ها طی سال‌های اخیر بود. منشا تنش درگیری قدیمی و ریشه‌دار میان قبیله هرکی با بارزانی‌ها در اقلیم کردستان بود که در یک شب به کشته شدن دو نفر و زخمی شدن بیش از ۱۰ نفر انجامید. تصاویر از بالا بودن شدت خشونت‌ها و مسلح بودن برخی از معترضان سخن می‌گفتند. نیروهای دولتی در کردستان عراق که تحت رهبری خانواده بارزانی قرار دارد،‌ دستور قضایی برای بازداشت گروهی از برخی از افراد قبیله هرکی را برای اجرا پیگیری کردند. مشکل اصلی، مقاومت در برابر دستگیری خورشید هرکی از مهم‌ترین چهره‌های این قبیله بوده است. 

درگیری‌های اولیه از منطقه خبات کردستان عراق شروع شد. این منطقه در غرب شهر اربیل واقع شده و از نظر جغرافیایی در دشتی حاصلخیز قرار دارد که توسط رودخانه‌های کوچک و زمین‌های کشاورزی احاطه شده است. خبات به دلیل موقعیت استراتژیک خود، نزدیک به شهر اربیل و جاده‌های ارتباطی مهم، از اهمیت اقتصادی و اجتماعی برخوردار است. فاصله خبات تا اربیل ۳۰ کیلومتر است.

حکم خورشید هرکی

این حکم از سوی دادگاه اربیل به دلیل اختلافات ملکی با عشیره گوران صادر شده بود. اعضای این قبیله که ارتباط پرتنشی با بارزانی‌ها دارند، این حکم را سیاسی دانسته و از عدم شفافیت در روند دادرسی خشمگین هستند. جوهر محی الدین هرکی از هم قبیله‌های خود که در سراسر اقلیم کردستان پراکنده‌اند خواسته در مقابل آنچه بی‌عدالتی خوانده قیام کنند. آنها می‌خواهند مانع از ورود نیروهای امنیتی به ناحیه خبات شوند.

درگیری‌ها اما به منطقه خبات ختم نشد. بر اثر آشوب ایجاد شده، در شهر قلادزی معترضان به نحوه کار دولت اقلیم به خیابان‌ها آمدند و علیه فساد حزب دموکرات کردستان شعار دادند.

به نظر می‌رسد که مشکل ریشه‌های گوناگونی دارد. در وهله اول هرکی‌ها می‌گویند ۲۰ هزار نفر را آماده به رزم در اختیار دارند که نشان از آن دارد که ممکن است جرقه درگیری‌هایی خونبار زده شود. مساله بعدی در درون خود حزب دموکرات کردستان ایجاد شده. خورشید هرکی پیش از این عضو حزب بوده و بعد از مدتی جدایی به آن برگشته است. به نظر می‌رسد در داخل حزب دموکرات کردستان که حاکم بر منطقه اقلیم است، اختلافات آن قدر بالا گرفته که باعث درگیری‌های گسترده شده. همچنین در کردستان عراق وضعیت اقتصادی با بحران جدی روبه‌روست. دولت اقلیم قادر به پرداخت حقوق برخی از افراد نیست و درآمد نفتی با کاهش جدی رو‌بهرو بوده است.

در فضای مجازی ناظران تعابیر متنوعی از درگیری‌های اقلیم کردستان داشتند. برخی آن را مقدمه‌ای برای طرح اسرائیل با عنوان خاورمیانه بزرگ دانستند و برخی دیگر موضوع را به‌شدت خطرناک برای همسایگان عراق قلمداد کردند. در مقابل گروهی دیگر معتقدند درگیری در سطح دو قبیله بوده و مساله به هیچ وجه جدی نیست. رسانه‌های نزدیک به حزب دموکرات کردستان هم ایده مشابهی را مطرح کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد ماجرا به آن تندی که گروهی از ناظران می‌گویند نباشد. به هر حال اقلیم کردستان بحران‌های زیادی دارد و حزب دموکرات کردستان عراق با بحران مشروعیت در پی شکست‌های اقتصادی روبه‌روست. اما مساله بیش از آنچه تحت نفوذ عوامل خارجی باشد، ریشه در اختلافات داخلی و قدیمی دارد.