پایتخت زیر فشار جمعیت و مهاجرت

به گزارش گروه رسانه ای شرق، محمدصادق معتمدیان، شامگاه دوشنبه در نشستی با نمایندگان تشکل‌های کارگری استان، تصویری نگران‌کننده از چالش‌های پایتخت ارائه کرد.

از تراکم جمعیتی بی‌سابقه و بحران آب گرفته تا آلودگی هوا و مناطق صنعتی غیرقانونی، تهران با محدودیت‌های جدی مواجه است.

استاندار تهران در این نشست که با حضور حسینی، معاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد، از برنامه‌های دولت برای تمرکززدایی، کنترل مهاجرت و حمایت از کارگران سخن گفت، اما در حالی که تهران زیر فشار مشکلات ساختاری کمر خم کرده، پرسش‌هایی درباره امکان‌پذیری این اصلاحات بلندپروازانه مطرح است.

تهران با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر، از تراکم جمعیتی بی‌مانندی رنج می‌برد. معتمدیان با اشاره به این موضوع گفت: میانگین تراکم جمعیت در ایران ۴۹ نفر در هر کیلومتر مربع است، اما در تهران این رقم از هزار نفر فراتر می‌رود؛ یعنی ۲۰ برابر میانگین کشوری، در شهرستان بهارستان، با مساحت تنها ۶۴ کیلومتر مربع، ۸۵۰ هزار نفر زندگی می‌کنند که ۸۹ برابر نُرم کشوری است.

این بارگذاری جمعیتی، که نتیجه دهه‌ها سال گسترش شهری بدون برنامه‌ریزی است، زیرساخت‌های استان را به مرز فروپاشی رسانده است، معتمدیان اظهار داشت: ما جمعیتی را به ارث برده‌ایم که بدون زیرساخت‌های لازم تحمیل شده است.

بحران آب یکی از نگرانی‌های اصلی است؛ ۴۲ درصد از منابع آب شرب تهران، پنج برابر میانگین کشور، در بخش خانگی مصرف می‌شود. ترافیک، آلودگی هوا و تنش‌های اجتماعی نیز به این مشکلات دامن زده و به گفته استاندار تهران، مجموعه‌ای از چالش‌ها را پدید آورده است.

استاندار تهران به وجود ۵۵ لکه صنعتی غیرمجاز در استان اشاره کرد که خارج از چارچوب‌های قانونی و بدون زیرساخت‌های مناسب شکل گرفته‌اند، این مناطق حدود ۴۰۰ هزار کارگر را در خود جای داده‌اند که نیمی از آنها در اقتصاد غیررسمی و خارج از نظارت دولت فعالیت می‌کنند. معتمدیان گفت: این لکه‌ها به فرار مالیاتی، آلودگی محیط‌زیست و بهره‌کشی از کارگران مهاجر غیرقانونی دامن می‌زنند.

مناطق غربی تهران شاهد نرخ رشد جمعیتی ۱۲ درصدی است

فقدان داده‌های دقیق درباره این نیروی کار، رسیدگی به حقوق کارگران را دشوار کرده است، بسیاری از کارگران در این مناطق در شرایط ناپایدار کار می‌کنند و کارفرمایان اغلب مهاجران غیرقانونی را به دلیل هزینه‌های کمتر و عدم نیاز به بیمه ترجیح می‌دهند، معتمدیان وعده داد که این مناطق قانونمند شوند و اولویت به کارگران ایرانی داده شود.

مهاجرت بی‌رویه، یکی از عوامل اصلی مشکلات تهران است، معتمدیان خاطرنشان کرد: مناطق غربی تهران شاهد نرخ رشد جمعیتی ۱۲ درصدی است، که عمدتاً ناشی از مهاجرت، به‌ویژه اتباع خارجی است که ۶ درصد جمعیت استان را تشکیل می‌دهند، این مهاجرت‌ها فشار سنگینی بر خدمات عمومی وارد کرده است؛ بیمارستان‌ها، مدارس و امکانات فرهنگی تحت فشار هستند. در شهر قدس، سرانه فضای عمومی به ازای هر نفر تنها دو متر است، در حالی که میانگین کشوری ۵.۶ متر است.

استاندار تهران به قانون ساماندهی و تمرکززدایی مصوب سال ۱۳۹۴ اشاره کرد، اما اذعان داشت که اجرای آن ضعیف بوده است. شهرداری‌ها سالانه بیش از ۱۰۰ هزار مجوز ساخت‌وساز صادر می‌کنند که اغلب از طریق «تراکم‌فروشی» انجام می‌شود و مهاجرت را تشدید می‌کند.

معتمدیان از برنامه‌های دولت برای ساماندهی مهاجران و جلوگیری از ورود غیرقانونی خبر داد و تأکید کرد که جذب مهاجران باید هدفمند و تحت نظارت باشد.

او با تأکید بر نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد تهران، گفت: بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در تهران مستقر هستند و توسعه این بخش اولویت ماست.

معتمدیان از حمایت از این شرکت‌ها برای تقویت تولید ناخالص داخلی استان خبر داد.

در حوزه مسکن، استاندار تهران به قانون جهش تولید مسکن اشاره کرد و گفت: زمین‌هایی برای ساخت مسکن کارگری در قالب نهضت ملی مسکن در شهرستان‌ها تخصیص می‌یابد.

وی همچنین از ایجاد شهرک‌های صنعتی منفصل برای اسکان کارگران در نزدیکی واحدهای صنعتی سخن گفت تا هزینه‌های زندگی کارگران کاهش یابد.

معتمدیان با اشاره به مشکلات معیشتی کارگران، تأکید کرد: دولت و نظام توجه ویژه‌ای به مسائل اقتصادی و معیشتی دارند.

او از برگزاری جلسات منظم با تشکل‌های کارگری و تصمیم‌گیری‌های میدانی برای رفع موانع تولید خبر داد.

وی از تشکیل کمیسیون کارگری و دعوت از تشکل‌ها برای مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها خبر داد و تأکید کرد که دولت حامی حقوق کارگران است، چه در برابر بخش خصوصی و چه در برابر دولت.

تراکم جمعیتی، مهاجرت بی‌ضابطه، و مناطق صنعتی غیرقانونی، زیرساخت‌های این استان را به مرز فروپاشی رسانده‌اند.

سخنان محمدصادق معتمدیان نشان‌دهنده عزم دولت برای تمرکززدایی، قانونمند کردن صنعت، و حمایت از کارگران است، اما موفقیت این برنامه‌ها به اجرای دقیق و هماهنگی بین نهادها بستگی دارد. در حالی که کارگران تهران با چالش‌های معیشتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، آیا وعده‌های استاندار تهران می‌تواند نور امیدی در این کلان‌شهر بحران‌زده بتاباند؟ تنها زمان پاسخ این پرسش را روشن خواهد کرد.