فسفومایسین دوباره به نسخه پزشکها باز می‌گردد ؟
عفونت‌های ادراری یکی از شایع‌ترین مشکلات در سراسر جهان هستند و مقاومت دارویی باکتری‌ها درمان این بیماری را دشوار کرده است. بررسی تازه‌ای نشان می‌دهد که یک آنتی‌بیوتیک قدیمی همچنان می‌تواند نقش مؤثری در درمان داشته باشد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
عفونت‌های ادراری یکی از شایع‌ترین مشکلات در سراسر جهان هستند و مقاومت دارویی باکتری‌ها درمان این بیماری را دشوار کرده است. بررسی تازه‌ای نشان می‌دهد که یک آنتی‌بیوتیک قدیمی همچنان می‌تواند نقش مؤثری در درمان داشته باشد.
عفونت‌های ناشی از باکتری‌های موسوم به «باسیل‌های گرم منفی» رو به افزایش‌اند و می‌توانند مرگ‌ومیر بالایی ایجاد کنند. یکی از مهم‌ترین این باکتری‌ها، اشریشیا کلی است که عامل بیش از نیمی از عفونت‌های حاد دستگاه ادراری محسوب می‌شود. گستردگی این مشکل به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه چشمگیر است و صدها میلیون نفر را درگیر می‌کند. از سوی دیگر، مقاومت روزافزون این میکروب‌ها در برابر داروهای رایج باعث شده درمان بیماران به یک چالش اساسی در پزشکی امروز تبدیل شود.
در این میان، پژوهشگران توجه ویژه‌ای به فسفومایسین نشان داده‌اند؛ دارویی که از دهه‌ها قبل شناخته شده اما همچنان قدرت خود را در برابر بسیاری از میکروب‌ها حفظ کرده است. این دارو با مختل کردن فرآیند ساخت دیواره سلولی باکتری، آن را نابود می‌کند و جالب اینکه ساختار هدف آن در سلول‌های انسانی وجود ندارد. به همین دلیل، فسفومایسین می‌تواند بدون آسیب به سلول‌های بدن، علیه طیف گسترده‌ای از عوامل بیماری‌زا عمل کند. ویژگی مهم دیگر آن، کاهش چسبندگی باکتری‌ها به دیواره مجاری ادراری است که به جلوگیری از گسترش عفونت کمک می‌کند. مطالعات متعدد در کشورهای مختلف نیز نشان داده‌اند که مقاومت نسبت به فسفومایسین کمتر از بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌های دیگر است.
در این زمینه، فرهاد نیکخواهی، استادیار باکتری‌شناسی پزشکی در مرکز تحقیقات میکروب‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، به همراه سه همکارش پژوهشی را درباره تأثیر فسفومایسین بر نمونه‌های مقاوم اشریشیا کلی انجام داده‌اند. آن‌ها با بررسی جدایه‌های باکتریایی به دست آمده از بیماران بستری در بیمارستان‌های قزوین، به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش بودند که آیا این آنتی‌بیوتیک می‌تواند همچنان گزینه‌ای کارآمد برای درمان عفونت‌های سخت باشد یا خیر.
روش کار تیم تحقیق شامل جمع‌آوری ۹۰ نمونه اشریشیا کلی از بیماران طی یک سال بود. این نمونه‌ها از نظر هویت میکروبی و الگوهای مقاومت دارویی شناسایی شدند و سپس میزان حساسیتشان به داروهای مختلف مورد سنجش قرار گرفت. برای این کار، آزمایش‌های استاندارد موسوم به «دیسک دیفیوژن» به کار گرفته شد و در نهایت داده‌ها با نرم‌افزار آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا الگوی مقاومت و حساسیت مشخص شود.
یافته‌های این بررسی نشان دادند که بیشترین مقاومت در بین نمونه‌ها نسبت به داروهایی مانند آمپی‌سیلین، سفوتاکسیم و سفتازیدیم وجود داشت. اما در مقابل، درصد بالایی از این میکروب‌ها به فسفومایسین حساس بودند. حساسیت بالا نسبت به داروهایی مثل مروپنم و نیتروفورانتوئین نیز مشاهده شد، اما فسفومایسین توانست در کنار آن‌ها جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
در بخش نتیجه‌گیری، محققان اعلام کردند که حدود ۹۹ درصد از جدایه‌ها نسبت به فسفومایسین حساس بودند. این رقم نشان می‌دهد که علی‌رغم مقاومت گسترده باکتری‌ها به بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌های پرمصرف، فسفومایسین همچنان قدرت درمانی بالایی دارد و می‌تواند برای مقابله با گونه‌های مقاوم اشریشیا کلی در ایران بسیار مفید باشد.
اهمیت این یافته‌ها که در «فصلنامه مطالعات علوم پزشکی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه منتشر شده‌اند، در شرایطی بیشتر می‌شود که روند جهانی مقاومت آنتی‌بیوتیکی به سرعت در حال افزایش است. بسیاری از داروها به دلیل استفاده مکرر و خودسرانه اثر خود را از دست داده‌اند و بیماران مبتلا به عفونت‌های ادراری به ویژه در بخش‌های مراقبت ویژه، درمان‌های محدودتری در اختیار دارند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهند بازنگری در استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های قدیمی، می‌تواند یک راهکار مهم برای مقابله با بحران فعلی باشد.
فسفومایسین، با وجود آنکه در برخی کشورها بیشتر در حوزه دامپزشکی به کار رفته، اکنون بار دیگر توجه پزشکان را به خود جلب کرده است. تجربه‌های جهانی و نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که می‌توان به بازگشت این دارو به عنوان یک خط درمانی مؤثر امیدوار بود. البته، محققان هشدار می‌دهند که مصرف بی‌رویه آن نیز مانند دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند در نهایت منجر به بروز مقاومت شود. بنابراین، استفاده کنترل‌شده و تجویز تحت نظر پزشک برای حفظ کارایی آن ضروری است.
آخرین اخبار جامعه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
