۲۵۰۰ یادگار الی کوهن گام دیگر سوریه به سوی اسراییل
حدود ۲۵۰۰ سند، عکس و وسایل شخصی الی کوهن، جاسوس اعدام‌شده اسرائیلی، در عملیاتی ویژه توسط موساد از سوریه بازگردانده شد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، امروز اعلام شد که ۲۵۰۰ شی باقیمانده از الی کوهن جاسوس اسرائیلی از طرف سوریه استرداد شده است. این جاسوس۶۰ سال پیش اعدام شد.
دفتر نخست‌وزیری اسرائیل با اعلام خبر بازگردانده شدن این اشیا گفت که این مجموعه در نتیجه عملیاتی محرمانه و پیچیده با همکاری آرشیو رسمی سوریه بازیابی شده است؛ آرشیوی که از زمان دستگیری و اعدام کوهن در میدان مرجه دمشق در سال ۱۹۶۵، هزاران مورد طبقه‌بندی‌شده را در اختیار داشت.
در میان این اشیاء، کلیدهای آپارتمان کوهن در دمشق، گذرنامه‌های جعلی و تصاویری که در جریان مأموریت‌های جاسوسی‌اش گرفته بود – به‌ویژه عکس‌هایی از مقامات بلندپایه سوری – به چشم می‌خورد. همچنین دفترچه‌ها و یادداشت‌هایی از او باقی مانده که توسط دستگاه اطلاعاتی سوریه توقیف شده بود.
این خبر درست در شصتمین سالگرد اعدام الی کوهن اعلام شد. در مراسم رونمایی از این اشیاء، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، دیوید بارنیا رئیس موساد، و نادیا کوهن، همسر الی کوهن حضور داشتند. در میان اشیاء بازگردانده‌شده، وصیت‌نامه‌ای بود که کوهن چند ساعت پیش از اعدام نوشته بود و تاکنون تنها نسخه‌ای از آن به‌طور عمومی منتشر شده بود.
بارنیا ابراز امیدواری کرده است که تحقیقات برای یافتن محل دفن این جاسوس به نتیجه برسد .
الی کوهن که در دهه ۱۹۶۰ با هویت جعلی «کمال امین ثابت» به عنوان یک بازرگان سوری وارد ساختار حکومتی دمشق شد، اطلاعاتی حیاتی از وضعیت نظامی، اقتصادی و سیاسی سوریه به اسرائیل منتقل کرد؛ اطلاعاتی که به اذعان اسرائیل، نقش کلیدی در پیروزی این رژیم در جنگ شش‌روزه سال ۱۹۶۷ داشت. او پس از شناسایی در سال ۱۹۶۵ در سوریه اعدام شد.
کوهن برای تقویت هویت جعلی خود، ابتدا در سال ۱۹۶۲ به آرژانتین رفت و پس از آن به سوریه منتقل شد. او با نفوذ در محافل قدرت، روابط نزدیکی با امین الحافظ – رئیس‌جمهور آینده سوریه – برقرار کرد و به ساختار امنیتی و نظامی این کشور راه یافت.
یکی از برجسته‌ترین اقدامات اطلاعاتی او، پیشنهاد کاشت درخت برای ایجاد سایه در مواضع نیروهای سوری در بلندی‌های جولان بود. این درختان بعدها به نقاط هدف‌گیری دقیق نیروهای اسرائیلی در جنگ تبدیل شدند. همچنین، او اطلاعات دقیقی درباره تانک‌های تی-۵۴ روسی و محل استقرارشان به اسرائیل منتقل کرد.
داستان زندگی کوهن بارها دستمایه آثار هنری قرار گرفته است. در سال ۲۰۱۹ نتفلیکس مینی‌سریال انگلیسی‌زبانی با عنوان جاسوس (Spy) را در شش قسمت تولید کرد که نقش کوهن را ساشا بارون کوهن ایفا می‌کند. همچنین کتابی با عنوان تنها در دمشق نوشته شموئیل سیگف در سال ۱۹۸۶ منتشر شد که روایت جامعی از زندگی او ارائه می‌دهد.
در اسرائیل، موزه‌ای به نام الی کوهن تأسیس شده که مجموعه‌ای از یادگارهای او را در خود جای داده است. در سال ۲۰۱۸ موساد ساعت شخصی او را به‌دست آورد؛ ساعتی که به گفته رئیس وقت موساد، تا لحظه دستگیری در دست کوهن بود. بخشی از موزه بین‌المللی جاسوسی در واشنگتن نیز به او اختصاص دارد.
دیوید بارنیا، رئیس موساد، هنگام افتتاح موزه‌ای در شهر هرتزلیا گفت که الی کوهن یکی از برجسته‌ترین مأموران این سازمان بوده و اطلاعات تازه نشان می‌دهد که تنها دلیل شناسایی و دستگیری او، رهگیری پیام‌های ارسالی‌اش توسط دشمن بوده است، نه به دلیل تکرار زیاد ارسال پیام.
در دهه‌های اخیر، اسرائیل بارها از دولت‌های مختلف سوریه خواسته تا بقایای جسد کوهن را تحویل دهد، اما همواره با شکست مواجه شده است. به تازگی ، رسانه‌ها گزارش داده‌اند که احمد الشرع، رئیس موقت سوریه، با انتقال بقایای پیکر الی کوهن به تل‌آویو پس از حدود ۶۰ سال موافقت کرده است.
