«سرقت» رتبه اول پرونده‌های قضائی را به خود اختصاص داده؛
دزدی به خاطر تأمین معیشت روزانه
آمار‌های رسمی منتشر شده در خرداد امسال نشان می‌دهد میزان سرقت در پنج سال گذشته ۴ برابر شده است.
همچنین طبق گزارش مرکز آمار ایران؛ میزان سرقت سیر صعودی داشته به طوری که بعد از مصرف مواد مخدر، سرقت دومین جرم عمده در کشور محسوب میشود. سال پیش هم سازمان زندان های کشور اعلام کرد که حدود ۶۸ درصد زندانی‌‌ها به دلیل جرایم «موادمخدر و سرقت» در زندان‌ها به سر می‌برند که نیمی از آنها «سارق اولی» بوده‌اند.
خودتان باید مراقب اموالتان باشید!
بسیاری اما معتقدند مشکلات معیشتی و تورم دلیل اصلی افزایش سرقت هاست و همین امر باعث ناامن شدن فضای شهری میشود. حالا دیگر فرقی ندارد شما در میانه روز پشت ترافیک مانده باشید یا همراه دوستی در ساعات ابتدایی شب در خیابان قدم میزنید یا در خانه هستید، سارقان از شما دور نیستند. این درحالی است که پلیس تنها به پیشنهاد دادن اکتفا میکند. مثلا اخیرا پیشنهاد پلیس این بود که «اگر از گوشی تلفن همراه گران قیمت استفاده می‌کنید سعی کنید در اماکن عمومی‌آن را در معرض دید و نمایش دیگران قرار ندهید، ممکن است سوژه سارقان و افراد بزهکار قرار گیرید.»
تجربه دزدی، زیر پل کریمخان
خیابان کریمخان، کمی بعد از خیابان نجات الهی، درست زیر پل کریمخان که حالا دیگر کم پیش می‌آید ماشینی از آنجا گذر کند و بعد از پایان ساعت کاری به ندرت عابری از آنجا عبور کند و به لطف شهرداری چراغ چندانی هم ندارد و تاریک است تبدیل به مکان ایده آلی برای سارقان شده است. یکی از مخاطبان «شبکه شرق» میگوید: «هفته گذشته ساعت 9 شب با یکی از همکارانم مشغول پیاده روی بودیم که سارقان به ما حمله کردند. یکی روی موتور صورتش را پوشانده بود و دیگری به ما نزدیک شد. سارق سعی کرد کیف یکی از ما دونفر را به زور بگیرد؛ دوست من را روی زمین کشید و در نهایت با مقاومت ما مواجه شد و فرار کرد. اینکه سارقین حرفه‌ای نبودند کاملا مشخص بود، به همین دلیل ما توانستیم جان سالم به در ببریم.»
دو تجربه سرقت در کمتر از یک سال
تجربه دیگر سرقت دیگر اما موفق آمیز بود. همان مخاطب به ما میگوید: درست ساعت 6 بعدازظهر در خودرو شخصی و پشت ترافیک بودیم که دو نفر موتور سوار در ماشین را باز کرد، گوشی راننده را از دستش گرفت و سوار موتور شد. نیروی انتظامی حداقل تا 8 ماه بعد هیچ اطلاعی از بازداشت سارق نداد. این دو اتفاق به فاصله هشت ماه برای یک فرد عادی افتاده است. البته او میگوید چندین بار دزد به ساختمانشان وارد شده است. یک بار روز سوم نوروز که توانست مبالغی پول از خانه همسایه بردارد و بار دیگر انگار برای سرکشی به ساختمان آمده بودند و زمانی که با ساکنین یکی از واحدها ر وبه رو میشوند چاقو نشان می‌دهند و تهدیدش می‌کنند.
سرقت برای تأمین معیشت روزانه
چند روز پیش هم سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفته بود «جامعه‌ای که فقر را تجربه کند، عوارض، پیامدهایی به دنبال دارد و زمینه‌ساز بروز و ظهور پدیده‌ها و جرائم اجتماعی است.»
به گفته او در مواقعی آنقدر گستره فقر افزایش پیدا میکند که ممکن است اقدامات پیشگیرانه برای کاهش سرقت اثرگذاری پایدار نداشته باشد. بنابراین اقدامات مربوط به حوزه امنیت نمی‌تواند زمینه کاهش جرائم از جمله سرقت را به دنبال داشته باشد. وقتی گستره فقر افزایش پیدا میکند به همان تناسب باید منتظر گستره بیشتر انواع جرائم از جمله سرقت باشیم که تأمین امنیت در همه حوزه‌ها کار راحتی نیست و سرقت رتبه اول پرونده‌های قضائی را به خود اختصاص داده و سرقت، به ویژه سرقت‌های خرد بیشتر به واسطه تأمین معیشت روزانه است.
مجازات بازدارندگی ندارد
در شرایطی که قیمت یک گوشی موبایل می‌تواند معادل دستمزد یک سال کار کردن یک کارگر باشد، به نظر می‌رسد این اقدامات مجرمانه برای کسانی که تصمیم به انجام آن میگیرند به صرفه بوده و ریسک آن برایشان قابل پذیرش باشد. به این ترتیب هر چقدر هم که مجازات این جرایم افزایش یابد باز هم عاملی برای بازدارندگی سارقان نخواهد بود.
افزایش دستگیری‌ها در یک سال گذشته
بررسی آمارها نیز رابطه بین تورم و افزایش سرقت را تصدیق میکند. براساس گزارش های مرکز آمار ایران طی یک دهه گذشته، یعنی از سال 1390 تا 1400، تعداد دستگیرشدگان انواع سرقت رو به فزونی بوده است. اما روند آن ارتباط معناداری با روند افزایش تورم دارد. در سال‌های 93 و 94 که اقتصاد ایران ثبات نسبی را تجربه می‌کرد و نرخ تورم کاهشی شده بود، تعداد سارقان دستگیرشده نیز روند کاهشی را تجربه کرده است. این درحالی است که از سال 1396 که اقتصاد ایران شوک‌های مختلف را تجربه کرد و شرایط اقتصادی نابسامان شد، روند افراد دستگیرشده به دلیل انواع سرقت افزایشی شده و تا سال 1400 به بالاترین تعداد خود در یک دهه گذشته رسیده.
