پایان یک دوره تاریخی

این اقدام در پی درخواستی است که عبدالله اوجالان در اسفندماه سال گذشته مطرح کرد. او پس از یک توافق با دولت ترکیه از اعضای دیگر این گروه که سال‌ها از سوی آنکارا تروریستی خوانده می‌شد، خواست تا سلاح‌ها را زمین بگذارند و قید پ.ک.ک را برای همیشه بزنند. اوجالان بیش از دو دهه است که در زندان امرالی به سر می‌برد. او به دلیل جرائمی که منجر به مرگ هزاران شهروند ترکیه شده، محکوم به حبس ابد است. با این‌حال او بالاخره تصمیم گرفت مهم‌ترین تصمیم خود را از سال ۲۰۰۰ به این سو بگیرد. 

پس از بیانیه‌ای که اوجالان آن را منتشر کرد، اعضای پ.ک.ک که اغلب در کوه‌های قندیل ساکن‌اند، سکوت اختیار کردند. این در حالیست که برای آنها سال‌ها آنچه که اوجالان چه در سوریه و چه در زندان بیان می‌کرد، اهمیت فراوان داشت.

اوجالان در بیانیه خود تاکید کرده بود که دیگر دوران مبارزه مسلحانه گذشته است. این تصمیمی نیست که او یکباره و در پی گفتگو با نمایندگانی از سوی پارلمان ترکیه آن را گرفته باشد. او در زندان رساله‌ها و کتاب‌هایی در مورد اهمیت رسیدن به نقطه‌ای مشترک با شهروندان ترک در ترکیه نوشته است که نشان می‌دهد دستکم زندان امرالی این تاثیر را بر او داشته که به بی‌اثر بودن مبارزه مسلحانه پی ببرد.

در کوه‌های قندیل اما اوضاع دشوارتر است. آنها در طی سال‌های گذشته بیش از آنچه که فکر می‌کردند از دست داده‌اند و قدرت ریسک بر سر ادامه روند مسلحانه را از دست داده‌اند. اما مساله انحلال گروهی که به مدت چهاردهه یکی از مهم‌ترین گروه‌های مسلح منطقه محسوب می‌شده، موضوع پیچیده‌تری به نظر می‌رسد.

اعضای این گروه در فروردین اعلام کردند که خواهان آتش‌بس با دولت ترکیه هستند. این اولین قدم در پذیرش دستور اوجالان بود. آنها حالا می‌گویند بر سر انحلال با یکدیگر بحث و گفتگو خواهند کرد. طبق آنچه برخی منابع به میدل ایست آی اعلام کرده‌اند، مساله تنها چانه‌زنی بین اعضای باقی‌مانده پ.ک.ک نیست و این گروه مسلح تصمیم خود را برای پیروی از خواسته اوجالان گرفته است.

اردوغان طی سال‌های گذشته به طور موفقیت‌آمیز توانسته دست پ.ک.ک را در قندیل عراق ببندد. حملات این کشور به خاک همسایه هرچند با اعتراض فراوان دولت اقلیم یا حتی دولت مرکزی در بغداد روبه‌رو بود؛ اما دستکم توانست پ.ک.ک را به ضعیف‌ترین نسخه خود طی سال‌های اخیر تبدیل کند. به‌نظر می‌رسد این اقدامات باعث شده تا اوجالان و هم‌قطارانش دیگر آینده‌ای برای گروه مسلح خود متصور نباشند.

مساله دیگری که مورد توجه قرار دارد این است که جمع‌آوری سلاح‌هایی که پ.ک.ک در دست دارد چطور انجام می‌شود؟ میدل‌ایست‌آی می‌گوید اینکار با کمک عراق و کشورهای همسایه صورت می‌گیرد. با این‌حال به نظر می‌رسد به دلیل برخی اختلافات داخلی در میان اعضای گروه، جمع‌آوری سلاح‌ها کار ساده و بی‌دردسری نباشد.

انحلال پ.ک.ک تنها بر روی کردهای ترکیه تاثیر نمی‌گذارد. این اتفاق در صورتیکه در پایان هفته اعلام شود؛ بر روی کردها در دیگر کشورهای منطقه هم اثر خواهد گذاشت. همانطور که پیش از این توافق کردهای سوریه با دولت جولانی منجر به سرعت گرفتن تحولات در پ.ک.ک شد، اتفاقی که قرار است به زودی بیفتد هم اثر خود را بر دیگر گروه‌های کردی خواهد گذاشت. در واقع انحلال پ.ک.ک به معنای پایان یک دوره تاریخی برای کردها در خاورمیانه است.