دو روز در جهنم

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

منیژه موذن:  نامش طوبی است، 18ساله. از وقتی مکتب تعطیل شده بعضی درس‌ها را آنلاین می‌خواند. این آخرین امید او و بسیاری از دختران افغانستان برای ساختن آینده‌ای است که طالبان برایشان ممنوع کرده. آخرین امید اما در روز دوشنبه 7 مهر ناگهان خاموش شد. طالبان اینترنت افغانستان را به صورت کامل قطع کرد. طوبی می‌گوید در آن دو روز جهنمی پنج کیلو وزن کم کرده: «نگران درس‌هایم بودم. نمی‌توانستم بخوابم، دستانم می‌لرزید. انگار به صد سال قبل برگشته بودیم». صباحت 19ساله هم در آن دو روز ترس عمیقی را تجربه کرده. زبان می‌خواند. کلی امید و آرزو برای آینده‌اش دارد. از وقتی طالبان تحصیل را برای زنان ممنوع کرد، درس‌هایش را آنلاین می‌خواند. تنها راه ارتباطی برای ادامه رؤیایی که طالبان هر روز به طریقی برای این دختران محال کرده، اینترنت است؛ تنها راه ارتباط با جهان بیرون. بسیاری از افغانستانی‌ها هم مجبور به ترک وطن شده و در کشورهای دیگر مهاجر هستند. خاموشی کامل این دو روز ارتباط خانواده‌ها با هم را هم قطع کرده بود. ترس نه‌فقط داخل افغانستان، بلکه در قلب کسانی بود که عزیزانشان در تاریکی به سر می‌بردند.

روز 7 مهر به مدت ۴۸ ساعت، طالبان در افغانستان گویی زمان را به عقب بازگرداند؛ با صدور دستوری برای قطع اینترنت و شبکه‌های تلفن، میلیون‌ها نفر از ارتباط با جهان بیرون محروم شدند. افغان‌ها توانایی تماس با دیگران در داخل یا خارج از مرزهای کشور را از دست دادند و این قطع ارتباط موجی از وحشت را در سراسر جهان به راه انداخت، زیرا خانواده‌ها، همکاران و دوستان دریافتند که یک ملت در خاموشی کامل فرو رفته است. نهاد نظارتی اینترنت نت‌بلاکس از «قطع کامل اینترنت» در افغانستان خبر داد. این خاموشی مطلق حدود ۴۳ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد. اعضای دیاسپورای افغانستان ساعت‌ها و شب‌های بی‌خوابی را صرف تلاش برای تماس با خانواده، دوستان و همکارانشان در کشور کردند.

خدمات بانکی متوقف شد، کسب‌وکارها از کار افتادند، پروازها به مقصد و از مبادی اصلی لغو شدند، بازارهای مالی سقوط کردند و شرکت‌ها و گروه‌های امدادی ارتباط خود را با کارکنان و مشتریان از دست دادند.

این قطعی بی‌سابقه اینترنت بدون هیچ‌گونه هشدار عمومی رخ داد و فورا به دستور طالبان نسبت داده شد؛ رژیم سرکوبگری که از زمان به قدرت رسیدنش در سال ۲۰۲۱، آزادی‌های فردی، به‌ویژه آزادی زنان و دختران را به‌شدت محدود کرده است. در حال حاضر 5.2 میلیون دختر از حق تحصیل در افغانستان محروم هستند.

فقط دو هفته پیش از این، رهبران طالبان در شمال کشور اعلام کرده بودند که اینترنت چند استان را برای «جلوگیری از فعالیت‌های غیراخلاقی» قطع کرده‌اند. حاجی زید، سخنگوی والی ولایت بلخ، گفته بود: «یک سیستم جایگزین در داخل کشور برای نیازهای ضروری ایجاد خواهد شد». او افزود که این دستور از سوی رهبر عالی طالبان، ملا هبت‌الله آخوندزاده، صادر شده است؛ چهره‌ای قدرتمند و منزوی که فرمان‌های خود را از شهر جنوبی قندهار صادر می‌کند.

هیچ دلیلی برای این قطعی سراسری و ناگهانی که درست بعد از ساعت پنج عصر روز دوشنبه آغاز شد، اعلام نشد.

برای بسیاری از دختران و زنان، اینترنت تنها راه ارتباط با بیرون و مقابله با ممنوعیت تحصیل بالاتر از پایه ششم بوده است. طوبی 18ساله هم این را تأیید می‌کند. او که تلخی زیادی چشیده می‌گوید: «از اینکه تمام راه‌ها برای آموزش و پرورش به صورت فیزیکی برای دختران و زنان مسدود شده، فقط اینترنت یگانه وسیله برای رفع نیازمندی‌های ما در عرصه آموزش است. ما برای سرگرمی و ذخیره معلومات، آگاهی از اوضاع جهان و وضعیت زنان و دختران به اینترنت ضرورت داریم. همین‌طور قوم و خویش و دوستان مسافر در کشورهای مختلف پس از تحولات هم داریم و برای اینکه با آنها در تماس باشیم، به اینترنت نیاز داریم».

صباحت 19ساله هم می‌گوید: «قطع‌شدن اینترنت در افغانستان یکی از سخت‌ترین تجربه‌هایی بود که ما، مخصوصا دختران و جوانان با آن روبه‌رو شدیم. احساس خیلی بد و خفه‌کننده‌ای داشتم. بیشتر درس‌هایم را به‌صورت آنلاین می‌خوانم و از اینترنت برای تدریس ابتدایی زبان انگلیسی به دختران محروم استفاده می‌کردم. این قطعی باعث شد هم درس خودم و هم آموزش شاگردانم متوقف شود». او در ادامه می‌گوید: «اما مسئله فقط از دست دادن درس نبود. اینترنت برای ما یک پل ارتباطی با دنیا، منبع امید و تنها راه ادامه‌ رشد و استقلال است. وقتی این پل قطع شد، احساس کردم ما را از جهان جدا کردند. بسیاری از دختران که فروش یا کارهای آنلاین داشتند، کار و درآمدشان را از دست دادند».

طوبی در آن روزها امیدش به زندگی را از دست داده بود. وحشت ماندن در تاریکی دنیا را برایش تیره و تار کرده بود. او می‌گوید: «در مدت دو روز که به دلیل قطع‌بودن شبکه به اینترنت دسترسی نداشتم، متأسفانه از درس‌های آنلاینم عقب ماندم و این موضوع تأثیر منفی بر وضعیت روحی من داشت. تمرکز و انگیزه‌ام را کاملا از دست داده بودم. امیدی به زندگی نداشتم. اشتهایم را کاملا از دست داده بودم. در مدت دو روز پنج کلو وزن از دست دادم. شب‌ها خواب نداشتم. افکار منفی به ذهنم می‌‌‌آمد. مثلا می‌گفتم اگه دیگر اینترنت وصل نشود و برای همیشه در تاریکی بمانیم چه؟ در دو روز به صد سال قبل برگشته بودیم. دست و پایم می‌لرزید، خیلی استرس داشتم، شدیدا سردرد و معده‌درد گرفته بودم. خلاصه دو روز مانند دو سال سپری شد. حتی وقتی در موردش می‌نویسم اشک‌هایم جاری می‌شود».

قطعی اینترنت برای بسیاری از مردم، تازه آشکار کرد که این رژیم تا چه حد می‌تواند آنان را حتی در خانه‌های خود منزوی کند. به‌ویژه زنان، که از کار، تحصیل و حتی حضور در برخی اماکن عمومی منع شده‌اند.

امید اما هنوز در قلب صباحت زنده بود: «در آن روزها واقعا حس می‌کردم همه‌چیز بسته است. هم در مکتب، هم در دانشگاه و حالا حتی اینترنت. اما با تمام این سختی‌ها، در دل من یک امید زنده مانده بود، امید به اینکه این وضعیت موقتی است و روزی می‌رسد که دوباره به دنیای یادگیری و ارتباط بازمی‌گردیم. چون امید چیزی است که هیچ‌کس نمی‌تواند از ما بگیرد».

طوبی از نور پس از این تاریکی می‌گوید: «وقتی دوباره اینترنت وصل شد برایم مثل روحی که در جسم مرد‌ه‌ای وارد می‌شود بود. یک نفس عمیق و یک حس زندگی دوباره بود».

پس از چند روز مشخص شد که افغانستان چقدر به اینترنت نیاز دارد. به گزارش خبرگزاری طلوع‌نیوز، این قطعی اینترنت زندگی روزمره را به‌شدت مختل کرده بود. تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، صف‌های طولانی مقابل بانک‌ها را نشان می‌داد، جایی که مردم تلاش می‌کردند پول نقد برداشت کنند. پرداخت‌های آنلاین انجام نمی‌شد و کسب‌وکارها قادر به تماس با کارکنان یا تأمین‌کنندگان خود نبودند. گویا قطع‌شدن اینترنت و در تاریکی فروبردن افغانستان برای طالبان قابل ادامه‌دادن نبود. بالاخره اینترنت پس از 48 ساعت، باز هم بدون هیچ توضیحی وصل شد. انگار در دل دخترها دوباره نور امید تابیده بود، نور امیدی که هیچ‌کس نمی‌تواند از آنها بگیرد.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.