ورق سیاه چیست و چه کاربردی دارد؟
ورق سیاه چیست و چه کاربردی دارد؟ورق سیاه به‌طورکلی یکی از رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولات کارخانه‌های بزرگ فولاد در کشور است و این محصول دامنه‌ی بسیار وسیعی را در صنعت به خود اختصاص داده است.
ورق سیاه به‌طورکلی یکی از رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولات کارخانه‌های بزرگ فولاد در کشور است و این محصول دامنه‌ی بسیار وسیعی را در صنعت به خود اختصاص داده است. ورق سیاه اساساً در ابعاد، سایز، ضخامت و وزن‌های گوناگون تولید می‌شود. از رایج‌ترین انواع ورق‌های سیاه تولیدشده در کشور، می توان به ورق سیاه St37 و St52 اشاره نمود.
مراحل تولید ورق سیاه
روش نورد گرم یکی از شیوه‌های تولید انواع ورق فلزی با ضخامت کم است و به ورق ساخته‌شده حاصل از این روش، ورق نورد گرم یا همان ورق سیاه گفته خواهد شد. برای ساخت و تولید انواع ورق سیاه، در گام نخست باید تختال‌ها، در کوره‌های داغ حرارت داده شوند و بعداً یک نوع پوسته اکسیدی بر روی آنان تشکیل خواهد شد. برای نابود کردن پوسته اکسیدی معمولاً عملیات پوسته شویی انجام می‌شود و بعد در مرحله نورد خشن، قطعه‌ها از میان غلتک‌ها رد می‌شوند؛ این فرایند اساساً به علت کمتر کردن ضخامت تختال‌ها است.
بعد از پایان مرحله نورد خشن، ورق‌ها به مرحله نورد پایانی انتقال داده شده و سپس ورق‌ها از میان غلتک‌ها رد خواهند شد و به‌صورت ورق‌های گرم آماده می‌شوند. اکثر قطعات پیش از شکل‌گیری محصول، تحت فرایندهای فوق قرارگرفته می‌شوند؛ پس از پایان مراحل بالا، با استفاده از دستگاه رول، ورق‌ها به اندازه‌های مختلفی فشرده می‌شوند.
انواع ورق سیاه
در بخش زیر به معرفی انواع مختلف ورق‌های سیاه با توجه به نوع شکل و ظاهر و کاربرد پرداخته خواهد شد:
انواع ورق فولادی بر حسب نوع شکل و ظاهر
1- ورق سیاه رول، کویل یا کلاف: ورق‌های سیاه رول شده یا کلاف به‌صورت کلی در عرض 1000 الی 2000 میلی‌متر، در طول نامحدود و ضخامت 2 تا 14 میلی‌متر تولید و به بازار عرضه می‌شوند.
2- ورق سیاه فابریک یا شیت: ورق‌های سیاه فابریک اکثراً در ضخامت بالای 15 میلی‌متر ساخته می‌شوند.
انواع ورق سیاه بر حسب نوع استفاده و کاربرد
1- ورق سیاه صنعتی: از ورق سیاه صنعتی بیشتر در صنایع پتروشیمی و سدسازی استفاده می‌شود. این نوع ورق از میزان بسیار کمی کربن تشکیل شده و به فولاد نرمه نیز معروف است؛ استاندارد کارشده st52 در ورق سیاه، مخصوص ورق سیاه صنعتی است.
2- ورق سیاه معمولی: ورق سیاه St37 به‌عنوان یک نوع ورق سیاه معمولی با میزان درصد کربن کم در صنعت معروف بوده و بیشتر در حوزۀ ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. نماد st در اصل مخفف واژه‌ی Strength بوده و به معنای استحکام و پایداری است و عدد پس‌ازآن نیز نشان‌دهندۀ درجه سختی ورق بر حسب کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع یا میزان تنش نهایی ورق است.
مزایا و معایب ورق سیاه در صنعت
در بخش زیر به عمده‌ترین مزیت‌های ورق سیاه در حوزۀ صنعت اشاره خواهد شد:
· ارتجاع پذیری بسیار عالی و درجه‌یک
· داشتن خصوصیت و ویژگی ماشین‌کاری
· پایداری کششی بسیار زیاد در برابر انواع مختلف پیچش و خمیدگی
· قدرت و استحکام مناسب
· قابلیت جوشکاری بسیار خوب
از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عیب‌های ورق سیاه در صنایع مختلف می‌توان به درجۀ بالای زنگ‌زدگی ورق سیاه اشاره نمود. میزان زنگ‌زدگی ورق سیاه به‌صورت کلی با توجه به آب‌وهوا و شرایط پایداری محیط و مکان قرارگیری آن، می‌تواند با سرعت متفاوتی انجام شود. ورق سیاه غالباً دارای رنگ سیاه و مات بوده و تفاوت این نوع ورق با دیگر ورق‌های فولادی نیز در این نوع تشخیص رنگ است.
کاربرد ورق سیاه
از ورق سیاه به‌صورت کلی در فرایند ساختمان‌سازی و به‌عنوان یک نوع مصالح فلزی استفاده می‌شود؛ از مهم‌ترین کاربرد ورق سیاه در حوزه‌ی ساختمان می‌توان به ساختمان‌سازی و سوله سازی اشاره نمود. یکی از پرمصرف‌ترین و درعین‌حال معروف‌ترین انواع ورق سیاه در ساختمان، ورق 33ST خواهد بود. این نوع ورق دارای خصوصیات و کاربردهای خاصی در ساختمان‌سازی است. از ورق سیاه نیز همچون سایر مقاطع فولادی، در صنعت‌های مختلف استفاده می‌شود. در بخش زیر به مهم‌ترین کاربرد ورق سیاه در صنایع گوناگون اشاره خواهد شد:
- ساخت انواع استادیوم‌های ورزشی، فرودگاه‌ها، انبارهای نگه‌داری تجهیزات و محصولات
- ساخت‌وساز انواع آسمان‌خراش‌ها و برج‌های مرتفع
- آماده‌سازی انواع پل
- برای اتصالات تقویت‌کننده: از انواع مختلف ورق سیاه در فرایند تولید خودرو استفاده می‌شود (برای تقویت و ساخت چهارچوب و شاسی ماشین، تعمیر قطعات زیر بدنه ماشین و ...)
- برای تولید انواع ماشین‌آلات سنگین مانند بولدوزرها و تراکتورهای صنعتی
- کاربرد در مخزن‌های تحت‌فشار: از ورق‌های سیاه اساساً در دستگاه‌هایی مانند مخازن گاز یا دیگ‌های صنعتی که جزء مخازن تحت‌فشارند، استفاده می‌شود.
- تهیه انواع مختلف تجهیزات دریایی: یکی از کاربردهای اصلی ورق سیاه در صنعت کشتی‌سازی است و از این نوع ورق بیشتر برای ساخت کشتی، باربرها و سکوهای نفتی و همچنین وسایل و تجهیزات دریایی استفاده می‌شود.
- استفاده به‌منظور کاربردهای نظامی: در صنایع نظامی معمولاً برای ساخت سازه‌ها، از ورق‌های فولادی محکم استفاده می‌شود؛ بنابراین در این حوزه از ورق سیاه اکثراً برای ساخت تانک، جیپ، وسایل نقلیه زمینی، جت و نوع‌های مختلف هواپیما استفاده می‌شود.
- کاربرد در حوزۀ کشاورزی: در حوزه‌ی کشاورزی برای تعمیرات و ساخت انواع دستگاه‌های آبیاری و ابزارهایی مثل چنگک، بیل و ... از ورق سیاه استفاده می‌شود.
- تهیه انواع مجسمه و آثار تزئینی و کاربرد در ساخت انواع گارد ریل، ورق‌های پانچ، ناودانی و پروفیل‌های ساختمانی باز و بسته.
خرید و قیمت ورق سیاه
در هنگام خرید و فروش انواع ورق سیاه، افراد علاوه‌بر توجه به کاربرد ورق سیاه باید به یکسری نکات و معیارهای اولیه و کلی توجه نمایند؛ در بخش زیر به مهم‌ترین موارد خرید ورق سیاه اشاره خواهد شد:
بررسی میزان وزن ورق سیاه
یکی از نکات ضروری و مهم در هنگام خرید ورق سیاه، توجه به میزان وزن اولیه است. افراد برای تعیین میزان وزن ورق سیاه، اساساً باید به مواردی همچون طول، عرض و ضخامت ورق سیاه توجه کنند.
بررسی سایز و اندازه ورق سیاه
توجه به ابعاد و سایز کلی ورق سیاه نیز یکی دیگر از موارد مهم در تعیین قیمت و همچنین خرید ورق سیاه است.
توجه به نوع برند و تولیدکننده‌های ورق سیاه
برای تهیه‌ی انواع مختلف ورق سیاه، باید از معتبرترین و معروف‌ترین کارخانه‌ها یا تامین‌کنندگان خریداری نمود.
توجه به قیمت ورق سیاه
قیمت کلی انواع ورق سیاه اساساً بستگی به مواردی همچون وزن، سایز و ... دارد.
جمع‌بندی
ورق سیاه نوعی ورق فولادی است که به‌وسیله روش نورد گرم ساخته می‌شود. ورق سیاه یا ورق نورد گرم، اساساً به‌صورت شیت و رول تولید خواهد شد و در انواع مختلف ساده ساختمانی، ضد سایش و آجدار و ورق سیاه صنعتی در بازار کشور به فروش می‌رسد. ورق‌های سیاه به‌صورت کلی بر اساس نوع و شکل ظاهری ورق، کاربرد و همچنین نوع فولاد استفاده‌شده در فرایند تولید آن، به گروه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. قیمت کلی ورق سیاه نیز اساساً به میزان جنس کار شده در آن و همچنین ضخامت ورق بستگی خواهد داشت.
